32.Қазақ және орыс этносының отбасы тәрбиесіндегі этнопедагогикалық дәстүрлерді салыстырыңыз, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын, тәрбиелік құндылықтарын анықтаңыз.

Қазақ этнопедагогикасы өзіндік тарихы бар, өзіндік төл тума кейіп, тәрбиелік жүйеге ие. Ол өзге туыстас қырғыз, өзбек, түркімен, қарақалпақ этнопедагогикасы сыяқты ежелгі көне түркі халық педагогикасы негізінде өзіне түркілердің көпғасырлық тәжіребиесін сіңіріп қалыптасты.

Тарихи тағдыр, өмірдің әлуметтік‑эканомикалық тәртіптер ортақтылығы жайында дамыған этнопедагогика халықтың мен тұрмысы, оның педагогикалық идеялары, ғасырлар бойғы армандары, білімге ұмтылысы, тарихи өзгерудегі әлуметтік әділетсіздікке қарсы күресі, өз балаларының жақсы болашағы туралы үмітін бейнелейді. Оның толық бейнесі, әсіресе, тілде, еңбеші отбасының күнделікті өмірінде, оның тәрбие тәжіребиесінде, отбасы‑ тұрмыстық мәдениетінде, сондай‑ақ тәрбиенің фольклор секілді маңызды құрамында белгі береді. Қазақ этнопедагогикасының көзге түсерліктей әбден қалыптасуы XV-XVIғасырларға, қазақ халқының жеке этникалық қауым ретінде алға шығуы мен байланысты. Отбасы – адам үшін ең жақын әлеуметтік орта. Отбасы белгілі дәстүрлердің, жағымды өнегелердің мұралар мен салт-дәстүрлердің сақтаушысы. Отбасында бала алғаш рет өмірмен, қоршаған ортамен танысып, мінез-құлық нормаларын игереді. Отбасы баланың азамат болып өсуінің негізі болып табылады.

Отбасының басты қызметі баланы тәрбиелеу. Отбасы тәрбиесі – бұл жалпы тәрбиенің ең басты бөлігі. Ата-ана және отбасы мүшелері жас нәресте дүниеге келген күннен бастап, оның өміріне қамқорлық жасап, болашағын жоспарлайды және саналы азамат болып өсуі үшін қажет жағдай жасайды. Бұған баланың қажеттігін толық қанағаттандыру, оны дене және ой еңбегіне үйрету, күн тәртібін дұрыс реттеуге , салауатты өмір сүруге, адал болуға тәрбиелеу, жақсылықты үйретуге, жамандықтан жиренуге үйрету, бойында жастайынан мәдени құндылықтар мен адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру жатады. Қазақ отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері педагог- ғалымдар С. Қалиев, М.Смайылова, М.Оразаев, С. Ұзақбаева, К. Қожахметова,  Ж.Б. Қоянбаевтардың еңбектерінде жан-жақты сөз болған.

Әр халықтың бала тәрбиесіндегі өзіндік ерекшеліктері арқылы сол халық отбасы тәрбиесінің де өзіне ғана тән мәдени құндылықтары қалыптасады.

Қазақ отбасы тәрбиесінің өзіне тән ерекшеліктері оның халықтық педагогика мұраларының мазмұны мен түрлерінде бейнеленген. Көне заманнан-ақ қазақ халқында жазбаша педагогикалық еңбек жазып қалдырмаса да білгір педагогтар, тәрбиешілер, ұстаздар болған. Олар өз көзқарастары мен әрекеттерінде белгілі бір дәстүрлі дүниетанымды ұстанып, халықтың мұраттары мен арман тілектеріне сүйеніп отырған.

№	Ғалымның аты	Нақылдары, ойлары
1	Я.А.Коменский	«Ағайынды чехтарды» тәрбиелеудегі халықтық дәстүрдің жақсы нәтижелеріне сүйене отырып, баланы жастайынан еңбекке және жақсы мінез-құлыққа тәрбиелеудің жолдарын көрсетіп берді.
2	И.Г.Песталоцци	Тәрбиені ана тілінде оқытатын халықтық мектептердің бай тәжірибесіне негіздей отырып жүргізуді мақұлдады. Ол адамның ақыл-ойының қалыптасуы, дұрыс дамуы ұлт тіліндегі оқудың мазмұны мен оқыту әдісін дұрыс ұйымдастыруға байланысты деп ерекше атап көрсетті. «Бала тәрбиесі оның дүниеге келген күннен басталуы керек. Баланың дүниені түсінуі жанұяда басталып, мектепте әрі қарай жалғастырылуы шарт» деген қағиданы ұсынды.
3	К.Д.Ушинский	Орыс халқының бала тәрбиесі сол халықтың сан ғасырлық тарихымен тығыз байланысты, тәрбиенің негізін халықтың жақсы-жаман дәстүрінен іздестіру керек.

Балаларды өткен тарихпен таныстыру жөніндегі халық қамқорлығы ерекше. Еркіндікке сүйіспеншілік пен рух өн бойын көктей өтетін қазақ халқының батырлар жырлары мақтануға тұрарлық. Олар ерекше шабытты талап ететін дара көріністер.Өз балаларына орыстар оылай тәрбие берген.

Атадан балаға жалғасып отырған салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптарын, зерттеп қарасақ, қазақ халқының салт-дәстүрлері мен ұқсастықтарын айқын байқаймыз. Бұған бірден-бір себеп ретінде жергілікті халықтың тұрғындармен етене сіңісіп, өз дәстүрін сақтай отырып, өзгенің мәдениетін бойына дарыта білгендігінде. Өзге елде тұрып, өз жауһарларының бірі салт-дәстүрі, тілі болсын, әлгі күнге дейін өшірмей мәңгілік ұрпаққа мұра етіп келеді.