1.8.2Мордың жалпы өрнегі
Есептерді Мордың жалпы өрнегімен шешкен кезде арқалықтың берілген күйін жүктелген күй деп атайды. Ал сол күйдегі қажетті ІКФ-не “F” немесе “q” индексі беріледі. Ізделінетін орын ауыстыруына сәйкес қосымша (бірлік деп аталатын) күй құрылады. Ізделінетін орын ауыстыру бағытымен 1-ге тең күш салынады. Егер ізделінетін орын ауыстыру сызықты болса, 1-ге тең қадалған күші. Егер ізделінетін орын ауыстыру бұрыштық болса, моменті 1-ге тең қос күші. Бірлік күйінде жүктелген ІКФ-не сәйкес бірлік ІКФ-і анықталады.Жүктелген ІКФ-нен айыру үшін олардың үстінен сызықша өткізіп белгілейді.
Ізделінетін орын ауыстыру үшін Мордың жалпы өрнегі келесі түрде жазылады:
(5.19)
мұнда mxq, Qyq – жүктелген күйдегі ию моменті мен көлденең күші ;
Мх,Qy – сол қималардағы бірлік күйдегі ию моменті мен көлденең күші ;
ky – қима пішінінен тәуелді өлшемсіз коэффициент;
Ejx, GA – көлденең қиманың иілу және ығысу кезіндегі қатаңдығы.
(5.20) өрнегіндегі интегралдар Мор интегралдары деп аталады.
Есептерді Мор әдісімен шешкен кезде көп жағдайларда тек ішінде ию моменті бар қосылғыштар ескеріледі, өйткені орын ауыстыруға түсетін көлденең күштерінің әсері ию моменттерінің әсерінен әлдеқайда кіші.
1.8.3Эпюрлерді көбейту әдісі
А
рқалықтың
қатаңдығы тұрақты жағдайларында Мор
интегралдарын есептеудің орнына
жүктелген және бірлік күйлердегі ІКФ-нің
эпюрлерін арнайы әдіспен көбейтуге
болады:
(5.21)
мұнда – жүктелген күйдегі эпюрлердің ауданы ;
Мхс – жүктелген күйдегі эпюрлердің ауданының салмақ центріне қарсы алынған сәйкес ІКФ-ң бірлік эпюрінің ординатасы.
5.9суреті
Эпюрлерді көбейткен кезде аралықтарды тек күштер әсерімен айырмай, Мх жәнеМх эпюрлерінің таңбасы бойынша және көлденең қиманың тұрақтылығы бойынша айыру қажет. Егер Мх жәнеМх эпюрлерінің таңбалары бірдей болса, көбейтіндінің нәтижесі МхС > 0, егер Мх жәнеМх эпюрлерінің таңбалары бірдей болмаса, көбейтіндінің нәтижесі МхС < 0.
Күрделі кескінді Мх эпюрін аудандары 1, 2, … , n және салмақ центрлері оңай анықталатын бөлшектерге бөледі. Онда
(5.22)