- •Кіріспе. Биологиялық білім берудің мақсаттары мен міндеттерінің жүйесі. Биологияны оқыту әдістемесі - педагогикалық ғылым. Биологиялық білімнің ролі.
- •Биологиялық ұғымдардың дамуы. Ұғымдардың даму теориясы.
- •Ұғымдарды дамыту әдістемесі.
- •Отандық биологияны оқыту әдістемесінің пайда болуы мен дамуының тарихы.
- •Жылдық жоспардың үлгісі
- •Тақырыптық жоспар
- •Мұғалімнің сабаққа дайындалуы
- •Биологиядан сыныптан тыс жұмыстар.
- •3.2 Зертханалық сабақтар мазмұны
- •3.3 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
- •3.4 Студенттің оқытушымен өздік жұмысының мазмұны
- •4 Биологияны оқыту әдістемесі пәні бойынша оқулықтар мен оқу кешендерімен қамтамасыз ету картасы
- •5 Курстық жұмыстар тақырыбы:
- •5.1 Негізгі әдебиет тізімі:
- •5.2 Қосымша әдебиет тізімі:
- •5.3 Курстық жұмыстарды орындау үшін ұсынылатын әдістемелік нұсқаулар
- •7 Аралық және қорытынды бақылауға дайындық үшін бақылау сұрақтары
- •7.1 Коллоквиумге арналған сұрақтар
- •7.2 Қорытынды бақылауға дайындық үшін бақылау тестері
Ұғымдарды дамыту әдістемесі.
Оқушылардың оқу материалын тұрақты меңгере алмауының себебі- олардың білімінің қабылдау (түйсік) және түсінік деңгейінде қалуы.
Ұғымдардың қалыптасуы дұрыс педагогикалық шарттарды қолдануы мен байланысты.
Ұғымдардың дұрыс қалыптасуының педагогикалық шарттары.
Қабылдау (түйсік) дұрыстығының шарттары. |
1.Табиғи обьекттерді байқау. 2.Қабылдауды нақтылайтын жаттығулар. 3.Мұғалімнің нақты және бейнелі сөзі. |
Түсініктердің дұрыстық шарттары. |
1.Мұғалімнің сұрақтары. 2.Ойша сурет салу. 3.Тану және айыру жаттығулары. |
Ұғымдардың дұрыстық шарттары. |
1.Оқушылардың алдына мәселе қою. 2.Оқытушының оқу материалының баяндау логикасы (қисыны). 3.Анықтау, салыстыру және сұрыптау жаттығулары. 4.Ұғымдарды байланыстырып дамытатын қайталау жүйесі. 5.Жалпылауды қажет ететін сұрақтар. 6.Ұғымдарды дағдылар мен байланыстыратын сұрақтар. 7.Ұғымдардың пайдалануын қажет ететін есеп- тапсырмалар. |
Тікелей қабылдау – байқауға негізделіп зерттелген зат немесе құбылыс туралы нақты және анық түсінік пайда болған жағдайда ғана биологиялық ұғым дұрыс меңгеріледі.
Ұғымдардың алғаш құрылуында табиғи обьекттер мен көрнекі құралдардың маңызы зор (таблица,схема,сурет,кино).
Ұғымдардың дамуы ойлау қабілетінің дамуысыз мүмкін емес.
Биологиялық ұғымдардың топтары.
Ұғымдардың топтары. |
Ұғымдардың анықтамасы. |
Мысалдар. |
Қарапайым.
Күрделі.
Арнайы.
Жалпы био- логиялық. |
Бастауыш ұғым,білімнің 1 элемен- тінен құралады.
Жалпыланған ұғымдар, бірнеше қарапайым ұғымдардан құралады.
Бір курс көлемінде ғана қарастырылады.
Бүкіл әлемге және тірі организм- дерге байланысты заңдылықтарды қарастырады. |
Жапырақтың сыртқы құрылысы;жапырақ- тың ішкі құрылысы; ф-з, тыныс алу, була- ну.
Жапырақ- гүлді өсім- діктің дене мүшесі.
Өсімдік орг-змі тура- лы ұғымдар,жануар- лар туралы ұғымдар; адам орг-змі туралы ұғым.
Тірі орг-м; жасуша- тіршіліктің қарапай- ым бірлік өлшемі; ағзалардың құрылы- сы мен қызметінің бірлігі т.б. ағзамен қоршаған ортаның байланысы; орг-м өзін-өзі реттеу- ші жүйе ретінде. |
Арнайы ұғымдардың дәрежелері.
Арнайы ұғымдардың дәрежелері. |
Мысалдар. |
|||
өсімдіктер |
бактериялар, саңырауқұлақтар, қыналар |
жануарлар |
адам |
|
Анатомия - морфология- лық |
тұқымның ішкі және сыртқы құрылысы |
саңырауқұлақтың ішкі және сыртқы құрылысы |
қоңыздың ішкі және сыртқы құрылысы |
ас қорыту жүйесінің сыртқы және ішкі құрылы- сы |
Физиология- лық
|
тұқымның тыныс алуы; өскіннің өсуі және қорек- тенуі |
бактериялардың, қыналардың қо- ректенуі |
қоңыздың көбеюі |
асқазан ішіндегі тағамдардың өзгеруі |
Экологиялық |
тұқымдардың өсу жағдай- лары;дәндер- дің таралуы; |
саңырауқұлақтар- дың, қыналардың өсу жағдайлары |
ормандағы, су қойма – ларындағы, сазды жер – лердегі құс- тар
|
жұқпалы ауырулардың ауа арқылы таралуы |
Систематика- лық |
түр, өсімдіктер патшалығы |
|
тип,класс |
|
Эволюциялық |
өсімдік әлемі- нің дамуы,мә- дени өсімдік - тердің пайда болуы |
|
қосмекенді- лердің, бауырымен жорғалау – шылардың, құстардың шығу тегі |
адамның сүт- қоректі жан- уарлармен ұқсастығы |