28 Тарау Фирманың кадрлық саясаты

1. Кадрлық саясаттың түсiнiгi

Қызметшiлердi басқару дегеніміз – ұйымның мақсатына жетуге арналған шығармашылық, бастамалы, жасампаз еңбек үшiн қолайлы жағдайды қамтамасыз ету бағытында ұжымға және жекелеген қызметкерлерге кешендi, нысаналы ықпал ету.

Кез келген ұйымның менеджментi екi аспектiден тұрады:

1. ұйымның мақсатын анықтау, оларды жүзеге асыру бойынша шараларды әзiрлеу және сәйкесiнше нәтижелердi бақылау. Бұл жағдайда менеджмент материалды-логикалық мiндеттердi шешуге, ұйымдағы оқиғаларды ұйымдастыру мен оларды басқаруға бағытталған.

2. ұйымды басқару, сондай-ақ адамдарды басқару дегендi ұйғарады. Осы орайда ұйымда жұмыс iстейтiн қызметшiлердiң қажеттiлiктерiн қанағаттандыру – маңызды мақсаттардың бiрi, оның тиiмдi жұмыс iстеуiнiң кепiлi деп ұғынылады. Бұл iстегi табыс ұйымның жұмыс iстеуiн, сондай-ақ оның қызметкерлерiнiң өмiрлiк қажеттiлiктерiн қамтамасыз етедi.

Менеджменттiң екi аспектiсi де өзара тығыз байланысты, сондықтан да оларды бiр-бiрiне қарсы қоюға немесе олардың бiрiне басымдық беруге болмайды. Бұл стратегиялық менеджменттiң мақсаттарымен байланысты, өйткенi ұйым басшысы, бiр жағынан, дұрыс материалды-логикалық шешiмдер қабылдап, екiншi жағынан, өз қызметшiлерiнiң еңбегiн ұйымның мақсаттары мен мiндеттерiн орындауға бағыттауы және ынталандыруы тиiс. Басқаша айтқанда, ұйымды басқару сондай-ақ олардың қойылған мақсаттарды орындауы бағытындағы қызметшiлердiң қатынасына ықпал ету мағынасындағы адамдарды басқару дегендi бiлдiредi.

Нарықтық қатынастарға көшу өнiм сапасы мен оның бәсекеге қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ету мәселелерiнiң басымдығы әкiмшiлiк-басқарушы қызметшiлерге қойылатын талаптарды өзгертiп, еңбекке деген шығармашылық қатынас пен жоғары кәсiбилiктiң маңызын арттырды. Бұл қызметшiлердi басқару қағидалары, әдiстерi мен әлеуметтiк-психологиялық сұрақтарындағы елеулi өзгерiстерге әкелiп, ұйымдағы оның рөлiн арттырды.

Бiлiктiлiгi жоғары, мәдениеттi, өз iсiн бiлетiн басқарушы мамандарсыз менеджмент саласындағы сапалы терең өзгерiстер мүмкiн емес. Менеджерлердiң өндiрiс пен басқаруға шығармашылық қатынасының талабы олардың дербестiгi мен атқарылатын жұмыс үшiн жауапкершiлiгiнiң артуын, басқарушылық шешiмдердi қабылдауға белсендi қатысуын, ұжымдық еңбек нәтижесiне тiкелей қызығушылығын себептедi.

Адам ресурстарын басқару ұйым қызметiнiң маңызды бағыттарының бiрi болып табылады және оның экономикалық жетiстiгiнiң негiзгi критерийi болып есептеледi. Егер бұрындары басты назар техникалық прогрестi дамыту мен жетiлдiруге, прогрессивтiк технологияларды ендiруге, ұйымдық құрылымдарды түрлендiруге аударылса, қазiргi уақытта ол адам факторы жағына ауысқан. Басқаша айтқанда, бизнестiң мәнi мен тиiмдiлiгiн адамдар анықтайды.

Сөйтiп, бизнестiң маңызды құраушысы кадрларды басқару болып табылады. Ол еңбек әлеуеті iске асып, қабiлеттер дамитын, адамдар атқарылған жұмыстан қанағат алып, өз жетiстiктерi үшiн қоғамдық мойындауға қол жеткiзетiн қолайлы ортаны қалыптастырады. Экономикада болып жатқан өзгерiстер адам ресурстарын басқару саласындағы көзқарастарды да түрлендiруде. Ойы мен жұмыс стилi белгiлiктi шамада жаңа мiндеттер мен ұйым дамуының жағдайларына сәйкес келетiн жаңа типтi басшылар пайда болуда.