5. Куян

(Бармакларыгызны йодрыкка кысыгыз. Имән һәм урта бармакларыгызны өскә таба каратып селкетегез – бу «куянның колаклары». Бала да кабатласын.)

 

Ап-ак куян утыра,

Колакларын селкетә.

Менә шулай, менә шулай

Колакларын селкетә.

 

6. Бүре

(Уң кулыгызның баш бармагын бер якка авыштырыгыз. Имән бармагыгызны бөкләгез – бу «бүренең маңгае». Калган бармаклар – «бүренең казналыклары*».)

Казналыклар* – челюсти.

 

Мин – бүре, бүре, бүре!

Яшәсәм дә урманда,

бардым беркөн авылга,

каз, сарыклар урларга. (Г.Корбановадан)

 

7. Каз

(Дүрт бармагыгызны кушыгыз һәм бөкләгез. Баш бармак – аларга параллель. Баш бармагыгызны аска-өскә селкетегез – «каз томшыгын ача һәм яба».)

 

Мин – ата каз, ата каз!

Муенымны сузам да

ысылдыйм да ысылдыйм,

яннан кеше узганда. (Г.Корбановадан)

 

8. Әтәч

(Имән бармагыгызны баш бармак белән берләштерегез – бу «томшык». Калган бармаларыгызны як-якка аерыгыз.)

 

Мин әтәч, әтәч, әтәч!

Очып коймага менәм.

Юк белмәгән һөнәрем,

мин күп һөнәрләр беләм:

 

таң атканда уянам,

көрәшәм, җырлыйм, биим.

Ләкин, тавыклар кебек,

йомырка сала белмим.  (Г.Корбановадан)

 

9. Торна

(Кулларыгызның уч төпләрен үзегезгә таба каратып куегыз. Баш бармакларыгызны төпләгез – бу «торнаның башы», калган бармаклар – «канатлары». Кулларыгыз белән болгагыз.)

 

Салмак кына китеп бара

Торналар:

– Торыйк-торыйк.

Әйтәләр күк:

– Туган җирне

Тагын бер урыйк, урыйк. (Мөҗәһит)

 

Һава торышы

1. Кояш

(Кулларыгызның уч төпләрен алга таба каратып куегыз. Бармакларыгызны як-якка аерыгыз. Күнегүдән соң кулларыгызны хәлсезләндерегез һәм селкетеп алыгыз. Бала да кабатласын.)

 

Кояш булса, көн була;

Ул булмаса, төн була.

 

2. Яңгыр

(1 вариант. Баштан бер кулыгызның бармаклары белән, аннары икенче кулыгызның бармаклары белән, соңыннан ике кулыгыз белән берьюлы өстәлгә шакыгыз – бу «яңгыр ява». Бала да кабатласын.

2 вариант. Балага: «Яңгыр ява. Баштан ул акрын гына тамчылый. Тып-тып-тып», – дип әйтегез һәм бармакларыгыз белән өстәлгә акрын гына шакыгыз. «Аннары ул көчлерәк ява башлый. Тып-тып-тып», – дип әйтеге һәм бармакларыгыз белән өстәлгә катырак шакыгыз. «Тагын акрын гына ява да туктый». Бала да кабатласын.)

 

Җәйге эссе көннәрдә

Яңгырны бик көтәләр.

Ул аз гына күренсә –

Качып-посып бетәләр.

 

 

Үсемлекләр

1. Чәчәк

   

(Кулларыгызны кушып өскә таба күтәрегез – бу «чәчәк бөресе». «Чәчәк ата» – кулларыгызны берьюлы як-якка аерыгыз, аннары тагын кушыгыз. Бала да кабатласын.)

 

Яз җитүен белдерә,

Былбылга шатлык бирә.

Күп төсле кием кия,

Бачаларга ямь бирә. (Табышмак)

 

2. Агач

(Терсәкләрегезне өстәлгә куегыз. Бармакларыгызны як-якка аерыгыз. Кулларыгызны һәм бармакларыгызны селкетегез.)

 

Җәен киенә, кышын чишенә. (Табышмак)

 

 

Йорт җиһазлары

1. Йорт

(Ике кулыгызның бармак очларын берләштерегез. Уң кулыгызның имән бармагын өскә таба күтәрегез – бу «торба».)

 

2. Өстәл

(Сул кулыгызны йодрыкка кысыгыз – бу «өстәлнең аягы». Аны уң кулыгыз белән каплагыз.)

 

Бигрәк чиста өстәл өсте,

Кайсы шундый остадыр?

Мин сөрткән идем шул аны –

Өстәл шуңа чистадыр. (Р.Миңнуллин)

 

3. Урындык

(Уң кулыгызның бармакларын өскә таба каратыгыз – бу «урындыкның аркасы». Аңа сул кулыгызның йодрыгын терәгез – бу «утыргыч»)

 

Аягы бар, кулы юк;

Урыныннан китә алмый. (Табышмак)