(A)Жауаптар үшін бланк

Сұрақтар нөмірі	Ұпайлардың жиыны	шкалалар	мәні
1,4,7,10,13,16,19	1	В	5
2,5,8,11,14,17,20		Т	5
3,6,9,12,15,18,21		Н	6
Барлығы		С	14

Дөңгелектенген жауап, 1 балға тең.

«В» -кінә сезімі, «Т»-үрей, «Н» - нервтік – психикалық күштену, «С»- жалпы жанұялық үрей. «Мәні» - диагностикаланатын мәні.

2 - әдістеме

Нұсқау. Сұрақша пікірлерін оқындар. Егер сіз келіссеңіз, жауап нөмірін дөңгелектеңіз. Сұрақшада дұрыс және дұрыс емес жауаптардың жоқ екенін естеріңізде ұстаңыздар, шынайы жауап беруге тырысыңыздар әңгіме сіздердің балаларға деген қатынасыңыз жайлы ғой.

1. Мен әрқашан балама көңіл бөлемін (тілектеспін).

2. Менің балам не жайында ойлайтынын бәрін білуім менің парызым деп есептеймін.

3. Баланы шанайы өмірлік мәселелерге алшақ ұстау керек, егер олар оны жараласа.

4. Баланы қатал тәртіппен ұстай керек, сонда парасатты адам шығады.

5. Менің балам, маған ұнайтын және мен керекті деп ойлайтын биіктерге шықса деп армандаймын.

6. Ата – аналар балаға икемделуі керек, тек оларға талап қоя бермей.

7. Мен баламның өміріне өте қызығушылық білдіремін.

8. Балалық шақтағы қатаң тәртіп күшті міндеуді дамытады.

9. Мен баланың құмарлықтарын бөлісемін

10. Қатал тәрбиеге кейін балалар рахмет айтады.

11. Мен бала денсаулығына тиянақты қараймын.

12. Баланың ата – аналардан құпиясы болмауы керек.

13. Баланы тәрбиелеу – жаппай ыза келтіру. [66]

i.Жауап үшін бланк

Аты – жөні, тегі (шифр)
(ii)Жынысы	1)Жасы	Білімі	Мамандығы
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13
1.№ 2,4,5,8,10,11,12 бойынша ұпайлар жиыны ________________
2. № 1,3,6,9,13 бойынша ұпайлар жиыны _____________________
Зерттеу күні «____» ______________________ 200__ж.

i.Берулерді өңдеу

Баллды есептеуде дөңгелектеген жауаптарға есептеледі.

№ 1 ұпайлар жиыны былай бағаланады

Шикі балл	0	1	2	3	4	5	6	7
Пайыздық ранг	4,72	49,53	39,06	57,96	74,97	86,83	92,43	96,66

Жоғары мән шықса онда авторитарлық типтің басым болуын көрсетеді.

№ 9 Жеке тұлға және оның көрінуі.

Талқылауға арналған сұрақтар:

Экстраверсия-интроверсия және нейротизмді зерттеу.

PEN сауалнамасы.

Бұл сауалнаманы 1968 жылы ойлап тапқан.

Авторы: Сибилла және Айзенк.

Нұсқау: Сауалнама «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретін 101 сұрақтан тұрады.

Жұмыс барысы:

1. Сізде әр түрлі хобби көп пе?

2. Сіз істейтін жұмыстарыңызды алдын-ала ойластырасыз ба?

3. Сіздің көңіл-күйіңіз жиі көтеріліп, түсе ме?

4. Сіз басқа адам істеген жұмысқа, сізді мақтағанды қалайсыз ба?

5. Сіз сөзшең адамсыз ба?

6. Сізді қарыз алғаныңыз алаңдата ма?

7. Еш себепсіз сіз өзіңізді бақытсыз санайсыз ба?

8. Көбірек алу үшін сізге сараңдауға тура келеді ме?

9. Сіз түнде есігіңізді дұрыстап жабасыз ба?

10. Сіз өзіңізді жарқын жүзді адаммын деп санайсыз ба?

11. Баланың және жануарлардың қиналғаның көргенде сіздің көңіл-күйіңіз бұзылады ма?

12. Керек емес нәрсені айтқаныңыз немесе істегеніңіз үшін жиі уайымдайсыз ба?

13. Сізге жайсыз болса да, айтқаныңызды жиі орындайсыз ба?

14. Парашутпен секіргенде сіз ләззат аласыз ба?

15. Шулы ортада сезіміңізге еркін беріп, көңіл көтере аласыз ба?

16. Сіз тітіркендіргішсіз бе?

17. Сіз өзіңіз кінәлі істе басқа біреуді кінәлаған уақытын болды ма?

18. Сізге жаңа адаммен танысқан ұнай ма?

19. Сіз сақтандырудың пайдасына сенесіз бе?

20. Сізді ренжіту оңай ма?

21. Сіздің барлық әдеттеріңіз жағымды ма?

22. Сіз қоғамда үндемей жүре беруге тырысасыз ба?

23. Сізді қиын жағдайға душар ететін (алкоголь, наркотик) шаралар бар ма?

24. Сізді бәрі жалықтыратын күйде боласыз ба?

25. Сіз басқа біреудің затын ол ұсақ-түйек, мыс, ине, түйме болсын аласыз ба?

26. Сізге қонаққа бару ұнай ма?

27. Сіз өзіңіз жақсы көретін адамды ашуландырғанды жақсы көресіз бе?

28. Сізді кінә сезімі жиі мазасыздандыра ма?

29. Сіз өзіңіз дұрыс білмейтін нәрсені айтасыз ба?

30. Сіз адаммен кездескеннен гөрі кітап оқығанды қалайсыз ба?

31. Сіздің нақты жауларыңыз бар ма?

32. Сіз өзіңізді ашулы адаммын деп ойлайсыз ба?

33. Сіз әрдайым басқаларға дөрекілік көрсеткенде кешірім сұрайсыз ба?

34. Сіздің достарыңыз көп пе?

35. Сізге адамдарға ауыр тиетін әзіл-қалжындар айту ұнай ма?

36. Сіз мазасыз адамсыз ба?

37. Балалық шақта сізге айтқан нәрсені тез, бұлжытпай орындайсыз ба?

38. Сіз өзіңізді бейқам адаммын деп ойлайсыз ба?

39. Жақсы қылықтар мен тазалық сіз үшін маңызды ма?

40. Сізбен болу мүмкін, бірақ болмаған қорқынышты жағдайлар мазасыздандыра ма?

41. Сізде біреудің затын жоғалтып немесе сындырып алған кездер болды ма?

42. Сіз тынысарда бірінші болып ықылас білдіресіз бе?

43. Егер адам сізбен бірге өз проблемаларын бөліссе, сіз ол адамның көңіл-күйін оңай түсінесіз бе?

44. Сіздің жүйке жүйеңіз жиі қоза ма?

45. Егер сіздің қол астыңызда корзина болмаса сіз керек емес қағазды еденге тастайсыз ба?

46. Басқа адамдар арасында болсаңыз сіз көп сөйлемейсіз бе?

47. Сіз некені модадан қалған және оны ауыстыру керек деп ойлайсыз ба?

48. Кейде өз-өзіңізді аяйсыз ба?

49. Сіз кей-кезде көп мақтанасыз ба?

50. Көңілсіз отырған топты сіз оңай көңілдендіре аласыз ба?

51. Абайлағыш жүргізушілер сізді тітіркендіре ме?

52. Сіз өзіңіздің денсаулығыңыз жайлы мазасызданасыз ба?

53. Сіз басқа адамдар туралы жаман сөз айттыңыз ба?

54. Сіз достарыңызға қалжындар немесе анекдоттар айтуды жақсы көресіз бе?

55. Сіз үшін азық-түліктің көбінің дәмі бірдей ме?

56. Сіздің көңіл-күйіңіз кейде жаман бола ма?

57. Балалық шақта қарсы шыққан кездеріңіз болды ма?

58. Сізге адамдармен қарым-қатынас жасау ұнай ма?

59. Өз жұмысыңызда қателік жібергеніңізді білесіз, сізді сол мазасыздандыра ма?

60. Сізді ұйқысыздық мазасыздандыра ма?

61. Тамақ ішер алдында сіз әрдайым қолыңызды жуасыз ба?

62. Сіз өз мақсатыңызда басқа адамның абайламаушылығымен пайдалана аласыз ба?

63. Сіз кездесуге белгіленген уақыттан біраз ертерек келгенді қалайсыз ба?

64. Сіз өзіңізді еш себепсіз әлсіз, еңжар сезінесіз бе?

65. Тездікті қажет ететін жұмыс сізге ұнай ма?

66. Сіз таныстарыңызға түсіңіздің мазмұнын айтқан кездер болды ма?

67. Сіздің анаңыз жақсы адам ба?

68. Сізге өмір жиі қызықсыз болып көріне ме?

69. Сіз өзіңіздің мақсатыңызда басқа біреудің қатесін қолдана аласыз ба?

70. Сіз мүмкіндігіңізден артық нәрселерді істейсіз бе?

71. Сізден қашқақтайтын адамдар бар ма?

72. Сіздің сырт келбетіңіз сізді мазасыздандыра ма?

73. Сізге ұнамайтын адамдармен де сіз сыпайысыз ба?

74. Сіз адамдар өздерінің болашақтарын қамтамасыз ету үшін, қор жинап өздерін және өз өмірлерін сақтандыруға көп уақыт бөледі деп есептейсіз бе?

75. Сізде өлгіңіз келген уақыт болды ма?

76. Сіз қосымша табыстарыңыздан салық төлеуден қашушы ма едіңіз. Егер сіз үшін сіздің айыбыңызды мойындата алмаса?

77. Сіз топты көңілдете аласыз ба?

78. Сіз адамдарға дөрекілік көрсетпеуге тырысасыз ба?

79. Болған конфуздан кейін сіз көпке дейін уайымдайсыз ба?

80. Сіздің айтқаныңыздай болғанын талап еткен кездеріңіз болды ма?

81. Сіз вокзалға поезд кетер кезде бірақ кетесіз бе?

82. Сіз адамдарды әдейі ренжітетін және жағымсыз сөздер айтқан кездер болды ма?

83. Достарын қалжындайтын адамдар арасында тұру сізге жағымсыз ба?

84. Адамдармен қарым-қатынастан кейін өзіңізді әлсіз сезініп, жалғыз қалуға тырысасыз ба?

85. Сіз өзіңіздің кінәңіздің себебінен достарыңызды жиі жоғалтасыз ба?

86. Сізде жалғыздық сезімі жиі бола ма?

87. Әрқашан да сіздің ісіңіз айтқаныңызбен сәйкес келе ме?

88. Сізге жануарларды мазалау ұнай ма?

89. Сіздің жұмысыңызға немесе өзіңізге қатысты ескертулерге тез ренжисіз бе?

90. Қиындықсыз өмір сізге қызықсыз көріне ме?

91. Сіз кездесуге немесе жұмысқа қаласыз ба?

92. Айналаңыздағы абыр-сабыр және жандану сізге ұнай ма?

93. Сізден адамдар қорқатынын қалайсыз ба?

94. Сіз кейде жігерлі, кейде сылбыр адамсыз ба?

95. Бүгін істейтін нәрсені ертеңге қалдырасыз ба?

96. Сізді зерек әрі көңілді адам деп санайды ма?

97. Сізге өтірікті көп айтады ма?

98. Сіз кей құбылыстарға, оқиғаларға, нәрселерге сезімталсыз ба?

99. Сіз өз қателіктеріңізді мойындауға әрқашан дайынсыз ба?

100. Сіз қақпанға түскен жануарды аяйсыз ба?

101. Сізге анкета толтыру қиын ба?

Өңделуі:

Психотизм шкаласы «жоқ»-2,6,9,11,19,39,43,59,63,67,78,100

«иә»-14,23,27,31,35,47,51,55,71,85,88,93,97

Экстраверт шкаласы «жоқ»-22,30,46,84

Интроверт шкаласы «иә»-1, 5, 10, 15, 18, 26, 34, 38, 42, 50, 54, 58, 62, 66, 70, 74, 77, 81, 90, 92, 96

Невротизм шкаласы «иә»-3, 7, 12, 16, 20, 24, 28, 32, 36, 40, 44, 48, 52, 56, 60, 64, 68, 72, 75, 78, 86, 89, 94, 98

Адалдық шкаласы «жоқ»-4, 8, 17, 25, 29, 41, 45, 49, 53, 57, 65, 69, 76, 80, 82, 91, 95

«иә»-13, 21, 33, 37, 61, 73, 87, 99

Экстраверт адамдар: импульсивті, өзімшіл, оптимист, қарым-қатынасқа тез түсетін адамдар.

Интроверттер: қарым-қатынасқа аз түсетін адамдар.

Жоғарғы невротизм: мазасызданғыш, қоршаған ортаға қанағаттанбайтын адамдар.

Төмен невротизм: байсалды, бейқам, өзін-өзі қарым-қатынасты еркін ұстайтын, тіректі адамдар.

Жоғарғы психотизм: адекватты емес, эмоционалды реакциялар тән, жоғарғы конфликті адамдар.

Интроверт-экстраверт шкаласы бойынша: жоғары балл экстраверттерге, ал төмен балл интроверттерге тән. Орташа балл 7-15.

Невротизм шкаласы бойынша: жоғары балл психикалық тұрақсыздықты көрсетеді, орташа балл 8-16.

Психотизм шкаласы бойынша: жоғары балл жоғары конфликтіні көрсетеді. Орташа көрсеткіш 5-12.

Ескерту:

Егер адалдық шкаласы 10 балдан асып кетсе, онда зерттелушінің нәтижесі дұрыс емес, зерттелуші адам сұрақтарға анығырақ қайтадан жауар беру керек.

№ 10 «Тану стилін анықтау» әдісі

Мен практикалық бөлімде зерттеуге 9 – шы сынып оқушыларын алдым. Оларға «Тану стилін анықтау» зерттеу әдісін қолдандым.

Зерттеуге қатысқан Бесқарағай ауданының Глуховка ауылының орта менктебінің 9 «а» сынып оқушылары. Бұл әдіске 15 бала қатысты. Бұл әдіс жеткіншектердің болашақ кәсібін таңдауға арналған. Біз бұны келесі тест түрінде анықтаймыз.