6.4. Мұнаралы кранның құрылымы
Мұнарасьшен айналатын крандарда, жебенің орналасқан жоғарғы жағынан айналғандағы крандармен салыстырғанда, жоғарғы жағында орналасқан кері салмақ кранның төменгі плат-формасына орналасады, сонымен жалпы салмағы азайып, кранның тұрақтылығы артады, кранды монтаждау жұмысы жеңілдейді (6.6-сурет). ,
Аталған кранның торланған (немесе дөңгелек) мұнарасы 10 (6.6-сурет), айналатын платформасына 3 бекітіліп, айналу-тіреу і^:-рылғысының Нкөмегімен, кранныңжүру бөлігіне 1 отырғызылады. Кері салмақ 4, жүк көтеру 12, топсалы жебенің лебедкалары 11 жэне кранның бұру платформасын бұру механизмі 13 айналу плат-формасына орналасқан. Жебе 8 топса арқылы мұнараға 10 қосылған, ал жебенін екінші ұшы тарту арқаньшен жылжымайтын және жыл-
6.5-сурет. Мұнараньщ айнымалы биіктігінің
өсу сызбасы:
а - жиналатын; э - телескопты; в - астынан көтсріліп
өсу; г - ұстінен күрастырылып өсу; д - мұнараның
көлденеңқимасы, бұрышты прокаттан құрастырылган;
с - сол сияқты, қүбырдан кұрастырылған
Н.Т.Сурашев, М.И.Гудович
житын шығыр жүйесімен жебе полиспастына 5 бекітілген. Жүктің кран осіне жақындатуын К.тіп немесе алыстатуын Ятм жебенің орна-ласу бұрышын өзгертетін 11 лебедканың көмегімен орындайды. Жүкті көтеру-түсіру жұмысы, жүкті көтеру полиспастының 16 жэне 12 лебедканың көмегімен іске асады. Кранды жүргізуші, кабина 9 ішінде отырып кранды баскарады.
6.6-сурет. Мү_нарасы айналатын жебелі кранның сызбасы:
1 - жүру рамасы; 2,15- жүру арбасы; 3 - айналатын платформа; 4 - кері салмақ;
5,16 - сәйкесінше жебелі жэне жүккөтеру полиспастысы; 6 - кері тірек; 7 - ілмек;
8 - жебе; 9 - кабина; 10 - мүлара; 11,12- сэйкесінше жебе жэне жүк көтеру лебедкалары; 13 - кранды айналдыру лебедкасы; 14 - айналу-тіреу кұ-рылгысы
152
Көтвру-тасьшалдау машиналары
Жүккөтеру шамасына байланысты мүнаралы крандарда бірлік жэне костармақты полиспастылар - екеу, үшеу, төртеу немесе көп күштен ұту сандары колданылады.
Егер де жүктелу моменті 250 кНм асса, онда (6.6-сурет) көтерілген жүктің горизонталь жүруін, ілмектің 7 қамтамасыз ететін полиспастының сұлбасы қолданылады, 6.7-суретте көр-сетілген. Бұл үшш жүк көтеру арқанның бір ұшы жылжымайтын шығыр 5 (жебенің ұшына орналасқан) жэне мұнараның басына орналасқан шығыр 6 (6.7-сурет) арқан айналып өтіп, жүк көтеру лебедкасының барабанына 7 оралады, ал арканның екінші ұшы -жебені көтеретін лебедканың II конусты барабаны 3 бекітіліп ора-лады. Жебені көтергенде арқан конусты барабанға 3 оралады, ал керісінше барабаннан 7 арқан ағытылады.
Сонымен жүктің горизонталь бойымен козғалуын қамтамасыз ету үшін есептеу нэтижесінде қажетті полиспастының күштен ү_ту санын, сүлбасын және конусты барабанның диаметрін қабылдайды (6.7-сурет).
Кранның айналмайтын 1 рамасына, (6.6-сурет) тірек-айналу 14 роликті немесе шарикті домалау подшипниктерімен айналатын 3 платформасы орналасады. Кранның тірек бөлігі (6.8-сурет) келесідей қу_рылымнан тұрады: төменгі жүру рамасы 3, топсалы кронштейн-дер 2 жэне төрт жүру арбасы 1. Кран жұмыс істемей бір орында тұрғанда жүру арбала-рын 1 тартқыш 5 үхтап тұрады.
Жүру рамасына арбаның топса арқылы бекітілуі, кранның доға немесе қисық рельс бойымен жүруін қамтамасыз етеді жэне жетекші жүру арбасын кранның бір жағына орналастыру қисық бойымен өте ыңғайлы өтуін реттейді. Жүру
6.7-сурет. Мұнарасы бүрылатын жебелі
крандағы жүк көтеру жэне жебенің бүрышын
өзгерту полиспастьшың сызбасы
153
Н.Т.Сурашев, М.И.Гудович
Көтеру-тасьшалдау машшалары
арбасы екі турге бөлінеді: жетекші жэне жетектегі. Біріншісіне же-тек (6.8 е-сурет) орнатады, ол 10 электркозғалтқыштан, 8-червякті берілістен, 6-ашық тісті берілістен жэне жұру дөңгелектерінен 7 турады.
Мү-нарасы айналмайтын кран 6.9-суретте көрсетілген, оның жебесі козғалмайды, себебі горизонталь орналасқан. Горизонталь жебе 8 жэне 17 кері тіреу қосымша жебесі 5 жэне тарту 3 аркан-дардың көмегімен жебе горизонталь қалпын сақтайды. Мұнара 10 басына, тірек-бұру құрылғысымен 14 жебе 8 жэне теңгеруші жебе 17, кері салмағымен 18 орнатылған. Жебе сол тірек-бұру құрылғысының көмегімен жэне бұру лебедканың 13 күшімен іске асады.
6.8-сурет. Мұнаралы кранның айналу-тірек бөлігі: а-жалпы көрінісі; э—жұру арбаларыныц тецестіру сызбасы; в-жүргІзу механизмінің кинематикальщ сьпбасы; :
I - жүру арбасы; 2 - топсалы кронштейн;
3 - жүру рамасы; 4 - тірек-бұру кұрылғысы; 5 - тартқыш; 6 - тісті беріліс; 7 - жүру дөңгелегі; 8 - червякті жетек; 9 - ыуфта тежегішімен; 10 - электрқозғалтқыш
Горизонталь жебенің бойымен, аспалы жук арбасы, ілмегімен 7-лебедканың 6 көмегімен жүреді (Ктіп ... & )• Екінші кері жағына 17 кері салмақ 18 жэне 11, 12 лебедкалар орналаскан -олардың жалпы салмағы көтерілетін жүктің салмағын теңестіру үшін орналасады. Айналмайтын тірек рамасына 1, айналмай-тын мұнара 10, айналатын жебесІмен бІрге орналастырады, оған қосымша кері салмак 4 орналастырады. Ал тірек рамасы 1 және 2,15 жүру арбаларына орналасады, жүру арбалары рельс бойымен қозғалады. Бул кезде кері салмак 4 кранның жалпы орнықтылығын қамтамасыз етеді.
6.9-сурет. Айналмайтын мұнаралы кранның сызбасы:
1 - жүру рамасы; 2,15 - жүру арбасы; 3 - тарткыш; 4 - кері салмак (балласт); 5 - жебені
ұстайтын аркан; 6 - арбаны тарту лебедкасы; 7 - аспалы ілмек; 8 - жебе; 9 - каби-
на; 10 - мұнара; 11 - жүк арбасын жсбснің бойымен жүргізу лебедкасы; 12 - жүк
көтеру лебедкасы; ] 3 - жсбсні бүру лсбедкасы; 14 - тІрек-бұру құрылғысы;
16 - мү_нараның бас тиегі; 17 - кері жүк ұстау жебесІ; 18 - қарсы салмақ