2.7.3.2. Ustawy o trybunałach karnych z elementem międzynarodowym w Kosowie

Trybunały karne z elementem międzynarodowym zostały powołane do życia również w Kosowie³⁰⁷. Należy zwrócić przy tym uwagę, że sądy w Kosowie nie mają wyłącznej jurysdykcji (exclusive jurisdiction) w sprawach o zbrodnie międzynarodowe³⁰⁸. Pierwszeństwo w rozstrzyganiu spraw ma Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii (por. art. 9 (2) StMTKJ).

Kwestia odpowiedzialności karnej za ludobójstwo i zbrodnie wojenne uregulowana została w art. 141, 142, 143 i 145 jugosłowiańskiego kodeksu karnego³⁰⁹. Trzy przepisy jugosłowiańskiego kodeksu karnego stanowią o zbrodniach wojennych wymierzonych w ludność cywilną³¹⁰. Artykuł 142 reguluje przestępstwo przeciwko ludności cywilnej, a art. 143 przestępstwo przeciwko rannym i chorym³¹¹. Artykuł 145 jugosłowiańskiego kodeksu karnego sankcjonuje przestępstwo przygotowania i podżegania do ludobójstwa i zbrodni wojennych³¹².

Dla całości rozważań istotnym staje się odniesienie do regulacji definiujących zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz ludobójstwo w tymczasowym kodeksie karnym dla Kosowa z dnia 6 lipca 2003 r.³¹³ Brzmienie tych przepisów pokrywa się z brzmieniem norm StMTK, co wydaje się być kolejnym krokiem w kierunku ujednolicenia definicji tych zbrodni w krajowych porządkach prawnych.

Zdaniem A. McDonald, definicje zbrodni międzynarodowych zamieszczone w StMTK powinny być traktowane obecnie jako international gold standard³¹⁴. Trudno jest się nie zgodzić, że do ustalenia takiego właśnie stanu prawnego dąży społeczność międzynarodowa. Ferrando Mantovani uznał, iż państwa-strony StMTK powinny wprowadzić do swych porządków prawnych zbrodnie objęte zakresem przedmiotowym Międzynarodowego Trybunału Karnego. Jest to obowiązek wyprzedzający nawet obowiązek natury ogólnej, polegający na współpracy z Trybunałem³¹⁵.

2.7.3.3. Ustawy o Trybunale dla Bośni I Hercegowiny

Trybunał z elementem międzynarodowym dla Bośni i Hercegowiny został promulgowany w listopadzie 2001 r. na mocy decyzji rządu i wysokiego przedstawiciela W. Petritscha, a powołany przez Parlament dla Bośni i Hercegowiny 3 lipca 2002 r. Siedzibą Trybunału jest Sarajewo.

Trybunał dla Bośni i Hercegowiny ma wspierać MTKJ, jako że ten ostatni nie zdąży już osądzić wszystkich sprawców, którzy popełnili zbrodnie objęte jurysdykcją przedmiotową Międzynarodowego Trybunału dla byłej Jugosławii. Już w 2001 r. prokurator MTKJ - C. del Ponte podkreślała, że sposobem na "rozładowanie" MTKJ może być utworzenie kolejnego trybunału z elementem międzynarodowym na terenie Bośni i Hercegowiny, bo z tego właśnie państwa pochodzi najwięcej spraw³¹⁶. Odciążenie Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii wydaje się być wskazane. Ponadto Trybunał dla Bośni i Hercegowiny może prowadzić także postępowania karne przeciwko oskarżonym, którym zarzuty nie zostały postawione przez MTKJ.

Trybunał wyrokuje na podstawie kodeksu karnego dla Bośni i Hercegowiny i kodeksu postępowania karnego obowiązującego w tym kraju. Składa się on z trzech sekcji (departments ): Karnej, Administracyjnej i Apelacyjnej. Sekcja Karna składa się z Izby ds. Zbrodni Wojennych, z Izby ds. Przestępczości Zorganizowanej i Gospodarczej oraz Korupcji, a także Izby ds. Przestępstw Pospolitych³¹⁷.

Trybunał dla Bośni i Hercegowiny orzeka na podstawie kodeku karnego dla Bośni i Hercegowiny, którego przepis stanowiący o zbrodni ludobójstwa pokrywa się z art. II Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Do znamion strony podmiotowej we wspomnianym kodeksie karnym należy cel, który sprawca chce osiągnąć, jako że przepis stanowi: "Ktokolwiek w celu zniszczenia, w całości lub części, grupy [...]" (art. 171 kodeksu karnego dla Bośni i Hercegowiny).

Ustawodawca tego kraju odniósł się też inaczej, niż uczyniono to w konwencji w sprawie ludobójstwa, do form odpowiedzialności karnej, przesądzając w tym samym przepisie, iż zbrodnia ludobójstwa może dotyczyć tego, kto "wydaje rozkaz popełnienia lub popełnia [...]" zbrodnię ludobójstwa³¹⁸.