1.1.7. Әртүрлі сұйықтықтардың негізгі деген сипаттамаларын анықтаңыз:

а) су ішкі диаметрі D болатын құбырмен ағады. Ағынның орташа жылдамдығы v. Құбырдың көлденең қимасының ауданын және ағынның көлемдік жылдамдығын V=v*S табу керек. Ағынның көлемдік жылдамдығы тұрақты болып, сұйықтық ағынының жылдамдығы 1,3 м/с болу үшін құбыр диаметрі қандай болуы керек;

б) келесі ереже бар: жылдам ағатын сұйықтықтардың (қоюлығы бойынша су қоюлығына жуық болатын) құбырдағы орташа жылдамдығы 1м/с-тан аспауы керек. Осы ережені орындай отырып күніне 6000 м³ су келетіндей құбырдың минимал диаметрін анықтаңыздар;

в) Рейнольдс саны қатынасымен анықталады, мұнда D - құбырдың ішкі диаметрі, v - құбырдағы сұйықтық ағынының орташа жылдамдығы, - сұйықтық тығыздығы, - сұйықтық абсолютті қоюлығы. Егер құбырдағы сұйықтық ағыны үшін Рейнольдс саны 2100-ден аспаса, ағын ламинарлы деп саналады. Егер де 10000-нан асса ағын турбулентті деп саналады. 2100 мен 10000 ортасындағы мәндері үшін ағын типін анықтау мүмкін емес. Рейнольдс санын және ағын типін (ламинарлы, турбулентті немесе белгісіз) анықтаңыздар.

Түсінік:

а) жоғырағы мәліметтер бойынша, ең алғаш мен көлденең қима ауданын (=ПИ()*((ПРЕОБР(B10;"mm";"m")^2)/4)) есептеп таптым, одан кейін ағынның

көлемдік жылдамдығын таптым (=E10*D10), кейін 1,3 м/с жылдамдық кезіндегі көлденең қима ауданын (=B21/C21) және құбырдың диаметрін есептедім (=ПРЕОБР((4*D21/ПИ())^0,5;"m";"mm")).

б) орташа жылдамдығы 1 м/с және күніне 6000 м³ су келетіндей құбырдың минимал диаметрін (=ПРЕОБР((4*D32/ПИ())^0,5;"m";"mm")) және көлденең қима ауданын анықтадым (=ПРЕОБР(C32;"day";"sec")/B32);

в) алынған мәліметтер көмегімен Рейнольдс санын (=ПРЕОБР(B43;"mm";"m")*C43*D43/E43) таптым, және ЕСЛИ функциясы көмегімен ағын типін анықтадым

(=ЕСЛИ(F43<2100;"ламинарлы";ЕСЛИ(F43>10000;"турбулентті";"белгісіз"))).

Құбырдың көлденең қимасының ауданын және ағынның көлемдік жылдамдығын табу.

Құбыр диаметрі	Сұйықтың түрі	Ағынның орташа	Құбырдың көлденең	Көлемдік
D, мм		жылдамдығы v, м\с	қимасының ауданы S, м^2	жыламдығы V, м^3/с
102,3	Су	2,1	0,00821942	0,017260781

Ағын жылдамдығы 1,3 м/с болу үшін құбыр диаметрін табу.

S=V/v			D=(4*S/π)^0,5
Көлемдік		Ағыстың орташа		Аудан	Құбыр диаметрі
жылдамдығы		жылдамдығы		S, м^2	D, мм
V, м^3/с		v, м/с
0,017260781		1,3		0,013277524	130,0210308

Құбырдың минимал диаметрін анықтау.

S=V/v

D=(4*S/π)^0,5

Ағыстың орташа	Көлемдік	Аудан	Труба диаметрі
жылдамдығы	жылдамдығы	S, м^2	D, мм
v, м/с	V, м^3/күн
1	6000	518400000	25691387,27

Рейнольдс санын және ағын типін анықтау.

	Re=D*v*ρ/μ
Құбыр диаметрі		Ағыстың орташа		Сұйықтың		Сұйықтықтың	Рейнольдс саны,	Ағын
D, мм		жылдамдығы		тығыздығы		абсалюттік қоюлығы	Re	типі
		v, м/с		ρ, кг/м^3		μ, 10^-4*Па*с
102,3		2,1		998		9,82	21,833029	ламинарлы

1.1.8. Температуралық резисторлық датчик – бұлі шінде температураны өлшеуге металл пластинка немесе сым қолданатын аспап. Металдың электрлік кедергісі температураға тәуелді, сондықтан температураны металдың кедергісін өлшеу арқылы анықтауға болады. Температура және кедергіні байланыстыратын теңдеу келесідей форфуламен анықтадым

мұнда Rt - өлшенетін Т температура кезіндегі кедергі;

R₀ - 0°С температурадағы кедергі;

 - сызықты температуралық коэффициент.

Платина үшін=0,00385 Ом/°С.

а) Берілген (T₁;T₂) температура интервалында платиналы терморезистордың кедергісін есептеу.

б) hr көрсетілген қадаммен R(t₁;t₂) берілген интервалындағы температураны табу.

Түсінік: а) маған берілген мағлұмат бойынша, бірінші, (T₁;T₂) температура интервалында платиналы терморезистордың кедергісін есептедім (=$B$11*(1+$C$11*G11), т.с.с);

б) Екіншіден, hr көрсетілген қадаммен R(t₁;t₂) берілген интервалындағы

температураны таптым (=((G40-$B$40)/$B$40)/$C$40, т.с.с).

Берілген (T1;T2) температура интервалында платиналы терморезистордың кедергісін есептеу : Rt=R0*(1+αT)

Температурадағы	Температура	Температура	Төменгі	Жоғарғы
кедергі	коэффициенті,	қадамы,	температура,	температура,
0°С, R0	Ом/°С, α	ht	T1	T2
100	0,00385	20	100	400

Температуралар,	Өлшенген темп.
T	кедергісі
	T, Rt
400	254
420	261,7
440	269,4
460	277,1
480	284,8
500	292,5
520	300,2
540	307,9
560	315,6
580	323,3
600	331
620	338,7
640	346,4
660	354,1
680	361,8
700	369,5
720	377,2
740	384,9
760	392,6

hr көрсетілген қадаммен R(t1;t2) берілген интервалындағы температураны табу: t=((Rt-R0)/R0)/α

Температурадағы	Температура	Температура	t1 темп-сы	t1 темп-сы
кедергі	коэффициенті,	қадамы,	кезіндегі	кезіндегі
0°С, R0	α	hr	кедергі, Rt1	кедергі, Rt2
100	0,00385	10	70	140

Терморезистор	Температуралар,
кедергісі,	t
Rt
140	103,8961039
150	129,8701299
160	155,8441558
170	181,8181818
180	207,7922078
190	233,7662338
200	259,7402597
210	285,7142857
220	311,6883117
230	337,6623377

Қорытынды: Берілген (T₁;T₂) температура интервалында платиналы терморезистордың кедергісін есептедім. Hr көрсетілген қадаммен R(t₁;t₂) берілген интервалындағы температураны таптым.