Сауықтыру шаралары

Таукен өндірісіндегі ауаның шаңдануына қолданылатын шаралар.

Таукен өндірісіндегі еңбек жағдайларын жақсартуға қарсы қолданылатын шаралар, олар шаңның пайда болуын азайтуға және шаңның пайда болу кезін жоюға арналған. Барлық шаңға қарсы жұмыстарды әрбір кенді жобалағанда қарастыру керек және шахталарда да немесе жұмыс істейтін участоктарда да ескеру қажет. Қаржылы және дайындық жұмыстарының жобаларын қарастыру керек (шахталы бағана, квершлаг, штрек, бремсберг). Сонымен қатар, шаңмен күресу жұмыстары шахталардан тыс ғимараттарда да қарастырылған. Оған ұсату мен іріктеу жұмыстары, байыту фабрикалары жатады. Пайдаланатын жұмыстар кезеңінде техникалық жобада, сумен қамтамасыз ету жұмыстарын және құрылыс нысандарын шешу керек. Бұл шаңмен күресу жұмыстарындағы ең керекті жол – сумен қамтамасыз ету, санитарлық бақылау ұйымдарымен келісіледі және санитарлық талаптар сақталынады, ауыз суға қойылатын талаптарының орындалуын қажет етеді. Бұрғылау жұмыстарында шаңды азайту пневматикалық бұрғылаудың орнына электробұрғылау қолданылады. Бұл кезде бұрғы қабығының формасы жаңадан енгізіледі.

Бұрғылау кезіндегі шаңмен күресу жұмыстары

Бұғылауға қарсы кеңінен таралған жұмыстар шпураларды сумен шаю, ал құрғақ шаңды ұстағыштар сирек қолданылады. Ылғалды әдісті бұрғылау, шпураларды шаю үшін қолданылатын әдіс - бұл шаңның концентрациясын төмендетуде негізделген әдістің бірі. Бұрғылау кезінде шпураларды шаю үшін сұйықтықтар беріледі, оған көпшілігіне су қолданылады. Шпураның забойында болатын ұн тәрізді шаң ұнтағы сумен араласып лас су ретінде шығарылады. Оны шлам деп атайды. Технологиялық және экономикалық жағынан ылғалды әдіс басқа әдістермен салыстырғанда тиімді өндіріс жағдайында құрғақ бұрғылауды ылғал әдіспен ауыстырғанда шаң 30-100 есе төмендейді. Құрғақ забойда сулы бұрғылау әдісін қолданғанда ауаның шаңдануы одан әрі төмендейді. Шпураларды шаю үшін және суландыру үшін қолданылатын су, адам денсаулығына зиянды болмауы керек және бактериологиялық жағынан да таза болуы тиіс. Егер шахтаның суын қолданатын болса, онда алдын ала суды тазалап, зарарсыздандыру керек. Судың шаңды ұстағыш қасиетін жоғарылату үшін, бұрғылау кезінде суға суландырғыш қоспалар қосылады. Суландырғыш қоспа қосудың тиімділігі:

1.судың беткейлік тартылуын ауамен жанасқанда төмендетеді;

2.минералды заттардың бетінде сорылып, соның нәтижесінде суландырылады.

Өндірістік жағдайда геогееді емес, яғни молекулярды ерігіш, суландырғыш (ДБ) заттар қолданылады. Суландырғыш ДБ - ол аз май тәрізді сұйықтық немесе қоңыр түсті жабысқақ паста тәрізді. Этиленнің

- ди - три- бутифенол тотығын өңдеу нәтижесінде осы зат алынады. 20 С температурада осы суландырғыш зат сумен жақсы араласады. Осы өнімдер өзінің қасиетін паста және еріткіш ретінде ұзақ уақыт сақтайды. Шахталарда суландырғыш заттарды қолдану жайында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік санитарлық бақылауы рұқсат етеді:

1. Адам организміне сұйық күйінде зиянсыз болу керек.

2. Қышқыл және сілтімен қосылғанда толық еру керек.

3. Металдан жасалған қондырғыларды және резиналы шлангаларды тот бастырмау керех.

4. Жағымсыз иістері болмауы керек.

5. Күйдіргіш әсері болмауы керек.

6. Осы заттардың әсері жоғары болмауы керек.