- •Мемлекет пен қоғамның кемтарларға қатынасының эволюциясының екінші кезеңі:
- •Кеміс балаға деген мемлекет пен қоғам қатынасы эволюциясыныңүшінші кезеңі:
- •Мемлекет пен қоғам қатынасы эволюциясының бесінші кезеңінің сипаттамасы:
- •Кеңестік Қазақстандағы ақаулықпен күресудегі алғашқы іс-шаралар:
- •Кеңестік Қазақстанның 1918ж. Бастап 1930 ж. Кезеңінің сипаттамасы:
- •Республикада (1920-1925жж.) кемістігі бар балаларды оқыту мен тәрбиелеу жүйесінің пайда болуы:
- •Қазақстандағы арнайы оқытудың 1946-1960 жылдары дамуы:
- •Кем ақылды.
- •Мүмкіншілігі шектеулі.
- •Әдебиетті зерделеу.
- •Индуктивті.
- •Бақылау.
- •Л.С.Выготский.
- •Көру қабілеті бұзылған балалардың мінездемесі:
- •Соқыр адамдардың сипаттамасы:
- •Тифлопедагогика міндеттері:
- •Л.С.Выготский.
- •Л.С.Выготский.
- •Психикалық дамуы тежелген.
Әдебиетті зерделеу.
Мектеп құжаттарын зерттеу.
Эксперимент.
Индуктивті және дедуктивті
Бақылау.
Теориялықталдау.
Сұрау.
Көрсеткіштердің орта шамасын анықтау.
18 жасқа дейінгі дене немесе психикалық кемшіліктері бар, заңды түрде расталған, туа біткен, тұқым қуалаған, жүре пайда болған аурулармен немесе жарақаттану салдарымен қамтылған тіршілік әрекеті шектелген балалар:
Арнайы педагогика объектісі.
Арнайы педагогика субъектісі
Контингент.
Оқушылар.
Мүмкіншілігі шектеулі балалар.
Педагогикалық үдерістің қатысушылары.
Арнайы (түзете оқыту) мектеп оқушылары.
Арнайы педагогикапәні.
Арнайы педагогиканың негізгі категориялары:
Оқыту мен тәрбие принциптері.
Оқыту әдістері.
Арнайы білім беру.
Түзету-педагогикалықжұмыс.
Білім алуда ерекше қажеттіліктер.
Оқытуды ұйымдастыру формалары.
Еңбек тәрбиесі.
Педагогикалық үдеріс.
Қазіргі бар мәдениетпен белгіленетін, әдеттегі педагогикалық жағдайларда, жалпы педагогикалық әдістер мен құралдар көмегімен білім алуы қиындатылған немесе мүлдем мүмкін еместігіне байланысты физикалық және психикалық дамуында ауытқулары бар жандарға арнайы білім берудің теориясы мен тәжірибесі (практикасы):
Педагогика
Психология.
Арнайы психология.
Дефектология.
Логопедия.
Коррекциялық (түзету) педагогика.
Деонтология.
Арнайы педагогика
Жалпы деңгейдегі арнайы педагогиканың мақсаты:
Даму кемшіліктерін түзету.
Тұлғаның жағымды қасиеттерін тәрбиелеу.
Кеңістікте бағдарлау дағдыларын дамыту.
Даму кемшіліктерін педагогикалыққұралдармен толықтыру.
Жалпы оқу дағдыларын қалыптастыру.
Өзіне-өзі қызмет ету дағдыларын игеру.
Абилитация және реабилитация (оңалту).
Өзіндік абзал қасиеттерін тәрбиелеу.
Л.С.Выготскийдің арнайы педагогика үшін аса маңызды концепциялары
Жоғарғы психикалықфункциялардыңқалыптасуыменпсихиканың мәдени-тарихи тегі.
Түзете-дамыта оқыту.
Дамудағы оқудың жетекші рөлі.
Инклюзивті оқытуды дамыту.
Қалыптыжәне патологиялықпсихикалықдамудың заңдылықтары
Біріктіріп оқыту.
Білім беруді дамыту.
Бала құқықтары.
2-вариант
МШ адамныңәлеуметтік оңалтуының заманауи концепциясында басты болып келесіні жою саналады:
Тәуелсіздік пен дербестікті.
Құқықтық қорғау.
Тіршілік етудің төмен сапасы.
Адамдық-этикалықшектелуді.
Ақпаратты алу мүмкіндігін.
Өзара әрекеттесудің қажеттілігі.
Әлеуметтік-экономикалықшектеуді.
Маргинализацияны.
Ақыл-ойы және дене бітімінің кемшіліктері бар жандар құқықтары проблемасы бойынша БҰҰ құжаттары:
Білім туралы заң.
Жалпыға бірдей адам құқықтарының декларациясы.
Білімнің даму концепциясы.
Бала құқықтарытуралыконвенция.
Инклюзивті білім беру концепциясы.
Мүгедектер құқықтарытуралыдекларация.
Конституция.
Отбасылық кодекс.
Аталмыш ғылымдардың негізгі білімдер жиынтығы арнайы педагогика үшін оның клиникалық негіздерін құрайды:
Жас психологиясы.
Генетика.
Лингвистика.
Невропатология.
Патопсихология.
Артпедагогика.
Педиатрия.
Тифлотехника.
Арнайы білім беру:
Әлеуметтік- мәдени, педагогикалық феномен.
Арнайы педагогика объектісі.
Бейімделу.
Абилитация.
МШ балаларға берілетін білім
Біріктіріп оқыту.
Түзете-педагогикалық үдеріс.
Компенсация (орнын толықтыру).
МШ балалардың арнайы білім алуының көлемі, сапасы және соңғы нәтижелері анықталады:
МШ баланың жынысымен.
Талдағыштардың, ағза функциялары мен жүйелерінің сақталуымен
Тәрбие деңгейімен.
Факторлармен.
Заманауи ғылыми түсініктермен.
Педагогтың кәсіби құзыреттілік дәрежесімен
Білім беру кеңістігінің шектерімен.
Дамуында ауытқумінезімен
Арнайы білім беру шарттары:
Арнайы білім беру үдерісі.
Арнайы білім беру.
Түзету мекемелерінің жүйесі.
Түзете-дамыту бағдарламалардың болуы.
Жеке педагогикалықықпалету.
Тіршілік әрекетінің теңбе-тең ортасы.
Әлеуметтік бейімделу.
Коммуникация формалары.
Оқыту мен тәрбие үдерістерінің түзете-педагогикалық бағыты келесіде көрінеді:
Оқытудың белсенді әдістерін қолдануда.
Білім жүйелерін қалыптастыруда.
Кемістік құрылымын білікті білуде және есепке алуда.
Жеке білім беру маршрутын таңдау.
Мазмұнының ерекшелігінде.
Әлеуметтік тәжірибеге сүйенуде.
Емдік-сақтандыружәне шынығу жұмысын жүзеге асыруда
Түзетуде.
Қазақстан Республикасында мүмкіндігі шектеулі балаларға әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзете қолдау іс-әрекетін атқаратын мекемелер:
Білім беру.
Құқық қорғау.
Құрылыс.
Халықтыәлеуметтік қорғау.
Көліктік.
Денсаулық сақтау.
Мемлекеттік.
Ведомстволық.
Медициналық қызмет көрсетулер:
Психологиялық тексерулер.
Білім беру мен тәрбие беру.
Патологияның тереңдетілген диагностикасы.
Медициналықтүзету мен реабилитация (оңалту).
Әлеуметтік қолдау.
Әлеуметтік бейімдеу.
Скрининг.
Техникалық құралдармен қамтамасыз ету.
Мемлекеттік ерте түзету педагогикалық көмек көрсетуге жатпайды:
Әлеуметтік бейімдеу.
Түзету мекемелерді құру.
Мүгедектікті болдырмау.
Психофизикалық даму кемшіліктерінің скринингі.
Психофизикалық тексеру.
Түзету.
Ғылыми-әдістемелік қамтамасыздандыру.
Мемлекеттік құқықтық қамтамсыз ету.
Қазақстан Республикасында мүмкіншілігі шектеулі балаларға дәрігерлік көмек көрсететін мекемелер:
Білім беру мекемелері.
Ана мен бала денсаулығын сақтауұйымдары.
Жалпы білім беру мекемелері.
Мектепке дейінгі тәрбие беру мекемелері.
Кеңестік-диагностикалықемханалар.
Колледж.
Медициналықреабилитациялық (оңалту) орталықтар.
Инклюзивті мектептер.
Арнаулы білім беру қызметтеріне жатады:
Скрининг.
Балаларды кешенді, тереңдетілген зерттеу
Медициналық түзету.
Патологияны анықтау.
Әлеуметтік көмек көрсету.
Психологиялық-педагогикалықтүзету.
Еңбекке баулу, кәсіби диагностика.
Компенсаторлы құралдармен қамтамасыз ету.
Арнайы әлеуметтік қызмет көрсетуге жатады:
Тереңдетілген диагностика.
Отбасыға кеңестік көмек көрсету.
Профориентация (кәсіби бағдар ету).
Скрининг.
Протездеу.
Білім беру мен тәрбиелеу.
Коррекция (түзету).
Арнайы компенсаторлы құралдармен қамтамасызету
ПМПК МШ балаларды тексерудің мақсаты:
Медициналық түзету менреабилитация (оңалту).
Әлеуметтік бейімделу.
Түзетушілік қолдаудытағайындау.
Техникалық құралдармен қамтамасыз ету.
Білім беру формасы мен түрін анықтау.
Білім, білік, дағдыларды қалыптастыру.
Реабилитацияның дербес бағдарламасын құрастыру.
Оқыту мен тәрбиелеу.
Мемлекеттік ерте түзету педагогикалық көмек көрсетуге жатпайды:
Психофизикалық даму кемшіліктерінің скринингі.
Әлеуметтік бейімдеу.
Психофизикалық тексеру.
Түзету мекемелерді құру
Түзету.
Ғылыми-әдістемелік қамтамасыздандыру.
Мүгедектікті болдырмау
Мемлекеттік құқықтық қамтамсыз ету.
Арнайы білім берудегі тәрбиелеу үдерісінің ерекшеліктері:
Талапшыл.
Объективті.
Мақсатты.
Субъективті.
Көпфакторлық.
Кешенділік.
Жүйелілік.
Тұрақтылық.
Тәрбие нәтижелерінің вариативтілігі (көпмәнділік):
Тізбектілік.
Мақсат, әдістер мен формалар бірлестігі.
Тәрбиеленушілердің жекешелігі.
Көрнекіліктің болуы.
Тәрбиешілердің біліктілігі.
Ақпараттық құралдарды қолдануы.
Тәрбиеленушілердіңәлеуметтік тәжірибесі
Бағыттылық.
Тәрбие процессіне әсер ету құралдары:
Көркем әдебиетті оқу.
Музыкалық әуендерді тыңдау.
Жеке әңгімелесу.
Ата- аналармен жұмыс.
Тәрбиеленушіге көмектесу.
Арттерапия.
Көрнекілік.
Бірігіп жұмыс істеуді ұйымдастыру.
Тәрбиенің жалпы әдістері:
Ойын.
Жарыс.
Мақтау.
Жазалау.
Сыйлау
Сену.
Сендіру.
Сынау.
Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері:
Жаттығу.
Бұйрық.
Мадақтау.
Үйрету.
Қоғамдық көзқарас.
Түсіндіру.
Сендіру.
Көндіру
Әдеп ғұрыпты қалыптастыру әдістері:
Әңгімелесу.
Сөйлесу.
Үйрету.
Түсіндіру.
Жаттығу
Ойын.
Диспут.
Жағдайды талдау (анализ).
Тәрбиелеудің көпшілік формалары:
Сыныптан тыс оқу.
Үйірмелер.
Көрмелер.
Режимді жағдайлар.
Секция.
Клуб жұмысы.
Фестиваль
Коллекция жинау.
МШ балалардың қоғамдық пайдалы еңбек ету әрекеттерінде тәрбиелеу:
Серуенге шығу.
Режимді жағдайлар.
Шеберханалардағы оқусабақтары.
Емдік дене тәрбиесі.
Экскурсия (саяхат).
Техникалықүйірмелердегі жаттығулар.
Түзетуші жаттығулар.
Еңбек тапсырмаларын орындау
Жалпыдидактикалық принцип (Ю.К.Бабанский):
Педагогикалық оптимизм.
Білім берудіңәлеуметтік-бейімдеу бағыты.
Әрекеттік келіс.
Жүйелілік пен тізбектілік.
Оқудағы көрнекілік.
Білім, білік, дағдылардың нықтымеңгерілуі
МШБ дифференциалды және жеке келіс.
Ерте педагогикалық көмек көрсету.
Арнайы білім берудің арнайы принципі:
Ғылымилылық пен қолжетімділік.
Оқу мен өмірдің байланысы.
Оқушылардың саналығы мен белсенділігі.
Оқудағы көрнекілік.
Арнайы педагогикалықбасқарудыңқажеттілігі
Оқудың тәрбиелеу мен дамыту бағыты.
Ерте педагогикалықкөмек көрсету.
Түзету-компенсаторлы бағыт.
3-вариант
Арнайы білім берудегі арнайы оқу пәндері:
Математика.
Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау.
Тіл дамыту.
Ырғақ.
Заттық-әрекеттік оқыту.
Сурет.
Еңбек
Кеңістікте бағдарлау.
Оқу жоспары:
Білім, білік, дағдылардың мазмұны.
Тақырыптарды өту кестесі.
Оқупәндерініңқұрылымы.
Пәнді оқытудың логикасы.
Оқу процессінің компонеттері.
Оқупәндерінің жылдықкестесі.
Тақырыптарды өтуге арналған жаопы уақыт.
Әр сабаққаберілетін уақыт
Оқу бағдарламасы анықтайды:
Оқу пәндерінің құрылымын.
Оқуға жұмсалған уақыт
Танымдық саласының ерекшеліктері.
Пән бойынша білім, білік, дағдылардың мазмұнын.
Даму кемшіліктері.
Оқупәндерінің логикасын
Пәндерді өту тізбектілігі.
Тақырыптардыоқуға жұмсалған уақыт пен оның тізбектілігі.
Оқу бағдарлаламалр түрлері:
Базисті.
Типтік.
Жұмыс.
Авторлық.
Перспективті.
Сызықтық.
Концентр.
Аумақтық.
Оқулықтар құрылымына жатады:
Мәтіндік компонент.
Мазмұны
Материалды меңгеру аппаратын ұйымдастыру
Түсініктеме хат.
Әдістемелік нұсқаулар.
Иллюстративті (безендіру) материал.
Тақырыптық жоспар.
Нормативтер.
Білімнің қайнар көзіне қарай оқу әдістері:
