2.4 Электрлік тораптарды жөндеу

2.4.1 Әуе беріліс кабельдік желілерін пайдалану

Кабельдік желілерді тексеру. Кабельдік желілердің (КЖ) техникалық қызмет көрсетуі кезінде қателіктер мен ақауларды шолып табу мақсатында олардың тексеруі периодты жүргізіледі.

КЖ на напряжение до 35 кВ-қа дейінгі кернеуде ашық салынған КЖ 6 айда 1 рет; жерге салынғаны - 3 айда кемінде 1рет тексерілуі керек.

6 айда 1 реттен кем емес КЖ-ні административті-техникалық қызметкермен ішінара тексеру жүргізіледі.

КЖ-ні кезектен тыс тексеру әдет бойынша және нөсер жаңбырдан кейін топырақтың жылжуы және жерасты кабель жүргізуде су түбіне түсу мүмкін болғанда, сонымен қатар,релелік қорғаныстың КЖ-сі сөндірілгеннен кейін жүргізіледі.

Жерге салынған КЖ трассасын тексеру кезінде тұрақты бағытқа (немесе тұрғызылмаған пикеттер) желілердің байлану трассаны көрсететін белгісі болғанда тексеріледі. КЖ трассасында күйіп кету немесе топырақтың ағаруы болмауы, қандай да бір жұмыс, қазу, құрылыс материалдарын сақтау, қоқысты шашу жүргізілмеуі керек.

Жерге салынған КЖ-ға арналған электрлік торапты қорғау ережесімен, соңғы кабельдің әр жағынан 1м өлшемде қорғаушы аймақ орналастырылады. КЖ-нің қорғаушы аймағындағы кез келген жұмыстар пайдаланылатын кабельдің келісімімен және ұйымның бақылауымен орындалуы керек.

Кабельдің жерден шығатын жерінде, мысалы, ӘЖ тірегінде немесе ғимарат қабырғасында, механикалық зақымданудан қорғайтын кабельдік қорғаныш болуы керек.

Кабельдік орнатуға салынған (тоннельдерде, эстакадаларда және басқаларда) КЖ-нің тексерулерін екі адам жүргізуі керек. Бірінші кезекте, газоанализатор көмегімен газдардың кабельдік орналасуын, жарықтандыру және вентиляциялау күйін тексереді.

Кабельдік орналастырудың жалпы күйін, өрт сөндіргіш құралдың болуын, өзге заттардың болмауын тексереді. Кабельдік орнатудың барлық металл құрылымдары коррозияға қарсы құрамды жанбайтын жабынмен жабылуы тиіс.

Кабельдік туннельдер нөсерлі және топырақ суын шығаруға арналған құралдармен жабдықталуы керек. Бұл құралдар тексерілген күйде болуы керек.

Кабельдік орнатудың ішкі температурасы бойынша жанама кабельдің жылулық режимі бақыланады. Орнату ішіндегі ауа температурасы сыртқы ауа температурасынан 10°С-тан аспауы керек.

Ашық салынған кабельде 50м аралықта кабельдің басында және соңында бекітілген бирканың қоршаған орта әсеріне берік болуы керек. Бұл биркаларда кабельдің қимасы және маркасы, кернеуі, желінің нөмірі немесе басқа да шартты белгілері көрсетіледі. Муфта биркасында оның нөмірі мен монтаждау мерзімі белгіленген болуы қажет.

Соңғылық және байланыстырушы кабельдік муфталардың күйі, кабельдік қара майдың және оның ағуының болмауы, кабельдің металл қабықшалы коррозияға қарсы жабынының күйі тексеріледі.

КЖ-нің тексеру кезінде байқалған барлық ақаулар мен қателіктер тексеру қағазына енгізіледі. Бұл ақаулар мен қателіктер олардың сипатына тәуелділікте ағымдағы техникалық қызмет көрсетуде жойылады. Апаттық сипаттаманың зақымдануы баяулап жойылуы тиіс.

Пайдалану кезіндегі шекті жүктемелер. Әрбір КЖ үшін пайдалануға енгізу кезінде шекті токтық жүктеме орнатады. Бұл жүктеме кабель қылының температурасы нормаланған шекті температурадан жоғарыламайтын шарт бойынша анықталады.

Қағаз оқшауламамен ылғалданған кабель үшін θ шамасы Uном номиналды кернеуге тәуелді (2.8-кесте).

2.8-кесте

Uном ,кВ	До 3	6	10	20	35
θ °С	80	65	60	55	50

Кабель үшін:

полиэтилен және поливинилхлоридтан жасалған оқшаулама =70°С; полиэтиленнен тігілген оқшаулама =90°С; резеңкелі оқшауламамен θ_ДОП =65°С.

-дан жоғары кабель оқшауламасының қызуы оның тозу үрдісін жылдамдатады, демек, қызмет көрсету мерзімін қысқартады.

Кабель қылының температурасын тікелей өлшеу белгілі қиындықтарын ұсынады. Сондықтан, жылу режимін тексеру үшін кабель жүктемемен жүктеледі және кабельдің болат сауытында (қабында немесе шлангасында) орналасқан термодатчиктердің көрсетуін алады.

Кабель қылының температурасы θ_Ж мына формуламен есептеледі:

θ = θ_б+Δθ, (2.13)

мұндағы θ_б – тексеру кезінде өлшенген сауыт температурасы (қабық немесе шланга); Δθ - сауыт температурасындағы (қабық немесе шланга) кабель қылының температурасының жоғарылауы.

Δθ шамасы эмпирикалық формула бойынша есептеледі немесе номограмма бойынша анықталады. Мұндай номограммалардың бірі алюминий қылды кабельге арналған, пайдалануда 5- тен 25 жылға дейін қолданылады, 2.17-суретте көрсетілген.

КЖ-нің токтық жүктемесі θ_Ж = ұзақ шекті жүктемеге сәйкес келеді.

2.17- сурет 10 кВ кернеулі алюминий қылды кабель мен сауыт температурасының арасындағы айырмашылық

I кабельдің токтық жүктемесі қолданыстағы тәжірибелік пайдалануда анықтамалық әдебиетте жүргізілетін ұзақ шекті токпен I_доп салыстырылады. Кабельдің жұмысының ұзақ режимі шарттың орындалуы кезінде шекті болып саналады

I<kI_Доп, (2.14)

мұндағы к - түзету коэффициенті.

Анықтамалық мәліметтер бойынша қабылданған түзету коэффициенттері салқындатқыш ортаның нақты температурасын, жердегі траншеяның кабельдер санын, топырақтың меншікті жылу кедергісін, кабельдің қызмет ету мерзімін және басқа да факторларын есепке алады.

10 кВ-қа дейінгі кернеулі кабельдің шекті жүктемелері оқшаулама түріне тәуелді төмендегілерді құрайды:

- қағаз оқшауламалы кабельдер -30%;

- полиэтилен және поливинилхлоридтан жасалған оқшауламалар - 15%;

- резеңкелер - 18%;

- полиэтиленнен тігілгендер - 25%;

- оқшауламаның барлық түрлерімен пайдалануда 15 жылдан көп болатын кабельдер үшін жүктемелер 10%-ға дейін азаюы керек.

Көрсетілген жүктемелер 5 тәулік бойы бір тәулікте 6сағаттан аспайтын ұзақтылықпен рұқсат етіледі. Жүктеменің суммарлы ұзақтылығы жылына 100 сағаттан аспауы керек.

20-35 кВ кернеулі кабельдер үшін қағаз оқшауламалы жүктемелерге рұқсат берілмейді (Электр қондырғыларын пайдаланудың техникалық ережесі.-Спб.: АЛО ОУ УМИТЦ, 2003).

КЖ-нің жүктемелі режимін бақылау жылына кемінде 2рет орындалатын жүктеме графигін алумен жүзеге асады. Сонымен бірге, бір рет бақылау қысқы максимум жүктеме периодында жүзеге асады.