Сабақтың болжамды хронометражы

№

Сабақ кезеңдері

Бөлінген уақыт (мин)

1

Ұйымдастырулық бөлім. Студенттерді түгендеу. Сабақтың мақсаты мен тапсырмаларымен танысу, көрсетілім материалдарын тарату

5 мин

2

1 тақырып сұрақтарымен пікірсайыс, глоссариймен жұмыс

30

3

№ 1,2 тапсырманы орындау

15

4

Үзіліс

10

5

Тақырыптың № 2-4 сұрақтарымен пікірсайысты жалғастыру, рөлдік ойынның бейнематериалын көру

40

6

Тәжірибелік жұмыс. № 3 тапсырманы орындау

5

7

Сабақты қорытындылау, бағалау

5

№ 1 тапсырма.

№1 сызбанұсқаны зерттеу. «Жіті кезеңдік жауап» дамуында цитокиндердің маңызы».

Қан моноциттерінің , тіндік макрофагтардың, нейтрофилдердің, лимфоциттердің, фибробластардың, эндотелийдің ж.б жасушалардың белсенденуі

↓

Жасушалардан «жіті кезеңдік жауап» және қабыну дәнекерлерінің босап шығуы

↓

ЦИТОКИНДЕР

( ИЛ – 1, ИЛ -6, ӨТЖФ –а, интерферон –ү ж.б.)

Жүйелік әсер жергілікті әсер

↓ ( қабыну)

Жүйкелік эндокриндік реттеудің, зат алмасудың, ағзалар мен жүйелер ( гипоталамустың, гипоталамус – гипофиз – бүйрек үсті бездер жүйесінің, иммундық жүйенің, қан түзу жүйесінің, қан плазмасы, бауыр ж.б) қызметінің қайтадан құрылуы

№ 2 тапсырма.

№2 сызбанұсқаны зерттеу. «Жіті кезеңдік жауап» дәнекерлерінің негізгі әсерлері

Гипоталамус

Дене қызуының жоғарылауы ( қызба)

Гипоталамус гипофиз – бүйрек үсті бездері жүйесі

Кортиколиберин сөлденісінің жоғарылауы – АКТГ ↑ → глюкокортикоидтардың ↑ ( стресс)

Зат алмасу

Катаболизмнің күшеюі, теріс азоттық тепе –теңдік, несеп арқылы фосфаттар, сульфаттар, калий және амин қышқылдарын, креатинин және несеп қышқылын жоғалту. Май, гликогеннің ыдырауы, глюконеогенездің күшеюі. Энергияның ішкі қайнар көзін пайдалану.

Иммундық жүйе

Т және В лимфоциттерінің белсенділенуі

Қан плазмасы

- Калликреин – кинин, комплемент, қан ұю, ұюға қарсы жүйелердің белсенділенуі

- Диспротеинемия

- Сиал қышқылдарының көбеюі ( гликопротеидтердің құрамбөлшектері)

- ЭТЖ –ң жоғарылауы

Қан түзу жүйесі

( сүйек кемігі)

Нейтрофилдік лейкоцитоз

Ретикулоцитоз

Нейтрофилдер

Лактофериннің шығуы → қанда темірді байланыстыру ( трансфериннен, бактериялардан) → гипосидеремия

Бауыр

«Жіті кезеңдік жауап» глобулиндерінің түзілуінің күшеюі: фибриноген, С - әсерлі нәруыз (қалыпты жағдайда болмайды), А және Р амилоидтар, гаптоглобин, церулоплазмин, орозо-мукоид, ферритин, антигемофилиялық глобулин, қан уюының Ү11, 1Х факторлары, қан уюына қарсы С және S нәруыздарының, антитромбин 111, плазминоген, а 2 – макроглобулиннің ж.б.лығы 30 жуық).

«Жіті кезеңдік жауап» глобулиндерінің қызметі:

• антиоксиданттық (церулоплазмин, амилоид, гаптоглобин, С - әсерлі нәруыз, транскобаламин, а₂ – макроглобулин)

• микробтарға қарсы (С - әсерлі нәруыз, лактоферрин, комплемент факторлары). Олар темір және цинктің тінге түсуін азайтады --- бактериялардың өсіп - өнуі↓

• гемостазға қатысуы (қан ұйытқыш және ұюға қарсы факторлар).

Жануарлар

Виварий жағдайлары

Тәжірибе жағдайлары

Жануарлар әсерленісі

Гомойотермиялық (мысалы, егеу құйрық)

Бөлменің түрлі бөлігінің әртүрлі температурадағы мекенжайы

Жануарларға дерттуындататын микроорганизмдерді енгізу

Пойкилотермиялық (кесіртке)

Бөлменің түрлі бөлігінің әртүрлі температурадағы мекенжайы

Жануарларға дерттуындататын микроорганизмдерді еңгізу