Өз бетінше орындауға арналған есептер
1. Аймақтың жеті облысы бойынша 200Х жылғы деректер белгілі
Азық-түлікке тауарларды алу шығыны, % шығынның жалпы көлемі, у |
1 жұмыскердің орта айлық жалақысы, мыңдық тенге, х |
68,8 |
4,5 |
58,3 |
5,9 |
62,6 |
5,7 |
52,1 |
7,2 |
54,5 |
6,2 |
57,1 |
6,0 |
51,0 |
7,8 |
Азық-түлік тауарлар сатып алу шығының кірістен тәуелділігін сипаттау үшін параболалы функцияның параметрлерін есептеу керек.
2. 10 біртекті заводтар бойынша материал көлемі кәсіпорынға байланысты зерттеледі.
Көрсеткіш |
Материал көлемі заводтар бойынша |
|||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
|
Бірлік өніміне қажетті материалдар, кг |
9 |
6 |
5 |
4 |
3,7 |
3,6 |
3,5 |
6 |
7 |
3,5 |
Өнім шығыны, мың.бірлік |
100 |
200 |
300 |
400 |
500 |
600 |
700 |
150 |
120 |
250 |
теңдеуінің параметрлерін
табыңыз. Корреляция индексі көмегімен
байланыс тығыздығын бағалаңыз.
10 Тақырып. Экономикалық талдаудағы икемділік
Мысал 1. Бір текті өнім шығаратын кәсіпорындар тобы бойынша өнімінің өзіндік құн бірліктері у-тің факторлардан тәуелділігі кестеде көрсетілген.
Фактор - белгі |
Қос регрессия теңдеуі |
Фактордың орта мәні |
Бірлік өнімінің еңбектілігі, адам/сағ х1 |
|
|
1 т энерготасушының көтерме бағасы ақша бірлігі х2 |
|
|
Өндіріс көлемі ақша бірлігі х3 |
|
|
Икемділік коэффициенттер арқылы әрбір фактордың нәтижеге ықпалын анықтаңыз.
Шешуі.
түзу теңдеу үшін икемділік коэффициенті
тең болады:
парабола теңдеу үшін икемділік
коэффициенті болады
тең бүйірлі гипербола үшін
икемділік коэффициент
болады.
Біртекті кәсіпорындар өнімнің өзіндік құнын шығару үшін энергия ресурстары маңызды болады, себебі оның 1% өзгерісі өзіндік құнын 0,68 % өсуіне, ал еңбек өнімділігі өзгерісі 0,59% өсуіне алып келеді. Өзіндік құнның төмендеуіне өнімді шығару 1% өсуіне әсер етеді, ол 0,97% төмендейді.
Мысал2. Тұрғындардың
орташа кірісі жөнінде
=433,5;
бір жұмысшының жалақысы
=254,9;
жұмыссыздықтың жасы
жөнінде деректемелер бар. Берілген
деректемелер арасындағы көрсеткіштердің
өзара тәуелділігі
деп көрсетілген. Жиынтық икемділік
коэффициенттердің дербес және орта
мәндерін есептеңіз.
Шешуі. Икемділік
дербес коэффиценттердің мәндері мына
формуламен анықталады:
Жиынтық икемділік коэффициенттердің орташа мәндері мына формулалармен анықталады:
%
%
Орташа жалақының 1% өскен сайын орташа жандық кіріс 1,16 % өседі, жұмыссыздықтың орташа жасы 1% өскен сайын орташа жандық кіріс 0,93% кемиді. Осыдан, орташа жалақы әсері орташа жандық кіріске, жұмыссыздық орташа жасқа қарағанда үлкен болады.