Қазтұтынушылародағы Қарағанды

экономикалық университет

Жоғарғы математика кафедрасы

«ЭКОНОМЕТРИКА»

пәні бойынша

СӨОЖ –ға арналған методикалық

нұсқауылар

Қарағанды-2013

Құрастырғандар: э.ғ.к, доцент Н.К. Емелина ,

математика магистрі, аға оқытушысы Козлова Н.Г.

Қазақшаға аударған: аға оқытушысы С.А.Шахшина.

Рецензент: ф.-м.ғ.к., доцент К.К.Фазылов.

Қарағанды экономикалық университетінің жоғарғы математика кафедрасының ғылымі-әдістемелік семинарының кеңесінде талқыланып бекітілді

Хаттама ақпан 2013ж.

2012-2013 оқу жылының оқу-әдістемелік әдебиеттерін көбейту жоспары бойынша

Тақырып 1 – 2. Таңдамалы әдіс. Таңдаманың сандық сипаттамалары.

Мысал. Тәжірибеде таңдамалы жиынтықты құрайтын 100 бірдей белгілер бар мәндер алынған.

Керек қылу:

1. Барлық жиынтықты 7-9 интервалдарға бөліп интервал центрлері бірдей қашықтықта болатын вариациялық қатарды құру.

2. Жиілік полигон графигін салу.

3. Жиілік гистограммасын салу.

4. Көбейту әдісі арқылы таңдамалы орта шаманы, таңдамалы дисперсияны және таңдамалы орташа квадраттық ауытқуын табу.

Шешуі.

1. Вариациялық қатарды құрамыз.

Енді, центрлері бірдей қашықтықта болатын вариациялық қатарды құрамыз, барлық жиынтықты 7 – 9 интервалдарға бөліп. Интервал ұзындығын h-ты келесі формула арқылы табамыз: , мұнда k- интервал саны.

	63-68	68-73	73-78	78-83	83--88	88-93	93-98	98-103
	2	6	12	18	24	19	18	1
	0,02	0,06	0,12	0,18	0,24	0,19	0,18	0,01

2. Жиілік полигон графигін саламыз.

	65,5	70,5	75,5	80,5	85,5	90,5	95,5	100,5
	2	6	12	18	24	19	8	1

18

12

6

2

0 65,5 70,5 75,5 80,5 85,5 90,5 95,5 100,5 x_i

3. Жиілік гистограммасын саламыз.

	63-68	68-73	73-78	78-83	83-88	88-93	93-98	98-103
	2	6	12	18	24	19	18	1
	0,4	1,2	2,4	3,6	4,8	3,4	3,6	0,2

Мұнда қадам h = 68 – 63 = 5

5

4

3

2

1

0 63 68 73 78 83 88 93 98 103

4) Көбейту әдісімен , және табамыз. Ол үшін есептеуші кестені құрамыз. Жалған нөл (С) ретінде С = 85,5 вариантаны аламыз, оның ең үлкен жиілігі бар (С ретінде қатардың ортасында тұрған әлде қандай вариантаны да алуға болады). Содан кейін формуламен шарттық варианталар мәндерін табамыз.

65,5	2	-4	-8	32	18
70,5	6	-3	-18	54	24
75,5	12	-2	-24	48	12
80,5	18	-1	-18	18	0
85,5	24	0	0	0	24
90,5	19	1	19	19	76
95,5	18	2	36	72	162
100,5	1	3	3	9	16

Біздің есептеумізге бақылау өткізейік:

332 = 252 – 20 + 100 = 332.

Бірінші және екінші ретті сәттер мәндерін табамыз:

Енді ізделетін мәндерді келесі формулалар арқылы табамыз:

_{Сонымен, жұмыскерлердің орташа айлық төлем ақысы кәсіп орын бойынша 85 мын.теңге құрады.}

Алынған мән жұмыскерлердің айлық төлем ақысы өрта мәндерінен ауытқуы шамалы болғанын көрсетеді.