Қызамық вирусы

Вирус қызамьщ ауруын тудырады - балаларды басымырақ зақымдайтьш, қызба және бөртпемен сипатталатьш жедел жұқпалы ауру; жүкті әйелдер цызамығы нөрестенің ақаулары мен өліміне әкелуі мүмкін. Вирус алғаш рет 1961 жылы бөліяген.

Таксономиясы. РНҚ-ды вирус Togaviridae (raT.toga - шіащ) тұқымдасына, Rubivirus (лат. rabrum - қызыл) туыстығына жатады.

Морфологиясы, антигендік құрылымы. Вириондары сфералық пішіяді жөне күрделі ұйымдасқан құрылысы бар. Вирустың сыртқы жөне ішкі ашигендерден тұратьш кешені бар, антигендік вариантгары жоқ, Гемаглютинациялық белсенділікке ие.

Дакылды өсіру. Вирус бірінпгілікті жөне кайта өрілу жасуша дакьшдарында, цитоплазмалық қосындылар, кейде цитопатикалық әсер түзе отырып көбейеді.

Резистентгілігі. Вирус қоршаған ортаға түрақсыз, УК сәулеяері, май еріткідггер мен көптеген химияяық затгар әсерінен тез жойылады.

Жануарлардың сезімталдығы. Төжірибе жүзінде инфекцияны маймылдарда ғана туғызуға болады.

Эпидемиологиясы. Қызамык - жоғары қатынасты инфекция, барлык жерде таралған, негізіыен 3-6 жастағы балаларды зақымдайды. Үлкендер де ауыруы мүмкін. Ауру ұйымдастырылған балалар үжымдарында кездесетін эпидемиялық кұрт көбею түрінде жиі тіркеледі. Аурудьщ жиілеуі қыс-көкгем кезіаде байкалады. Инфекция көзі хлиникапық көріністі немесе жасырын түрдегі инфекциясы бар наукас болып табылады. Вирустар жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышымеы, нәжіспен және зөрмен бөлінеді. Қоздырғьпшъщ таралу механизмі -аэрогенді. Қызамық вирусы плацентарлы тоскауылдан етіп, нәрестені жүқтыруға қабілетті, тератогенді қасиетке ие.

Патогенезі жөне клиникалық көрінісі. Қоздырғьшггьщ ену қақпасы жоғары тыныс алу жоддарының пшрьшпы қабаггары больгя табылады. Мойыиның лимфа түйіндерінде көбейгеннен кейія вирустар қан ағымына түсіп, ағзаға таралады.

Жасырын кезеңнің ұзақтыш 11-22 күн. Ауруға төн симцтомдар -дене қызуыньщ жоғарылауы, денедегі ұсақ дақты бөртпенің пайда болуы, артқы мойьш лимфа түйівдерінің ісінуі. Ауру салыстырмалы түрде жеңіл втеді, асқынулар сирек кездеседі. Қызамық жүгаі эйелдер үшін қауіпті, себебі ұрық зақымданьш, жүктілік нәтижесі түсіклен, үрыктың өлуіне немесе үрықтың ауыр ақауларьгаа - саңыраулық, көру мүшесініқ зақымдапуы, психикалық кемістігіне, жеке мұшелердід жетілмеуіне әкелуі мүмкін. Жүктіліктің алғашқы үш айындағы үрықтың зақымдалу қатерлігінід аса жоғары болатыны анықталған (90%). Сондықтан, осы кезевде әйелдің қызамықпен ауруы жүктіяікті түсІкпен аяқтатуға тура көрсеткіш больш табылады.

Иммунитеті. Ауырғаннак кейінгі иммунитет түрақты, өмірлік.

Микробиологнялық двагностикасы. Зерттеу материалы - мүрын-жұтқыншақ бвліндісі, қан, зәр, нәжіс, өлген үрықгың ағзаларының бөлшектері. Вирусты жасуша дақылдарында беледі. Бөлініп алынған вирусты, ГАТР кемегімен идентификациялайды. Серолощялық диагностикада антиденелерді аньщтау үшін ИФР, ИФТ, РИТ, ГАТР қолданылады.

Арнайы сақгандыруы және емдеуі. Қызамық кезіндегі вакцианалық сақтандырудың негізгі мақсаты жукті әйелдерді қорғау, оның нәтижесі ретінде - үрықтың зақымдануы мен туа біткен қызамық синдромы бар балалар туылуынан сактандыру. Вакщшацияны кептеген елдерде өткізеді. Емдеуі симпоматиалық.

Сурет 1. Тұмау вирусы құрлымының схемасы

Сурет 2. А тұмау вирусының репродукция схемасы