38. In circo

– Unde venis, Marce?

– E circo venio. In circo ludi erant. Multi viri et multae feminae in circo sedebant et ludos spectabant. Etiam pueri et puellae in circo sedebant. Ego prope Petrum sedebam. Una ludos spectabamus et clarorum aurigarum victoriis gaudebamus.

39. De amicitia lupi fabula

Asinus aegrotus erat. Filium parvum habebat. Filius in stabulo aegrotum curabat. Ad aegrotum asinum properabant lupi et stabulo apropinquabant. Tum unus e lupis ostium stabuli pulsat et clamat: "Aperi, mi aselle! Amici tui appropinquant." Filius lupis respondet: "Amicorum verba blanda audio, sed lupos improbos video."

40. De armis et castris Romanorum

Romani arma et tela habebant. Arma erant scuta et galeae. Tela erant pila, gladii, sagittae. Romani scuta brac­chiis leavis gestabant et pilis e longiquo pugnabant. Scuta erant oblonga et signis aeneis et aquilis et coronis ornata. Sagittis socii Romanorum armati erant. Romani castra plerumque in clivo collocabant et vallo fossaque circumdabant. In ripis Rheni Romani multa castra ponebant. Etiam nunc multa vestigia Romanorum ibi sunt: aedificia, sepulcra, arma, instrumenta.

41. De Graecia

Graecia erat terra parva, sed multos incolas habebat. Multi Greaci in Asiam, in Italiam Siciliamquem migrabant, quod numerus incolarum magnus erat. Graeci nautae impavidi erant. Athenae oppidum Atticae erant. Incolae Athenarum litteras et sapientiam amabant. Athenae deae sapientiae et litterarum sacrae erant. Lacedaemonios arma, castra, proelia delectabant. Lacedaemonii bellorum periti erant. Thebani constantia clari erant. Ex numero virorum clarorum poëtam Homerum laudamus. Homerus cunctos poëtas gloria superat.

42. Sententiae

1. Omne initium difficile est. 2. Repetitio est mater studiorum. 3. Consuetudo est altera natura. 4. Fortes fortuna adiuvat. 5. Per aspera ad astra. 6. Mens sana in corpore sano. 7. Difficile est reperire amicum. 8. Bonis nocet, qui malis parcet. 9. Cogito, ergo sum. 10. Carum est quod rarum est. 11. Primus inter pares. 12. Dies diem docet.

Futurum primum indicativi activi

43. Varia

1. Verum amicum pecunia non parabis. 2. Stellas caeli nunquam numerabimus. 3. Avarus semper egebit. 4. Pro patria semper fortiter pugnabimus. 5. In bello audacia et constantia multum et valebat et valebit. 6. Pueros puellasque semper verum dicere docebimus. 7. Cotidie memoriam exercebo. 8. In periculis nunquam desperabimus. 9. Praeceptis medicorum peritorum libenter parebimus. 10. Gloria bonorum librorum semper manebit.

44. De ranis fabula

– Quando, – inquiunt, – domino obtemperabimus? Quando dominum habebimus? Tum deus:

– Desinite, – inquit, – coaxare, ranae! Ilico ranis dominum dabo. Ecce truncum dominum habebitis. Truncus ranis imperabit. Et truncum in aquam praecipitat.

Ranae diu sub aqua latebant. Tandem tacite supra aquam apparent et veram trunci naturam explorant. Tum una amicas interrogat:

– Coletis et timebitis truncum, amicae? Ego trunco inanimo non serviam neque obemperabo.

Ranae respondent:

– Numquam truncum metuemus, trunco numquam oboediemus. Item ceterae ranae truncum non metuent neque trunco servient. Dum ranae ita clamant, subito ciconia apparet, multas ranas captat et devorat.