2005 Жыл 19 шілдедегі сағат 00-дегі аэрологиялық зондылау мәліметтері бойынша конвекция парметлері
|
Станция,
күн
Кесте 5-ке сәйкес, параметрінің мәні 17,8 °С. Бұл параметр аталған биіктіктердегі қоршаған ортаның бұлттылыққа әсерін ескеретін параметр. Егер ол >25 °С болса, атмосфера температураның жоғары болу әсерінен ауа құрғап, бұлттылық дамымайды деп есептеу жалғаспайды. Біз қарастырып отқан жағдайда 25 °С >, яғни бұлттылық дамуына алғашқы жағдай бар болғандықтан есептеу жалғасады.
(Тмах-Тd) параметрінің мәні 17,9 °С. Ол яғни конденсация деңгейі км биіктікте дегенді білдіреді.
ΔHKТҚ параметрінің мәні 63 гПа болуы, нөсерлі жауын мен найзағайдың бар екенін білдіреді, яғни қабат қалың болған сайын бұлттылықтан туындайтын жауын – шашын мүмкіндігі де артады.
ΔT= парметрінің мәні үлкен болған сайын, конвекция қарқындылығы жоғары болады, 9,4 °С найзағай түсуін болжайды.
Қорытынды
Атмосфера конвекциясы атмосфера мезометеорологиялық процесстерінде маңызды төл атқарады. Оның көмегімен жер беті мен ауа кеңістігіндегі жылу және ылғал айналуы жүзеге асады. Ол экваторлы-тропиктік және қоңыржай аудандар арасындағы жылу және ылғал айналымын жүзеге асыруда да маңызды рөл атқарады. Әсіресе, бұлттылықтың құрылуында маңызы жоғары. Осы бұлттылықтардан қоңыржай ендіктердің жаздағы жауын-шашындарының көп бөлігі, экваторлы-тропиктік аудандардың шамамен барлық жаздағы жауын-шашындар түседі [25].
Жұмыстан алынған нәтижелер бойынша: Батыс және Шығыс Қазақстан аймағында Cu және Cb бұлттылықтарының жылдық, тәуліктік жүрісін, төменгі шекарасының биіктігінің жылдық жүрісін талданды. Осы бұлттылықтарға байланысты метеорологиялық құбылыстардың жылдық жүрісі талданып, бұлттылықтың дамуына қолайлы метеорологиялық жағдайды анықталды, синоптикалық талдау жасалынды:
конвективті бұлттылықтартың жылдық жүрісіндегі максимумдары жаз айларына, әсіресе шілде айына сәйкес, қыс айларында байқалмаған;
конвективті бұлттылықтың тәуліктік жүрісіндегі максимумы түстен кейінгі уақытқа сәйкес;
бұлттылықтың төменгі шекарасының биіктігі 200-2500 метр аралығында өзгермелі, максимумы 1000-1500 метр биіктікке сәйкес;
3) нөсерлі жауынның тәулік бойы шамамен біркелкі таралған, түстен кейінгі мерзімдерде жоғары;
4) найзағайдың тәуліктік максимумы кешкі уақытқа сәйкес. Нөсерлі жауынның жылдық жүрісіндегі максимумы қараша айына, найзағайдың жылдық максимумы шілде айына сәйкес;
5) конвективті бұлттылық дамуы үшін 13-30 °С арасындағы температура қолайлы екенін көрдік;
6) будақ бұлттылық дамуы үшін 20-40 % ылғалдылық жеткілікті болса, будақ-жауын бұлты үшін 80-90 % ылғалдылық қажет екенін көрдік;
7) конвективті бұлттылықтар пайда болуы үшін жер бетіндегі жел жылдамдығы 0- 3 м/с болуы қолайлы.
8) бақыланған конвективті құбылыстарға жүргізілген аэросиноптикалық сараптама бойынша конвективті құбылыстың туындауы ішкі массалық әсерден болған.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. С.С. Байшоланов, П.Ж. Қожахметов. Жалпы метеорорлогия.- Қазақ университеті, 2005-162 с.
2. Н.В. Кобышева, С.И. Костин, Э.А. Струнников. Климатология.- Л.: Гидрометоеиздат, 1980.- 276 с.
3. В.И. Воробьев. Синоптическая метеорология.- Л.: Гидрометеоиздат, 1999.-168 с.
4. Л.Т. Матвеев. Курс общей метеорологии.- Л.:Гидрометеоиздат, 1984.-402 с.
5. И.П. Мазин, С.М. Шметер. Облака строение и физика образование.-Л.:-Гидрометеоиздат, 1983.-107 с.
6. Климатологический справочник СССР по Казахской ССР. Физико-геграфическое описание метеорологических станций и постов. – Алмата, 1968.- Вып. 18.- 325 с.
7. А.Х. Хриган. Физика атмосферы.- Л.: Гидрометеоиздат, 1969. -315 с.
8. В.М. Мучник.-Физика грозы.- Л.: Гидрометеоиздат, 1974. -92 с.
9. Г.К.Турулина, С.Е.Полякова. Общая и физическая метеорология.-Қазақ университеті, 2004.-41 с.
10. ФГБУ // Научно – исследовательский центр космической гидрометеорологии «Планета» Метеорология и гидрология, 2013.-№9.-11 с.
11. С.П. Хромов, М.А. Петросянц. Метеорология и Климатология. –МГУ, 1994.-524 с.
12. Труды ордена трудового красного знамени главной геофизической обсерватории им. А.И. Воейкова.-Л.: Гидрометеоиздат, 1960.-51 с.
13. А.С. Утешов. Климат Казахстана.–Л.: Гидрометеоиздат, 1959.-366 с.
14. С.М. Шметер. Физика конвективных облаков.-Л.: Гидрометеоиздат, 1972.-341 с.
15. А.С. Нысанбаева, А.К. Жексенбаева. Аэрологиялық диаграмманы өңдеу және талдау. – Қазақ университеті, 2009.-3 с.
16). Республиканский научно-производственный Методическийц центр справочник по климату Казахстана,-Алмата, 2003.-5 с.
17. О.П. Глазова, Н.В. Лебедева, Б.Е. Песков, С.И. Пономоренко. Практические рекомендации по расчету осадков и конвективных явлений.-Л.: Гидрометеоиздат, 1968.- 9 с.
18. А.В. Чередниченко. Изменение климата Казахстана и возмажности адаптации за счет доступных водозапасов облачности. – Бишкек, 2010.– 138 с.
19. М.Т. Абшаев. Структура и динамика развития грозоградовых процессов Северного Кавказа. // Труды ВГИ.,1982 Вып.53.- 8 с.
20. Л.Г. Качурин. - Физические основы воздействия на атмосферные процессы. - М: Гидрометеоиздат, 1978.-455 с.
21. P.P. Роджерс. Краткий курс физики облаков.-Л.: Гидрометеоиздат, 1979.-9 с. 22. Г.Ф. Лакин. Биомтермя.-М.: Высшая школа, 1990.- 68 с.
23. Б.П. Колосков, О.В. Мельничук. Обнаружение областей с переохлажденной жидкокапельной влагой в облаках и облачных системах с помощью УЙТ.// Труды VI Всесоюзного совещания по радиометеорологии, -JI.: Гидрометеоиздат, 1994.-91 с.
24. Н.С. Шишкин. Облака, осадки и грозовое электричество. -Л.: Гидрометеоиздат, 1964.-351 с.
25. В.Г. Баранов, Ю.А. Довгалюк, Е.Н. Станкова. К выбору параметров конвективного облака для оцен ки эффекта воздействия,1986.-96 с.