7.Т.И.Гризиктің сауат ашу және жазу әдістемесі

Методика предназначено для подготовки руки ребенка к обучению письму. Цель методики - ответить на вопросы, которые волнуют родителей, занимающихся воспитанием детей в семье: как готовить ребенка к обучению письму? На чем необходимо заострить внимание? Уровень речевого развития, на который выходит ребенок в старшем дошкольном возрасте, вплотную подводит его к серьезному этапу – овладению письменными форматами речи (чтением и письмом). Поэтому старший дошкольный возраст – это возраст серьезной подготовки детей к обучению чтению и письму.

Готовность ребенка к обучению грамоте складывается из многих составляющих, среди которых первостепенное значение уделяется таким речевым характеристикам, как развитый речевой слух (он лежит в основе профилактики дисграфии и дискексии), четкая артикуляция звуков родного языка (что обеспечивает правильное проговаривание), знание зрительных образов звуков (букв) и умение соотносить звук с буквой; выработка гибкости и точности движения руки, глазомера, чувства ритма (что особенно важно для овладения письмом) и прочее.

Педагогам необходимо помнить, что чтение, и особенно письмо, - сложные навыки, требующие определенного уровня развития ребенка (психологического, физиологического и лингвистического). Не стоит торопиться в погоне за внешними эффектами. Подобная торопливость оборачивается впоследствии колоссальными трудностями и даже трагедиями не только для самого ребенка, но и для взрослых. Речевое и языковое развитие ребенка должно плавно и грамотно протекать в рамках возрастных возможностей и индивидуальных особенностей каждого ребенка. Задача взрослых состоит в том, чтобы во взаимодействии детского сада и семьи подготовить пятилетнего ребенка к серьезному последующему обучению чтению и письму.

Нормальное формирование навыков чтения включает в себя следующие последовательные этапы: 1) всесторонняя работа со звуком; 2) знакомство с образом буквы (знаком) и закрепления его; 3) формирование техники чтения. Нормальное формирование навыков письма также проходит три взаимосвязанных этапа: 1) аналитический (выделение элементов); 2) синтетический (соединение отдельных элементов в целое); 3) этап автоматизации (фактическое образование собственно навыка). При этом ни один этап нельзя пропустить.

11. Н.А. Зайцевтің сауат ашу әдістемесі,мақсаты, міндеті.

Н.А.Зайцев 1939жылы Санкт Петербург қаласында дүниеге келген. Балабақшада тәрбиеші, жасөспірімдер колониясында, ақыл-ойы төмен балалар интернатында және орыс тілі мен шеті тілі мұғалімі боп қызмет еткен. «Білім беру жүйесіндегі стандарттан тыс технология» деген орталықтың негізін салушысы және басқарушысы. Ол ұлы педагог-новатор, «Зайцев кубиктері» атты еңбектің авторы. Оның барлық еңбектері, әсіресе ең әйгілісі «Зайцев кубиктері» еңбегінде – баланың дамуына, яғни денсаулығына, жақсы көңілде болуына бағытталған. Барлық материалдары ойын түрінде ұсынылғаны соншалықты, балалар үлкен қызығушылықпен бұл кубиктермен топ болып та және жеке болып та ойнайды. "ЗайцевКубиктері " –балалардың кіші жасынан бастап оқып үйренуге мүмкіндік береді. Комплект құрамына кубиктердің картон бөліктері, оны толыктырып отыратын басқада бөліктері, сабаққа арналған әдістемелік құралдары, буындарды әндете айтылатын аудио жазбалар. "Зайцев кубиктерінің" тиімділігін әрбір елдің педагогтарымен бірлесе отырып тексерілген.Зайцев бойынша оқыту- ойын арқылы оқыту деген. Еркіндік – сабақтың негізгі ережесі. Зайцев орталығындағы сабақта балалар секіріп, шулап, көп қозғалыс жасап жүре беруіне болады. Балалар көп қозғалады: таблицадан кубикке көшеді, кубиктен тақтаға қарай, шапалақтайды, аяқтарын топылдатады.Мұның барлығын жан дүниесімен жасайды. Бірақ жәй демалу үшін жасалатын сергіту сәті емес. Н.Зайцевтің айтуы бойынша, кез-келген ойынның негізі ізденіс пен өзіндік қалауды құрайды.Таблицаны бүктеу мен Зайцев кубиктерімен жұмыс жасау барысында, балалар үнемі ізденісте болады. "Ойнау арқылы", балалар оқуды,сөзді буынға бөлуді, екпін қоюды,сөзге дыбыстық талдау жасауды, сөйлем құрауды, санауды,жазуды үйренеді.Зайцев әдістемесі сезім мүшелері оның ішінде сезінуді, тыңдайбілу, ести білуді, көруді дамытады.Зайцев әдістемесі логопед жұмысына жақсы әсерін тигізеді. Әрине, егер оқытуды арнайы маманы жүргізсе ғана. Ата-аналар өзі жеке үйрете алмайды, оған шыдамдылық керек, себебі бөліктерді ажырата білетін бала, бірден оқып кете алмайды.Зайцев оқуға үйрену хат арқылы жүзеге асырылатына мән берген.Бала үшін ең оңайы дыбысты белгіге ауыстыру.Ол сөздерді жинап оны айтуға уақыт өте келе үйренеді.Николай Александрович Зайцев - педагог-новатор, шығармашыл-педагог,академик. Ерте жастағы балаларды сауат ашуға үйретудегі жоғары нәтиже көрсететін технологияның авторы. Оның 30 жылғы еңбегінің жүйелі методикалық әдістері «адам» туралы ғылымдардың И.М. Сеченова, И.П. Павлова, А.А. Ухтомского, В.М. Бехтереваның зерттеу орталықтарында кеңінен қолданылған.Н.Зайцев технологиясының ерекшелігі,оның оқыту үрдісін балалардың табиғи мүмкіндіктерін ескере отырып, жан-жақты, белсенді баланың миының танымдық белсенділігін арттыру болып табылады. Автордың ойы бойынша баланың абстракциялық,логикалық миының дамымауы,оның тактильді көру, есту, сезіну және интуициясымен реттеледі.

Технологияның классификациясы:

Қолдану саласы: жекелік, заттық

Негізгі даму факторы бойынша: социогендік

Игеру тұжырымдамасы бойынша:ассоциялық-рефлекторлы

Мазмұны бойынша: оқыту, жалпы білім беру, монотехнология.

Басқару типі бойынша: кіші топтар,дифференциация,репетитор

Үйымдастыру: сабақ,сынып,жекелік

Балаға деген қатынасы: сабақтастық педагогикасы

Негізгі әдістері: ойын, түсіндіру,көрсету

Технологияның негізгі мақсаттары:

•Мектепке дейінгі 5 жастағы баланы санауға,оқуға үйрету.

•Балаларға оқыту мен санаудың қатар жүргізілуі арқылы дұрыс сөйлеу мәдениетін қалыптастыру.

•Фонемалық принципты қолданбау,бүктеу арқылы оқыту

•Балаларды олең айту арқылы оқыту.

•Балаларды оқу арқылы жазуға үйрету

•Балалардың барлық есте сақтау түрлерін қолдану- дыбыстық, моторлық, кинестикалық,түстік

•Көрнекіліктерді кеңінен пайдалану, баланың білімді барлық сезім мүшелерімен қабылдауы

Мазмұнының ерекшеліктері:

«Зайцев кубиктер» ойын- құралы 54 картоннан тұрады.Картондар буктемелер арқылы кубикке жиналады, оған қосымша 3 қағаз таблицасымен (2 оқуға,1 математикадан),әдістемелік нұскаулықпен қамтылған.

Кубиктердің ерекшеліктері:

-12 түстер бойынша

-көлемі бойынша

-дыбыстық орындалуы

-салмақ бойынша

-вибрациялық толқу

-аудио жазбалар

-Дидактикалық безендіруі үнемі ауыстырылып отыруы

Әдістеменің тақырыптардың жүйесі.

1.Сенің есімің

2.Сенің жақындарың

3.Таңдау бойынша сөздер

4.Қалай тамақтануды ұнатасың?

5.Түскі ас (түстену)

6.Дүкен

7.Зоопарк

8.Поезд

9. Сөздердің мазмұнын кеңейту, күрделендіру

10.Сөйлеммен таныстыру

Орындаудың үздіксіздігі

1.Мұғалімнің көрсетуі2.Мұғалімнің қолының іс-әрекеті арқылы орындауы

3.Бала өз бетінше орындайды

4.Суреттер бойынша сөз-жұмбақ,ойындарды қолдану

5.Командалық,топтық ойын

Ұсыныстар:

Әдістеменің қағидасы: балаға «Мен сендерді оқуға үйретемін» -деп жарияламауы. Олар өздері оқиды. Балаларға көмек көрсетуде аса белсенділік танытпауы.