14 Билет

1 сұрақ. Педагогикалық жобалау кезеңдері мен форамалары

2 сұрақ. Дәріс мәтіні ақпаратты ұйымдастыру мен берудің құралы ретінде

Дәріс (лат. «lection» - оқу) – педагогика бойынша оқу сабағының классикалық формасы. Оның дидактикалық мақсаты білім алушылардың оқу материалын терең меңгеруі үшін бағыт беретін негізді қалыптастыру болып табылады. Дәрістердің негізгі дидактикалық қызметтеріне ақпараттық, бағыт-бағдарлық, түсіндірушілік, жүйелеушілік, дамытушылық, эмоционалды-ынталандырушылық қызметтері жатады.

Ø Ақпараттық қызмет ғылымда өз шешімін тапқан немесе әлі де шешіліп жатқан жекелеген даулы мәселелермен, сондай-ақ педагогикалық ғылымдардың соңғы жетістіктерімен таныстырады.

Ø Бағыт-бағдарлық қызмет студенттерге дәріс кезінде берілген ғылыми еңбектер мен оқу құралдарының мол таңдауымен танысуға көмек ретінде беріледі, олар әдебиеттермен танысу арқылы оқу материалын игеру үдерісін жеңілдете түседі.

Ø Түсіндірушілік қызмет студенттердің ұғымдар мен түсініктердің ғылыми түсінігін дәлме-дәл түрде меңгеруіне бағытталған.

Ø Жүйелеушілік қызмет дәріс барысында берілетін жинақталған түрдегі жаңа білімді береді.

Ø Дамытушылық қызмет студенттердің ойлау іс-әрекетін ынталандырып, таным үдерістерін белсендендіреді, ерік-жігері мен ынтасын дамыта түседі.

Ø Эмоционалды-ынталандырушылық қызмет студенттердің оқылатын материалға, тақырыпқа деген қызығушылықтарын қалыптастырумен байланысты.

Дәрістің артықшылығы:

1. білім алушының аудиториямен шығармашылық қарым-қатынас жасауы, шығармашылықпен айналысу, эмоционалдық өзара әрекеттесу;

2. білім негіздерін жалпы түрде алудың ең үнемді тәсілі;

3. дұрыс ұғынылып, мұқият тыңдалған жағдайда студенттің ақыл-ой әрекетін белсендендіреді.

Сондықтан дәріс оқушының мақсаты – студенттердің белсенді зейінін дамыту, оларда ой қозғалысын тудыру. Дәрістің осындай артықшылықтарымен қатар, оның кейбір дидактикалық кемшіліктерін де атап өткен жөн.

1. монологтылығы;

2. оқу материалын игеру деңгейін жедел түрде бақылауды жүзеге асыру мүмкін еместігі;

3. жекелеген амалды іске асыру мүмкіндігінің шектеулі болуы.

Осындай кемшіліктерді жою үшін оқытушылар дәріс берудің жаңа жолдарын қарастыруда. Педагогиканы оқытуды ұйымдастыру барысында дәрістердің мынадай типтерін қолдануға болады:

Нұсқау беру дәрісі – оқу материалын меңгеруге қатысты негізгі ережелермен танысу, білім алушылардың курс (бөлім, тақырып) бойынша күрделі тақырыптар мен сұрақтарға назарларын аудару.

Кіріспе дәріс – студенттердің аталған курс жұмысының жүйесіне назарларын бағыттайтын оқу пәніне байланысты ең алғашқы түсініктерін қалыптастыру.

Ақпарат дәрісі (дәстүрлі) – ғылыми ақпаратты студенттерге баяндау және түсіндіру.

Проблемалық дәріс – студенттердің танымдық іс-әрекеттерін , шығармашылық қабілеттерін проблемалық сұрақтар, проблемалық міндеттер қою немесе проблемалық жағдаяттар туғызу арқылы дамыту.

Жалпылау дәрісі – студенттерді төмен танымдық деңгейден жоғары деңгейге ауыстыру, оқу материалын меңгерудің тереңдігі мен сипатын анықтау.

Шолу дәрісі – ғылыми білімді жүйелеу, теориялық ережелерді құру.

Визуалды (көру) дәрісі – вербальды-визуалды түрде оқу материалдарын техникалық құралдар немесе аудиобейне техника көмегімен беру.

Бинарлы дәріс – оқу материалын жүйелі, әр аспектіде пәнаралық байланыс тұрғысынан беру.

Алдын-ала жоспарланған қателерімен дәріс – оқу материалының мазмұнына алдын-ала енгізілген қателерді студенттер міндетті дәріс барысында белгілеп алып, дәріс соңында атап көрсету.

Пресс-конференция дәрісі – курстың белгілі бір тақырыбына байланысты студенттердің құрастырған сұрақтарын мазмұнына байланысты топтастыра отырып дәрәс оқу. Материалды беру тек сұрақтарға жауап беруден тұрмайды, өзара байланысқан тақырыпты ашатын толық дәріс үлгісінде боладды. Дәріс соңында оқытушы студенттер білімінің көрінісі ретінде сұрақтарды бағалайды

3 сұрақ. «Оқыту процесінің мәні» тақырыбына сипаттама

Оқыту-қоғамдық қатынастарды,қоғамдық сананы,мәдениетті және өнімді еңбек тәжірбиесін,қоршаған ортаны белсенді өзгерту және қорғау туралы білімді ересектердің мақсатты бағытталған,ұйымдасқан,жүйелі түрде беруі және өсіп келе жатқан ұрпақтың меңгеруі.Оқыту тұлғаның жан-жақты және үйлесімді дамуының негізгі саласы.Оқыту білім берушілік білімдерді меңгеру процесі,оқу дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру,дамытушылық оқушыларды психикалық және денелік дамыту,тәрбиелеушілік оқу іс-әрекеті оқушыны тәрбиелейді,онда патриоттық,адамгершілік сапалар,эстетикалық сезім,еңбексүйгіштілік т.б. сияқты өзіне 3 функцияны енгізеді.

Қазіргі мектепте оқытудың үш: түсіндірмелік-иллюстративтілік кейде оны дәстүрлі оқыту деп те атайды.Мұндай оқытудың негізгі әдісі-түсіндіруді көрнекіліпен ұштастыру.Оқушылардың іс-әректінің жетекші түрлері-тыңдау және есте сақтау.ТЮО оң жақтары:уақыт үнемдейді,оқушылардың күрделі білімдерін түсінуге жеңілдетеді.Кемшіліктері: даяр білімдерді беруі,оқыту процесін жеклеп және саралап жүргізуге толық жағдай жоқ.

Проблемалық оқыту эстетикалық әдістерді қолдануға негізделген оқытудың бір түрі.ПО оң жақтары:өзіндік шығ.қ іс-әрекет арқ дербес түрде білімге ие болуы,оқу әркетіне жоғ қызығушылық,өнімді ойлауды дамыту.Кемшіліктері: оқушылардың танымдық әрекетін басқарудың қиындығы,қойылған мақсатты орындау үшін көп уақыт кетеді.

Бағдарламаланған оқыту-әрекеттердің бірізділіті жүйесі,оларды орындау алдын-ала жоспарланған нәтижеге әкеледі.БО нег мақсаты-оқыту процесін жақсарту.Оқыту процесінде БО құралдары: Программаланған оқу құралдары,тренажерлер,қадағалайтын жабдықтар,оқыту машиналары.