50 Вынікі Другой сусветнай вайны

51 Аднаўленне народнай гаспадаркі

Вял. Айч. вайна i фаш. акупац. прынелсi бел. нар. вялiзарныя бедствы: загiн. больш за 2,2 млн. чал., толькi прамыя страты склалi 75 млрд. р., былi разбур. гарады, вескi, прамысл. прадпр.. Аднаўл. экан. пачыналася адразу пасля вызвал. – у кан. 1943—1944 году. Аднак гал. было зроблена пасля заканч. Айч. вайны, у ходзе рэалiзацыi чацьвертага пяцiгад. плана аднаўл. i развiц. нар. гасп. 1946—1950 гг.

У галiне прамысл. адбыл. не толькi аднаўл. разбуранага, развiцце тых галiн, якiя iснав. да вайны, але i ствар. новых галін – аўтамаб., трактарная, дарожн. машын i будаўн. механiзмаў i iнш. Вял. поспехi адбылiся ў ствар. энергетычн. i палiўнай базы нар. гасп. – к 1950 г. выраб электраэн. перавысiў даваен. ўзр. на 47 %.

Ва ўсiх галiнах, асаблiва ў машынабуд., у значных маштабах рабiлася тэхнiчн. рэканстр., уводзiлася больш дасканалае абсталяв., выкарыст. нов. мет. вытворч.: механiз., электрыфiкацыя i аўтаматыз..

Прадпр. мясц. прамысл. наладжвалi вытворч. тавараў нар. спажыв., абутку, адзен., вырабаў са скуры, будаўн. матэр`ялаў i iнш., у тым лiку нов. вiдаў вырабаў: швейн. машын, посуду, бытав. электрапрыб.. Далейшае развiц. атрымала лег. прамысл.: былi пабудав. Мiнскi i Гродз. тонкасуконныя камбiнаты па выр. тонкасук. i шэрсцяных тканiн, рэканструяв. гарбарна-абутковыя прадпр., iльназаводы, хутка развiв. швейная, скураная i iнш. галiны лег. прамысл..

Хутк. тэмпамi iшло аднаўл. i разв. прамысл. ў зах. р-нах Бел., тут будавалiся нов. прадпр., а аб`ем прамысл. прадукцыi тут у 1950 г. перасягнуў даваен. ўзр. амаль удвая.

Усяго за пяцiгодку было адноўл., пабудав. i ўведз. ў дзеянне каля 6 тыс. прадпр., а агуль. рост валавай прадукц. прамысл. складаў 115 % да ўзр. 1940 г.

Вельмi цяжк. было аднаўл. с\гасп. – не было неабх. кармавой базы, кадры кіраунікоу калгасау сталі менш кваліфікаванымі, не было насення пад пасеу яравых збожжавых культур, i ўсе ж такi ў канцы чацьвертай пяцiг. агуль. пасяўная плошча склала 91,4 % даваен., а па валав. аб`ему прадукц. с\гасп. рэсп. амаль што дасягнула даваен. ўзр..

Хуткае аднаўл. i развiцце прамысл., некаторыя поспехi ў с\гаспадарч. вытворч. далi магчым. палепшыць станов. насельн., будаваць жылле, аднавiць сiст. аховы здар. i адукацыi. Гэтаму спрыяла адмена картачнай сістэмы у кан. 1947 г., ішло будаун. жылля.

Трэба адзнацыць, што паслеваен. развiц. вызначае ў значнай ступ. далейш. спецыялiзац. Бел. ў адзiным народнагаспадарчым комплексе СССР, адбылося змяненне структ. прамысл. вытворч. i экан. рэспуб..

Т.ч. у 1946—1950 гг. былi створаны ўмовы для далейш. разв. рэспуб.. На далеш развіцце значны уплыу аказалі перш за усе паскораныя тэмпы індустрыялізацыі, якія паскорылі працэс фарміравання рабоч. класа. Але празмерная цэнтралізацыя, недастатковае развіцце тавар.-грашовых і гаспадарчаразліковых зносін стрымлівалі рост эканомікі Бел..

52 Сацыяльна эканамічнае развіццё 50-60гг

У сяр. 1950-х гг. у свеце разгарн. НТР, якая такс. закран. СССР, а разам з тым БССР. Пераваж. развіц. атрым. галіны прамысл., якія вызначалі тэхн. прагрэс: прыборабуд., хіміч.. нафтахім., радыётэхн., паліўна-энергетыч.. У 50-я гг. ў Мінску ўступілі ў строй падшыпнікавы, гадзінн., радыятарны заводы, камвольны камбінат, шэраг прадпр. л\прамысл.. Але ўжо к кан. 50-х гг. магчым. экстэнс. развіц. былі вычарп.. Спатрэб-уся пошук нов. шляхоў стымуляв. вытв..

У 1 пал. 60-х гг. была зробл. стаука на разв. цяж. прамысл.. На Мінскім тракт. зав. з 1963 г. пачал. вытв. нов. тракт. МТЗ-50. Вытвор. аўтамаб. была сканцэнтр. на МІнс. аўтамаб. зав., на Бел. аўтам. зав. ў Жодз.. Узніклі нов. гал. прамысл.і: радыёэ-лектр., кабельн., нафтаперап., электратэхн., вытв. сінтэт. смол. Аднак л\прамысл. ў 60-я гг. ўдзялял. недаст. ўвага, таму хутка вызначал. яе адстав.. У II пал. 50-х гг. павяліч. вытв. с\гасп. прадукц., але ў пач. 60-х гг. урадж. зніжаец.. Істотн. небясп. для с\гасп. нанесла кампанія па ліквід. асабіст. гасп.. Адмоўна адбілася паспешлів. у рэарганіз. МТС.

Пагарш. станов. спраў у вытв. тав. масав. попыту і ў с\гасп. абвастр. сац. канфл. ў рэспубл.. У 1965 г. была праведз. экан. рэф. і зроблена спроба правесці радык. змены ў экан.. Рэф. прадугледж. ўключ. ў дзеянне тав.-граш. механізмаў—эл-таў рын. экан.. Аднак не прадугледжв. паслабл. кам.-адмін. мет. у кіраўніц. экан., што з самага пач. асудзіла рэф. на няўд.. Рэф. не прыв. да кардын. змен у экан.. Але сітуац. не была асабл. востра крытычнай, паколь. значн. частка экстэнс. фактар. яшчэ працягв. дзейніч. і з улікам гэтага захоўвал. магчым. падтрымл. пэўны экан. рост да сяр. 70-х гадоў.

Др. пал. 70-х гадоў характарыз. вял. размахам капітальнага будаўн. пры адсутн. істотн. рэзерваў будаўн. матэр., раб. рук, вял. апераджэннем у развіц. вытв. сродкаў вытв. і няўвагай да вытв. прадм. спажыв.. У гэты час зніжаюцца ўсе асн. паказч.. 3 сяр. 1970-х гг. паступ. складв. неўспрымальн. калг.-саўгаснай сіст. да радык. змен. Яшчэ большым было адставанне ад тэхн. ўзр. прамыслова разв. краін. Між тым Бел. у 80-я гады заставал. ў сэнсе забяспечан. харч. і прамысл. тав..

Т.ч., нягледз. на дасягн. ў эканам. разв. БССР у II пал. 50-х—перш. пал. 80-х гадоў, на мерапрыем., якія праводз. ў гэты час, жыццё дыктавала неабх. больш сур'ёз. змен.