10.15. Зәрдегі қант мөлшерш анықтау үшш зәр
ЖИНАУҒА ПАЦИЕНТТІДАЙЫНДАУ ІС-ӘРЕКЕТІНЩ
АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: зэрдегі қант мөлшерін анықтау. Жабдықтау:
сыйымдылығы 3 литр жэне 200-250мл. ыдыстар
өлшем белгісі бар флакон
шыны таяқша
жолдама. Іс-әрекет алгоритмі:
І.Зерттеу алдында ыдыстарды дайындап алыңыз.
2.3 литрлік банкге белгі салыңыз: қағаз тілімін желімдеңіз,оған көлем көрсеткіштерін жазыңыз (100, 200, 300, 400 және т.с.с.)
З.Пациентке зэр жинау ережесін түсіндіріңіз: таңертең қуықты түнгі зэрден унитазға босату керек, сыртқы жыныс мүшелерін жақсылап жуу керек, содан соң барып тэулік бойындағы зәрді 3 литрлік ыдысқа жинау керек.
4.Тэуліктік диурезді өлшеңіз.
5. Шыны таяқшамен зэрді араластырыңыз.
6.200мл. ыдысқа зэрді қүйып алыңыз.
7.3ертханаға жолдама жазыңыз, онда көрсетіңіз: зэрдегі қантты анықтау, пациенттің фамилиясы, аты, жасы, бөлімше мен палатаның нөмірі, айы, күні, жэне мейіркештің қолы.
8. Сағат 8.30.-ға дейін зертханаға зэр мен жолдаманы жеткізіңіз.
119
10.16. НӘЖІСТІКОПРОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ ЖИНАУ ІС-ӘРЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: ас қорыту жолдарының барлық бөлімдерінің ас қорыту қабылеті жайында ақпарат алуға мүмкіндік береді. Жабдықтау:
зерттеуге жолдама
қүрғақ, таза, шыны ыдыс
шпатель
судно, горшок
резеңке қолғап
зарарсыздандыру ерітінділері бар ыдыстар
полиэтилен қапшығы Іс-әрекет алгоритмі:
І.Зерттеу алдында пациентке алдағы процедураның мақсаты мен барысын түсіндіріп, келісімін алыңыз.
2.Дэрігер тағайындаған диеттік тағамның қүрамын түсіндіріңіз(диеттік тамақтануға ауысу нэжісті талдауға тапсыру-дан 4-5 күн бүрын болу керек.)
3. Кешкісін қу_рғақ, таза, шыны ыдыс жэне шпатель дайындап қойыңыз.
4.Нэжісті зерттеуге таңертең жинау керек екендігін түсіндіріңіз.
5. Пациентке ескертіңіз: зерттеу жүргізілетін күні пациент ішектерін нэжістен суы жоқ судноға босату керек, унитазға отыр-мау керек. б.Фекалий алу тэртібін түсіндіріңіз:
фекалий алар алдында қолғап кию керек. Ағаш шпательмен 5-10 грамм фекалий алып (зэр араласпау керек), оны дайындалған ыдысқа салу керек.
қолданылған шпательді полиэтилен қапшыққа салу керек.
қолғапты шешіп, оны да сол қапшыққа салу керек.
қапшықты байлап, жою керек.
қолды жуып, антисептикпен өңдеу керек.
алынған материалды жолдамамен қоса зертханаға жеткізу ке- рек.
Ескертпе: амбулаториялық жағдайда манипуляция орындау 120 кезінде қолғап пен шпательді полиэтилен қапшығына тастау ке-
рек, ал стационарлық жағдайда қолғап пен шпательді зарарсыз-дандыру керек.
Нэжісті бұрандалы қақпағы бар ыдысқа жинайды. Ыдыс қүрғақ жэне таза болу керек. Зерттеу нэтижесінің нақты дұрыс бо-луы пациенттің зерттеуге дұрыс дайындалуына жэне фекалиді жи-нау тэртібіне тікелей байланысты болады. Зертханаға фекалиді клизмадан соң, тік ішекке емдік майлар енгізгеннен соң, ішке бояғыш заттар қабылдаған соң, кастор жэне вазелин майынан соң, белладонна, пилокарпин, темір, висмут, барий қабылдаған соң тапсыруға болмайды.
10.17. НӘЖІСТІЖАСЫРЫН ҚАНҒА ЖИНАУ ІС-ӘРЕКЕТІНЩ
АЛГОРИТМІ
Мақсаты: нэжісті жасырын қанға зерттеу Жабдықтау:
зерттеуге жолдама
таза, құрғақ шыны ыдыс
шпатель
судно, горшок
резеңке қолғап
зарарсыздандыру ерітінділері бар ыдыстар
полиэтилен қапшықіс-эрекет алгоритмі. Іс-әрекет алгоритмі:
І.Пациентке 3 күн бұрын алдағы процедура жайында, оның мақсаты мен орындалу барысы жайында түсіндіріңіз, алдағы дайындықтар жайында ескертіп қойыңыз.
2. Пациентті келесі жағдайлар жайында хабардар етіп қойыңыз: 3 күн бұрын ет, балық тағамдарын жеуге болмайды, сондай-ақ көк жемістерді жеуге болмайды, яғни құрамында темірі бар тағамдар ., сондай-ақ йод, бром, темірі бар тағамдарды қолдануға болмайды.
3. Пациенттен немесе оның семья мүшелерінен анықтаңыз: оның басқа жерлерінен қан кету байқалмай ма екен, (тіс қанау, қан түкіру, геморрой, менструация), бү_л жағдайлар жалған ыәтиже алуға ықпал етеді.
121
4.Егер мүндай жағдайлар байқалса, нэжіске қан түсіп кетпеуін қамтамасыз ететін жағдайларды ұсынып, кеңес беріңіз.
5.Кешкісін қақпағы бар, таза, қүрғақ, шыны ыдысты жэне шпательді дайындаңыз.
6. Зерттелетін күні таңертең фекалий алу керек екендігін түсіндіріңіз.
7.Пациент үлкен дәретке унитазға емес, судноға (суы жоқ) от-ыру керектігін түсіндіріңіз.
8. Фекалий алу тэртібін түсіндіріңіз:
фекалий алар алдында қолғап кию керек. Ағаш шпательмен 5- 1 Ограмм фекалий алып (зэр араласпау керек), оны дайындалған ыдысқа салу керек.
қолданылған шпательді полиэтилен қапшыққа салу керек.
қолғапты шешіп, оны да сол қапшыққа салу керек.
қапшықты байлап, жою керек.
қолды жуып, антисептикпен өңдеу керек.
алынған материалды жолдамамен қоса зертханаға жеткізу ке- рек.
9.Алынған материалды жолдамамен қоса зертханаға жеткізіңіз.
Ескертпе: амбулаториялық жағдайда манипуляция орындау кезінде қолғап пен шпательді полиэтилен қапшығына тастау ке-рек, ал стационарлық жағдайда қолғап пен шпательді зарарсыз-дандыру керек.
10.18. НӘЖІСКЕ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУ ІС - ӘРЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: бактерияларды анықтау: Көрсеткіші:
• жедел ішек жүқпасы Жабдықтау:
сымға немесе арнайы сым- ілгекке оралған мақта тампоны бар залалсыздандырған пробиркалар
зерттеуге жолдама
резеңке қолғаптар
тасымалдауға арналған контейнер немесе темір пенал, оларда
бактерияларды өсіруге арналған орталары бар пробиркалар жэне нэжіс алуға арналған ағаш шпатель орналасқан.
• консерванты бар флакон(30 % глицерин ерітіндісі жэне 70 % физиологиялық ерітінді)
зарарсыздандыратын ерітінділері бар ыдыстар •стеклограф
штатив. Іс-әрекет алгоритмі:
І.Алдын -ала пациентке алдағы процедура жайында, оның мақсаты жайында түсіндіріңіз.
2.Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
З.Клеенка алжапқышты алдыңызға жауып, қолғапты киіңіз.
4.Столға барлық қажетті заттарды қойып алыңыз.
Стеклографпен пробиркаларға жолдамадағы нөмірге сэйкес етіп нөмірлерін қойып шығыңыз.
Пробиркаларды штативке орналастырыңыз.
7. Пробиркадан залалсыздандырған тампонды алып шығыңыз. 8.Пробиркаға 3-5 мл. консервант құйыңыз.
9. Тампонды консервантқа малып алыңыз, артық мөлшерін пробирка қабырғасына сығьтп тастаңыз.
Ю.Пациенттен сол жақ қырымен жатып, аяғын ішіне қарай бүгуін сұраңыз.
П.Сол қолыңызбен пациенттің 2 жамбас арасын ашыңыз, ал оң қолыңызбен ақырын, күштемей айналмалы қозғалыстармен тік ішекке 3-4 см. тереңдікке тампонды енгізіңіз.
12.Тампонды шығарыңыз.
ІЗ.Тампонды пробирканың шеттеріне жанастырып алмай құрғақ залалсыздандырған пробиркаға салыңыз.
14.Пробирканы штативке орналастырыңыз, ал штативті кон-тейнерге салып, тығыздап жабыңыз.
15.Қолғапты шешіңіз, оны зарарсыздандырыңыз.
іб.Қолыңызды жуып, антисептикпен өңдеңіз.
П.Алынған материал мен жолдаманы бактериологиялық зертханаға жіберіңіз.
123
124
10.19 НӘЖІСТІ ГЕЛЬМИНТ (Қ¥РТ) ЖҰМЫРТҚАСЫНА ЗЕРТТЕУ ІС-ӘРЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ
Мақсаты: қүрггардың бар- жоқтығын анықтау. Жабдықтау:
зерттеуге жолдама қағаз
құрғақ, таза шыны ыдыс
ағаш шпатель
стеклограф
судно немесе горшок
резеңке қолғап, клеенка алжапқыш
зарарсыздандыру ерітінділері бар ыдыстар
антисептик ерітінділері. Іс-әрекетінің алгоритмі:
І.Алдын -ала пациентке алдағы процедура жайында, оның мақсаты жайында түсіндіріңіз.
2.Қү_рғақ, таза, қақпағы бар ыдысты дайындаңыз.
З.Пациентке фекалийді зерттеу жасайтын күні таңертең жинау керектігін түсіндіріңіз.
4.Фекалийді унитазға емес, судноға (суы жоқ) жинау керек екенін ескертіңіз.
5.Резеңке колғапты киіңіз.
б.Ағаш шпательмен фекалиді эр жерден (үш жерден) алыңыз жэне қүрғақ шыны ыдысқа салып, аузын жабыңыз.
7.Қолыңызды жуып, антисептикпен өңдеңіз.
8.Жолдама жазыңыз.
9.Алынған материалды жолдамамен қосып зертханаға жіберіңіз.
Ескертпе: амбулаториялық жағдайда манипуляция орындау кезінде қолғап пен шпательді полиэтилен қапшығына тастау ке-рек, ал стационарлық жағдайда қолғап пен шпательді зарарсыз-дандыру керек.
11-ТАРАУ.
АСПАПТЫҚ ТЕКСЕРУ ӘДІСТЕРІ.
дайындау алгоритмі.
11.2.-Пациенттің тоқ ішегін рентген тексерісіне дайындау алгоритмі.
11.3.- Пациентті холецистоскопияға дайындау алгоритмі.
11.4.- Пациентті холеграфияға дайындау алгоритмі.
П.5.- Пациентті экскреторлық пиелографияға дайындау алгоритмі.
Әндоскопиялық тексеру әдістері
П.6.- Пациентті ректороманоскопияға дайындау алгоритмі.
11.7.- Пациентті жоспарланған фиброгастродуоденоскопияға дайындау алгоритмі.
11.8.- Пациентті фиброколоноскопияға дайындау алгоритмі.
11.9.- Пациентті бронхоскопияға дайындау алгоритмі.
11.10.- Пациентті колоноскопияға дайындау алгоритмі.
11.11.- Пациентті цистоскопияға дайындау алгоритмі.
11.12.- Пациенттің іш қуысын УДЗ-ге дайындау алгоритмі.
11.13.- Пациенттің өт жолдарын жиырылу жағдайын УДЗ-ге дайындау алгоритмі.
11.14.- Пациенттің кіші жамбас мүшелерін УДЗ-ге дайындау алгоритмі(қуық, жатыр, аналық без, аталық без).
11.15.- Пациенттің бүйрек, жүрек жэне қан тамырларын УДЗ-ге дайындау алгоритмі.
11.1 .ПАЦИЕНТТЩ АСҚАЗАНЫН РЕНТГЕН ТЕКСЕРІСШЕ ДАЙЫНДАУ АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: асқазанның көлемін, орналасуын, кілегейлі қабатының жағдайын, қатерлі ісіктердің болуын анықтау.
Көрсеткіштері: асқазан аурулары.
Қарама қарсы көрсеткіштері: асқазан-ішек жолдарынан қан кету.
Іс-әрекет алгоритмі:
І.Пациентке алдағы тексеру мақсаты мен жэне дайындау мағынасын түсіндіріңіз.
2.Тексеру алдында үш күн бүрын пациенттің ем дэмінен ішекте жел пайда болуын тудыратын тағамдарды алып тастаңыз (қара нан, картоп, шикі сүт т.б.)-
З.Тексеріс алдында пациент тығыс тамақ ішпеуі керек.
4.Кешкі тағам жеңіл болып, сағат 18.00. кейін тамақ ішпеу ке-рек.
5.Кешкі тағамнан кейін тексеріс алдында тамақ ішуге, су ішуге, шылым шегуге, дэрілерді қолдануға болмайды.
б.Тексеріс тэңертең ашқарында жүргізіледі.
7.Тексеріс алдында рентгенологтың үсынысымен пациентке 250 мл контрасттық затты (барий сульфаты) ішкізіп, содан кейін тексеріс жүргізіледі.
11.2 ПАЦИЕНТТЩ ТОҚ ІШЕГІН РЕНТГЕН ТЕКСЕРІСІНЕ ДАЙЫНДАУ АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: тоқ ішектің органикалық жэне функционалдық ау-руларын анықтау.
Көрсеткіштері: тоқ ішектің аурулары.
Қарама қарсы көрсеткіштері: асқазан-ішек жолдарынан қан кету.
Іс-әрекет алгоритмі:
1 .Пациентке алдағы тексеру мақсаты мен дайындау мағынасын 126 түсіндіріңіз.
2.Тексеру алдында үш күн бұрын пациенттің ем дэмінен ішекте жел пайда болуын тудыратын тағамдарды алып тастаңыз (кдра нан, шикі сүт) т. б.
3.24 сағат бүрын тексеріс алдында пациентке ЗОмл кастор май-ын ішкізіңіз.
4.Тексеріс алдында кешкі уақытта пациентке екі жоғарғы та-зарту клизмасын жасаңыз.
5.Таңертең, тексеріс алдында 3 сағат бүрын пациентке тағы да бір тазарту клизмасын жасаңыз.
б.Пациентті тексеріске жіберіңіз.
7.Тексеріс алдында рентгенологтың ұсынысымен пациентке Эсмарх кружкасы арқылы тоқ ішегіне контрасттық затгы (барий сульфаты) жіберіңіз.Тоқ ішектің кілегейін анық зерттеу үшін ба-рий қоспасына (1 литр суға 5-10г танинді) қосыңыз.
П.З.ПАЦИЕНТТІ ХОЛЕЦИСТОСКОПИЯҒА ДАЙЫНДАУ АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: өт жолдарының диагностикасы.
Қарама қарсы көрсеткіштері: бауырдың ауыр түрдегі патоло-гиялары, дене қызуының көтеріліуімен өтетін бауырдың жедел қабынулары.
Іс-әрекет алгоритмі:
І.Пациентке алдағы тексеру мақсатымен жэне дайындау мағынасын түсіндіріңіз.
2.Тексерер алдында табиғи жолмен ішекті босату.
З.Тексерер алдында 14-17 сағат бүрын бір сағаттың ішінде 10 мин сайын контрастық затты тэтті шаймен ішкізіңіз.
4.Ашқарында рентген бөлімшесіне апару.
5.Рентген бөлімшесінде ең бірінші жалпы К-сүрет жасайды, содан кейін пациент өтті айдайтын тағам ішеді (екі жұмыртқаның сарысын, 20г сорбит);
б.Әрбір 10, 20, 30, 45 минут сайын, содан кейін екі сағат аралығында 20 минуттан кейін рентген сүреттерін жасайды;
7.Пациентке рентген сүреттерін дэрігерге экелу туралы айту.
Ескертпе:
127
128
Егер пациентке осы процедураны түсіну қиын болса қағазға жазып беріңіз. Іші тырсылдаған кезінде кешкі уақытта 2 сағат бұрын тазарту клизмасын жасаңыз.
Кейбір жағдайда контрасттық заттың түрі мен дозасы рент- генологпен тағайындалады.
Өтті айдайтын тағам кейбірде тағайындалмайды.
Өтті айдайтын тағам арқылы өттің таралу қабілетін анықтайды.
Ауруханалық жағдайда пациентті палатаға апарып, тыныштықта болуын бақылауды қамтамасыз етіңіз.
11.4. ПАЦИЕНТТІ ХОЛЕГРАФИЯҒА ДАЙЫНДАУ АЛГОРИТМІ
Мақсаты: өт жолдарының диагностикасы.
Қарама қарсы көрсеткіштері: бауырдың ауыр түрдегі патоло-гиялары, дене қызуының көтеріліуімен өтетін бауырдың жедел қабынулары.
Іс-әрекетінің алгоритмі:
І.Пациентке алдағы тексеру мақсатьшен жэне дайындау мағынасын түсіндіріңіз;
2.1-2 күн бүрын рентген контрастық заттың сезімталдығына тексеріңіз;
З.Тексерер алдында кешкі уақытта тазарту клизмасын жасаңыз.
4.Ренттен бөлімшесінде пациентке ашқарында көк тамырына рентгенконтрастық затты керекті мөлшерде 5-8 мин аралығында жіберіп, көлденеңінен жатқызыңыз;
5. 15 минуттан кейін рентген сүреттер жасалынады.
б.Пациентке рентген сүреттерін дэрігерге экелу туралы.
Ескертпе:
1 .Егер пациентке осы процедураны түсіну қиын болса қағазға жазып беріңіз;
2.Қарапайым эдіс ол - калий иодид ерітіңдісін үш мезгіл үлкен қасықпен кабылдау. Егер жағымсыз болса онда бөртпелер, қышыма пайда болады.
З.Контрастық заттың түрі мен дозасы рентгенологпен тағайындалады;
4.Ауруханалық жағдайда пациентті палатаға апарып тыныштықта болуын бақылауды қамтамасыз етіңіз.
11.5. ПАЦИЕНТТІ ЭКСКРЕТОРЛЫҚ ПИЕЛОГРАФИЯҒА ДАЙЫНДАУ АЛГОРИТМІ
Мақсаты: бұйрек жэне сыртқа шығару жолдары патологиясының диагностикасы. Жабдықтар:
20 мл бір рет қолданылатын шприц
30% натрий тиосульфат ертіңдісі
тазарту клизмасын жасауға арналған жабдықтар
• дэрігердің нүхқауы бойынша тағайындалған рентген контрастық зат (урогафин немесе верографин).
Іс-әрекетінің алгоритмі:
1 .Пациентке жэне оның жанұя мүшелеріне осы тексеріске дай-ындауын үйретіңіз;
2.Тексеру алдында пациенттің ем дэмінен ішекте жел пайда болуын тудыратын тағамдарды алып тастаңыз (қара нан, ашытқы, шикі сүт т.б.);
З.Метеоризмде дэрігердің нұсқауы бойынша белсендірілген көмірді беріңіз;
4.Тексеріс алдында 18-20 сағат бүрын тамақтың қабылдауын пациентке шектетіңіз;
5.Түскі астың алдында дэрігердің нүхқауы бойынша ішті жүргізетін дэрімен қамтамасыз етіңіз, күннің екінші бөлігінде сүйықтықты шектетіңіз;
б.Тексерер алдында кешкі жатар кезінде 22 сағатта жэне таңертең тексеріс алдында 1,5-2 сағат бұрын тазарту клизмасын жасаңыз;
7.Тексеріс алдында тамақ, дэрі ішуге,шылым шегуге, инъек-ция, тағыда басқа процедураларды жасауға болмайды;
8.Тексерер алдында қуықты зэрден босату керектігін айтыңыз;
9.Пациентті рентген бөлімшесіне апарыңыз.
Ю.Рентген бөлімшесінде ең бірінші жалпы сүрет жасайды.
П.Пациентке ашқарында көк тамырына рентгенконтрастык
130
затты керекті мөлшерде (20-40-60мл) енгізіңіз.
12. Рентген сүреттер жасалынады.
ІЗ.Пациентке рентген сүреттерін дәрігерге экелу туралы айтыңыз.
11.6 ПАЦИЕНТТІ РЕКТОРОМОНОСКОПИЯҒА ДАЙЫНДАУ
АЛГОРИТМІ.
Мақсаты: тік ішектің органикалық жэне функционалдық ау-руларын анықтау.
Көрсеткіштері: тіқ жэне сигма ішектің аурулары. Қарама қарсы көрсеткіштері:
пациенттің ауыр халдегі жағдайы;
тік ішектің жедел жэне іріңді процестері;
тік ішектің тарылуы. Іс-әрекеті алгоритмі:
1.3 күн бү-рын тексеру алдында пациенттің ем дәмінен ішекте жел пайда болуын тудыратын тағамдарды алып тастаңыз.
2.24 сағат бұрын тексеріс алдында пациентке ЗОмл кастор май-ын ішкізіңіз.
З.Тексеріс алдында кешкі уақытта пациентке екі жоғарғы та-зарту клизмасын жасаңыз.
4.Таңертең, тексеріс алдында 3 сағат бү_рын пациентке тағы да бір тазарту клизмасын жасаңыз.
5.Тексеріс алдында 30 мин бұрын пациентке Імл 0,1% атропин сульфат ертіңдісін тері астына жэне 2мл 50% аналгин ерітіндісін көк тамырға жіберіңіз.
б.Пациентті тексеріске жіберіңіз.