5. Экономикалық бөлім

5.1 Өндіріс қуаттылығын анықтау

Осы өндірістің құрылысы экономикалық тұрғыдан жобаның лайықтылығын анықтайтын негізгі көрсеткіштері: тиімділік, қор қайтарымы, өтеу мерзімі. Берілген есептеу деректерін өндіріс қуаттылығы негізінде жүргізілуі керек.

Өндірістік қуаттылық – бұл қондырғының оңтайлы қолданылғандағы жылдық мүмкін болатын максимальді өнім шығымы.Қуаттылық заттай көрсеткіш болып саналады. Ол бірлік салмақпен, көлеммен, ауданмен және т.б. өлшенеді. Цех қуаттылығы технологиялық процесс жүріп жатқан цех бөлімшелерінің қуаттылығымен анықталады.

Бөлімше қуаттылығы өндірісте қазіргі кезеңде жүргізіліп жатқан жұмысшы құрылғының қуаттылығымен анықталады.

Цехтың өндірісте уақытша тоқтауымен толық жөндеуін есепке ала отырып қуаттылығын мына формуламен анықтаймыз:

М=А*Нөн*Тэф, (5.1.1)

мұн, А – цехта немесе бөлімшеде орналасқан біртипті құрылғылар саны. Бұл жерде алкилдеу реакторы болып саналады;

Нөн – бір құрылғының дайын өнім шығарудағы сағаттық өндірісі;

Тэф – құрылғы жұмысының эффективті уақыт қоры.

М = 1*2,7*8160 = 22032 т/жыл.

М – этилбензолдың жылдық өндірістік қуаттылығы жиырма екі мың тоннаны құрайды.

Нәтижелері 14-таблицада көрсетілген.

14-Таблица – Жылдық өндірістік қуаттылығы, тонн/жыл

Орнатылған негізгі қондырғылар саны	Негізгі қондырғының өндірісі, т/сағ	Қондырғының жөндеуде тұрған уақыты, сағ/жыл	Қондырғының эффективті жұмыс қоры, сағ/жыл	Өндірістік қуаттылығы, т/жыл
1	2,7	600	8160	22032

5.2 Күрделі(капиталді) шығындарды есептеу

Капиталды шығын ғимарат құрылысының және құрылымының шығыны, сатып алу, жеткізу, құрылғының стандартқа сәйкес қондырылуынан тұрады.

Диссертацияның технологиялық бөлімінде қондырғының спецификациялығын және олардың саны есептелініп, содан кейін оның бағасы химиялық сайттың ресми прайс-парақтарынан алынды www.alibaba.com.

Негізгі қондырғының бағасы 774,5 миллион тенгені құрайды. Деректерге сүйене отырып жобаның құрылысының капиталды шығынын есептейміз. Нәтижелері 15-кестеде көрсетілген.

15-кесте – Негізгі құрылғының бағасы, мың. тенге

Қондырғының атауы	Саны	Қондырғының бағасы		Жеткізу және орнату шығыны		Жалпы бағасы
		Бірлік	Жалпы	%
1.Алкилдеу реакторы	1	160300	160300	12	19236	179536
2.Буландырғыш	1	120000	120000	12	14400	134400
3.Буландырғыш колоннасы	1	134000	134000	12	16080	150080
4.Ректификациялық колонна	1	150000	150000	12	18000	168000
5.Компрессор	2	24500	49000	12	5880	54880
6.Жылуалмастырғыш	1	12000	12000	12	1440	13440
7.Сорғы	3	9000	27000	12	3240	30240
8.Араластырғыш	1	2000	2000	12	144	1344
9.Сақтағыш қойма	2	30000	60000	12	7200	67200
10.Араластырғыш	1	5000	5000	12	600	5600
Барлығы:						774480

Дерек көзі: www.alibaba.com

Жобаның белгіленген нормаларына сәйкес, химиялық өндірістегі, құрылысы мен құрылымына кететін шығынды қондырғы бағасының төмендегі жағдайларға байланысты алады:

Қосымша құрылғылар бағасы негізгі қондырғының 20%-ға дейін құрайды.

Жоба ғимаратының құрылымының шығыны негізгі қондырғының бағасын 40% -ын құрайды.

Күш жұмсаушы машиналар: электрқозғалтқыштар, таратушы пунктер негізгі қондырғы бағасының 15%-ын құрайды.

Негізгі және қосымша құрылғыларды сатып алу мен құрылысына жалпы кеткен шығын 1355 мың тенгені құрады.Бұл шығындар капиталды шығынға жатады. Химия өндірісіне бұл баға бұрыс көрсеткіш бермейді. Себебі: жоба көп тонналы өнім шығарады және шығарылғын өнім рынокта көп сұранысқа ие. Нәтижелері 16-кестеде көрсетілген.

16-кесте – Негізгі өндірістік қор құрылымы, мың. тенге

Атауы	Бағасы	%
Негізгі құрылғы	774480	57
Қосымша құрылғы	154896	11
Күш жұмсаушы қондырғылар	116172	9
Ғимарат құрылымы	309792	23
Барлығы	1355340	100