- •2. Бірінші кезеңдегі өңдеу және кез-келген физико-химиялық әдісті қолданудың қандай тәуелдіктері бар екенін көрсетіңіз
- •3. Аса таза материалдар заманауи классификация бойынша қандай заттарға бөлінеді
- •4. Әдіс сезгіштеріне: тазалық және қоспа арасындағы сандық көрсеткіштерінің байланыстарын құрастырыңыз
- •5. Сырттан енетін ластануды алдын алатын әдістің шарттары мен бөлімдерін сәйкестендіріңіз
- •6. Кейбір әдістердің сезгіштік шекараларын табыңыз. Мысалынкелтіріңіз
- •7.Қателіктерге тәуелді сараптамалардың дәлдігі мен қалпына келтіру қасиеттерін сипаттаңыз
- •8. Сандық әдістердің көбнесе қосылыстардың әр түрлі физикалық қасиеттеріне немесе жай заттардың физикалық қасиеттерімен өлшенетінің дәлелдеңіз
- •9.Энергиясы әр түрлі бірліктерде берілген электромагнитті шағылысу диапазондарын көрсетіңіз
- •10.Детекторлар мен электромагнитті шағылысу көзінің айырмашылығын түсіндіріңіз
- •11.Электромагнитті шағылысу спектр аймақтарын салыстырып, оларды атаңыз
- •12.“Жұтылу” түсінігінің енгізілу қажеттілігін бағалаңыз (жарықтың сіңірілуі, оптикалық тығыздық)
- •14. Атомды-абсорбционалды қондырғының принципті схемасын суреттеңіз.
- •15. Талдаудың хроматографиялық әдістерінің жалпы классификациялық схемасын жазыңдар.
- •16.Физикалық әдістерге сараптама әдістерінің қандай түрлері жатады. Мысалы келтіріңіз.
- •17.Сараптаманың оптикалық әдістерін классификациялаңыз.
- •18. Атомды спектроскопия сараптамасы неге негізделген.
- •19. Әр түрлі молекулалы топтарға тән ик- спектр жолағының орналасуын салыстырыңыз.
- •20. Колориметрияның негізгі заңы қай жағдайда орындалатынын бағалаңыз.
- •21. Жарық сәулеленуінің жұтылуы кезінде заттектер қандай күйге ұшырайды? Жарықтың сіңірілуі концетрациясының ұлғаюына байланысты өзгеруін графикалық түрде көрсетіңіз
- •Сіңіру спектрлері
- •22. Люминесценттік сәулелену дегеніміз не және оның негізгі қасиеті қандай?
- •23. Қоздыру тәсіліне байланысты люминесценцтің түрлері қандай?
- •24. Фосфоресценция мен флуоресценцияның арасындағы айырмашылықты түсіндіріңіз
- •25. Жалынды фотометрияның негізінде атомдардың қандай қасиеті жатыр
- •26. Спектральды эталон дегеніміз не және олардың эмиссиялық спектральды талдау кезінде қолданылуы туралы жазыңыз
- •27. “Электродты патенциал” мағынасын түжырымдаңыз
- •28. Ионалмасу хроматография әдісінің негізін тұжырымдаңыз
- •29.Адсорбционалды хроматографияның негізі мен кемшіліктерін сыни түрде бағаландар
- •30. Рентгенді сәулелену туралы жалпы түсінік беріңіз
- •31. Физикалық әдістердің топтарын қасиеттері бойынша тұжырымдаңыз
- •32. Автоматты үдерісті реттеудің сызбасын сыни түрде бағалаңыз
- •33. Бұзылмаған үлгілермен жұмыс жасау үшін қандай себеп керек екенін бағалаңыз
- •34. Қоспалардың құрамына кіретін реактивтерді сыни түрде бағалаңыз
- •35. Абсорбция мен атомды эмиссияға негізделген атомды спектроскопияның әдістерін классификациялаңыз
- •36. Бугер-Ламберт және Бер заңдарының мәнін тұжырымдаңыз. Олардың математикалық формуласы қандай ?
- •37. Атомды – абсорбционылды спектроскопияның эмиссиялық спектроскопиядан айырмащылығын сыни түрде бағалаңдар
- •38. Жалынды фотометрия әдісі негізінде қандай элементтерді анықтауға болатынын сыни түрде бағаландар
- •39. Талдаудың электрохимиялық әдістерінің классификациясы туралы жазыңыз
- •40. Талдаудың потенциометрикалық әдісінің негізінде қандай принцип жатқанын бағалаңдар
- •41. Мембрандық электродтық құрылғынын әйнекті құрылғыдан айырмашылығын сыни түрде бағалаңдар
- •42. Массспектрометрия әдістері қандай физикалық құбылыстарға негізделеді және оларды қандай зерттеулерде қолданатынын сыни түрде бағаландар
- •43. Хроматография әдістерінің мәнін тұжырымдаңыз
- •44. Газды–адсорбциялық және газды-сұйықтық хроматографияның негізінде қандай принциптер жатқанын сыни түрде бағаландар
- •45. Газды хроматографияда заттектердің сапалық және сандық мәнін анықтауда қандай әдістер қолданылатынын тұжырымдаңдар
№ |
Сұрақ |
1 |
Кез-келген анализатор қандай негізгі бөліктерден тұратының сипатыңыз |
2 |
Бірінші кезеңдегі өңдеу және кез-келген физико-химиялық әдісті қолданудың қандай тәуелдіктері бар екенін көрсетіңіз |
3 |
Аса таза материалдар заманауи классификация бойынша қандай заттарға бөлінеді |
4 |
Әдіс сезгіштеріне: тазалық және қоспа арасындағы сандық көрсеткіштерінің байланыстарын құрастырыңыз |
5 |
Сырттан енетін ластануды алдын алатын әдістің шарттары мен бөлімдерін сәйкестендіріңіз |
6 |
Кейбір әдістердің сезгіштік шекараларын табыңыз. Мысалын келтіріңіз |
7 |
Қателіктерге тәуелді сараптамалардың дәлдігі мен қалпына келтіру қасиеттерін сипаттаңыз |
8 |
Сандық әдістердің көбінесе қосылыстардың әр түрлі физикалық қасиеттеріне немесе жай заттардың физикалық қасиеттерімен өлшенетінің дәлелдеңіз |
9 |
Энергиясы әр түрлі бірліктерде берілген электромагнитті шағылысу диапазондарын көрсетіңіз |
10 |
Детекторлар мен электромагнитті шағылысу көзінің айырмашылығын түсіндіріңіз |
11 |
Электромагнитті шағылысу спектр аймақтарын салыстырып, оларды атаңыз |
12 |
“Жұтылу” түсінігінің енгізілу қажеттілігін бағалаңыз (жарықтың сіңірілуі, оптикалық тығыздық) |
13 |
Флуоресценцияның интенсивтілігіне қандай факторлар ықпал етеді |
14 |
Атомды-абсорбционалды қондырғының принципті схемасын суреттеңіз |
15 |
Талдаудың хроматографиялық әдістерінің жалпы классификациялық схемасын жазыңдар |
16 |
Физикалық әдістерге сараптама әдістерінің қандай түрлері жатады. Мысалы келтіріңіз |
17 |
Сараптаманың оптикалық әдістерін классификациялаңыз |
18 |
Атомды спектроскопия сараптамасы неге негізделген |
19 |
Әр түрлі молекулалы топтарға тән ИК- спектр жолағының орналасуын салыстырыңыз |
20 |
Колориметрияның негізгі заңы қай жағдайда орындалатынын бағалаңыз |
21 |
Жарық сәулеленуінің жұтылуы кезінде заттектер қандай күйге ұшырайды? Жарықтың сіңірілуі концетрациясының ұлғаюына байланысты өзгеруін графикалық түрде көрсетіңіз |
22 |
Люминесценттік сәулелену дегеніміз не және оның негізгі қасиеті қандай? |
23 |
Қоздыру тәсіліне байланысты люминесценцтің түрлері қандай? |
24 |
Фосфоресценция мен флуоресценцияның арасындағы айырмашылықты түсіндіріңіз |
25 |
Жалынды фотометрияның негізінде атомдардың қандай қасиеті жатыр |
26 |
Спектральды эталон дегеніміз не және олардың эмиссиялық спектральды талдау кезінде қолданылуы туралы жазыңыз |
12 |
“Электродты патенциал” мағынасын түжырымдаңыз |
13 |
Ионалмасу хроматография әдісінің негізін тұжырымдаңыз |
14 |
Адсорбционалды хроматографияның негізі мен кемшіліктерін сыни түрде бағаландар |
15 |
Рентгенді сәулелену туралы жалпы түсінік беріңіз |
1 |
Физикалық әдістердің топтарын қасиеттері бойынша тұжырымдаңыз |
2 |
Автоматты үдерісті реттеудің сызбасын сыни түрде бағалаңыз |
3 |
Бұзылмаған үлгілермен жұмыс жасау үшін қандай себеп керек екенін бағалаңыз |
4 |
Қоспалардың құрамына кіретін реактивтерді сыни түрде бағалаңыз |
5 |
Абсорбция мен атомды эмиссияға негізделген атомды спектроскопияның әдістерін классификациялаңыз |
6 |
Бугер-Ламберт және Бер заңдарының мәнін тұжырымдаңыз. Олардың математикалық формуласы қандай ? |
7 |
Атомды – абсорбционылды спектроскопияның эмиссиялық спектроскопиядан айырмащылығын сыни түрде бағалаңдар |
8 |
Жалынды фотометрия әдісі негізінде қандай элементтерді анықтауға болатынын сыни түрде бағаландар |
9 |
Талдаудың электрохимиялық әдістерінің классификациясы туралы жазыңыз |
10 |
Талдаудың потенциометрикалық әдісінің негізінде қандай принцип жатқанын бағалаңдар |
11 |
Мембрандық электродтық құрылғынын әйнекті құрылғыдан айырмашылығын сыни түрде бағалаңдар |
12 |
Массспектрометрия әдістері қандай физикалық құбылыстарға негізделеді және оларды қандай зерттеулерде қолданатынын сыни түрде бағаландар |
13 |
Хроматография әдістерінің мәнін тұжырымдаңыз |
14 |
Газды–адсорбциялық және газды-сұйықтық хроматографияның негізінде қандай принциптер жатқанын сыни түрде бағаландар |
15 |
Газды хроматографияда заттектердің сапалық және сандық мәнін анықтауда қандай әдістер қолданылатынын тұжырымдаңдар |
1. Кез-келген анализатор қандай негізгі бөліктерден тұратынын сипаттаңыз
Сурет 1. Спектдің классикалық супергетеродинді анализаторының блок-сызбасы
Анализатор - берілген алгоритмге сәйкес объектінің басты элементтеріне сипаттама беретін анализжасау құрылғысы немесе бағдарлама. Желілік құрылғының жағдайын тексеретін, дестенің мазмұнына анализ жасайтын тәсіл.
Суретте спектр супергетеродинирленген анализатор спекторының блок сызбасы көрсетілген. представляет собою упрощенную блок-схему супергетеродинного анализатора спектра. Гетеродинирлеу - араластыру, яғни жиілікті тасымалдау деген ұғымды білдіреді. Ал супер—дыбыс диапозон жиіліктерінен жоғары немес супераудио жиіліктер қатарына жатады. Блок сызбада кіріс сигналдың аттенюатор арқылы өтіп, содан соң төменгі жиіліктегі фильтр арқылы араластырғышқа барып, гетеродин сигналымен араласып жатырғанын байқауға болады. Араластырғыш-сызықты емес элемент болғандықтан, оның шыға берісінде бастыпқы сигналдардың гармоникасы және олардың айырмашылықтары да көрсетіледі. Өнімнің қайсы бірі фильтр сызығына түссе, ол әрі қарай өңделе береді. Яғни, тегістеледі, сан түрінде бейнеленіп, дисплей бетіне шығады. Генератор дисплец бетінде солдан оңға қарай қозғалыс туғызып, сонымен қатар гетеродиннің жиілігін реттейді.
Дисплей масштабты тормен графаларға бөлінген: 10 негізгі тігіннен орналасқан жолақтар мен 10 негізгі көлденең орналасқан жолақтардан тұрады. Тігінннен орналасқан ось жиілік бойынша реттелетін, екі сатыдан тұратын процесс негізінде жиілігі орнаталады.
Көлденең ось амплитуда бойынша реттеледі. Әдетте, децибелмен калибрленген сызықты шкаламен және логарифмдік шкаламен ұсынылады. Логарифмдік шкала 70 – 100 дБ аралығындағы динамикалық диапозонды көрсетуге мүмкіндік береді.
Шкалалардың жиілігі мен амплитудасы аннотациялық жазба ретінде дисплейдің бетінде шығып тұрады. .
2. Бірінші кезеңдегі өңдеу және кез-келген физико-химиялық әдісті қолданудың қандай тәуелдіктері бар екенін көрсетіңіз
Алдымен зат индентификацияланады, яғни келесі кезеңдерде сапалық талдау жасалады (егер талданатын қоспа болса, онда сандық талдауда жасалынады):
Элементтік талдау және брутто-формуласын анықтау
Заттың жіктелуі (негізгі функцтоналдық топтарды және көміртек қаңқасының фрагментін анықтау);
Құрылымдық формуласын анықтау;
Қажет болған жағдайда сандық талдау жасау;
Молекуланың конфигурациясы мен конформациясы туралы негізгі мағлұмат алу.
Физ.зерттеу әдістерінің ең маңызды сипаттамалары: құрылғының сезімталдығы, айыру қабілеті, сипаттамалық уақыты.
Сезімталдық – берілген әдіс үшін талдауға жеткілікті интенсивтілігібар сигнал беретін заттың минималды мөлшерімен анықталады (көп жағдайда сигнал интенсивтілігі шудың деңгейінен екі есе артық болу керек деген талап қойылады).
Әдістің айыру қабілеті деп аспаптардың спектрде бір-біріне жақын орналасқан сызықтарды бөліп тіркеу қабілетін айтады. Жалпы айтқанда, аспаптың айыру қабілеті неғұрлым жоғары болса, спектрден соғұрлым көп мәлімет алуға болады. Бірақ айыру қабілетін өсіргенде сезімталдығының төмендеуіне алып келеді, сондықтан мұндай жағдайларда талданатын заттың жеткіліксіздігіне байланысты сезімталдығының өсуі мен айыру қабілетінің төмендеуі арасындағы ымыраға барады.
Әдістің сипаттамалық уақыты соңғы уақыт аралығында сәуленің нем есе бөлшек ағынының затпен әсерлесуі жүретін шамамен анықталады. Егер осы уақыт аралығында зерттелетін жүйеде әртүрлі күйлер арасында ауысулар болса, онда әсерлесу нәтижесі осы күйлер бойынша орташаланады.
3. Аса таза материалдар заманауи классификация бойынша қандай заттарға бөлінеді
Химиялық реактивтер – лабораториялық және ғылыми-зерттеу жұмыстарына химиялық талдау жасауға арналған таза заттар, олардың ерітінділері, қоспалары композициялары қатаң регламенттелген құрамда болады. Химиялық реактивтерді тазалық дәрежесі бойынша мынадай заттарға бөледі:
аса таза
химиялық таза
талдау үшін таза
таза
тазартылған
техникалық таза
Химиялық реактивтер әртүрлі салаларда қолданылады. Бұл химреагенттердің қандай салада қолданылатынына байланысты жіктеуге мүмкіндік туғызды, яғни төмендегідей бөлуге болады:
спектральды таза;
оптикалық таза;
ядролық таза;
хроматография үшін;
термохимия үшін;
микроскопия үшін.
Жіктеудің “таза” квалификациясына жататын химиялық реактивтерденегізгі компонент 98.0% төмен емес құрамда болады. Ал, жіктеудің “талдау үшін таза таза” квалификациясына жататын химиялық реактивтерде қолданылу аймағына қарай негізгі компонент 98.0% төмен емес немесе төмен құрамда болуы мүмкін.“Химиялық таза”” квалификациясына жататын химиялық реактивтер жауапты ғылыми зерттеулерде, сонымен қатар, аналитикалық лабораторияларда ерітінділерді титрлеуге қолданылатын заттар.
Бұл үшеуінен басқа “аса таза” түрдегі өте жоғары тазалықпен сатылатын химиялық реактивтерде болады. Оларды арнайы мақсаттарда ғана қолданады, оларда кейде тіпті құрамында миллионнан бір процентте қоспа болуы мүмкін емес. Мұндай заттарды қолданатын негізгі өндірістер жартылай өткізгіш материалдар өндірісі, радиоэлектроника, квантовая электроника. Мұндай өте қымбат аса таза заттарды аналитикалық және ғылыми жұмыстарда қолдану тиімсіз және қажеті жоқ.
Аса таза заттар 3 типке болінеді. А типіне жататындардың өзі А1 (негізгі зат 99,9% құрайды) және А2 (негізгі зат 99,99% құрайды) деп бөлінеді. Негізгі заттың құрамына қарай В3, В4, В5, В6 топшалары болады және де ультра таза заттар С типіне жатады, олар С7-С10 деген аралықтағы типшелерден тұрады. Бұл әр типшеге байланысты этикеткалары ерекше түсте болады:
Подкласс |
Цвет этикетки |
Содержание основного компонента, % |
Содержание примесей, % |
А1 |
Коричневый |
99,9 |
10-1 |
А2 |
Серый |
99,99 |
10-2 |
В3 |
Синий |
99,999 |
10-3 |
В4 |
Голубой |
99,9999 |
10-4 |
В5 |
Темно-зеленый |
99,99999 |
10-5 |
В6 |
Светло-зеленый |
99,999999 |
10-6 |
С7 |
Красный |
99,9999999 |
10-7 |
С8 |
Розовый |
99,99999999 |
10-8 |
С9 |
Оранжевый |
99,999999999 |
10-9 |
С10 |
Светло-желтый |
99,9999999999 |
10-10 |
