3. Есеп.
Вертикаль
бағытта түсіп келе жатқан массасы
г шарик еденге
м/с жылдамдықпен келіп соғылып,
см биіктікке қайта көтерілді. Соқтығысу
кезіндегі импульс өзгерісі неге тең?
4. Орам саны 50 радиусы 50 см катушка жазықтығы индукциясы 2 Тл магнит өрісімен 300 бұрыш жасайды . Катушканы қиятын магнит ағынын тап.
№ 5 ЕМТИХАН БИЛЕТІ 1. Механикалық жүйенің массалық центрі және оның қозғалыс заңы. Қатты дененің ілгерілемелі қозғалысының теңдеуі.
Механикалық жүйенің масса центрі және оның қозғалыс заңы. . Қатты дененің ілгерілмелі қозғалысының теңдеуі.
Механикада
массаның жылдамдыққа тәуелді еместігіне
байланысты жүйенің импульсын оның
масса центрі импульсымен өрнектеуге
болады. Материялық нүктелер жүйесінің
масса
центрі (немесе
инерция
центрі)
дегеніміз орны осы жүйенің бүкіл массасы
орналасқан ойша алынған С нүктесі болып
табылады. Оның радиус-векторы (немесе
координаттары):
мұндағы
mі
және rі
-
сәйкес і-інші материялық
нүктенің
мас-сасы мен радиус-векторы; n - жүйе
ішіндегі материялық нүктелер-дің саны;
m=∑mі
- жүйенің
массасы. Бұл жағдайда жүйенің импульсы:
.
Масса
центрінің қозғалыс заңы: жүйенің
масса центрі жүйенің массасы түгелдей
жинақталған материялық нүктенің
қозғалысы сияқты, ал оған әсер ететін
күш жүйеге әсер ететін барлық сыртқы
күштердің геометриялық қосындсына тең
болады.
.
Қатты дененің ілгерілемелі қозғалыс – ілгерілемелі қозғалыс кезінде дененің барлық нүктелерінің жылдамдықтары және сәйкес удеулері бірдей болады. Сондықтан бүкіл дененің қозғалысын бір нүктенің қозғалысымен сипаттауға болады.
2. Қайтымды және қайтымсыз термодинамикалық процестер. Термодинамиканың екінші заңы.
Қайтымды ж/е қайтымсыз терм-қ процестер. Клаузиус ж/е Томсон түжырымдамаларындағы терм-ң екінші заңы.
Қайтымды процесс кері бағытта өткізуге болатын процесті тура бағытта өткізгенде жүйе қандай күйлерден өтсе, кері бағытта сондай тізбегінен өтетін процесті айтады. Қайтымды процеске тек тепе тең процестер жатады. Қайтымды процесте жүйені қоршаған денелерде ешқандай өзгеріс болмайды.
Қайтымсыз процестер өздігінен бір бағытта өтетін процес. Нақты процестер қайтымсыз процестер болады. Олар мейлінше баяу өте отырып, қайтымды процестерге тек жуықтай алады. Қайтымды процеске мысал ретінде вакумдегі абсолют серпімді серіппеге ілінген дененің өлшейтің тербелісің алуға болады. Кедергісі бар ортада өтетін процестердің барлығы қайтымды процестер. Қайтымсыз процестерге температуралары әр түрлі денелердің бір біріне жылу алмасу салдарынан температуралары тенелу процесі жатады, себебі жылу ыссы денеден салқынға беріледі, керісінше болу мүмкін емес.
Термодинамиканың ІІ бастамасы термодинамикалық процестердің қайтымсыздығын тұжырымдайды.
-тек қана жұмыс өндіретін немесе бір жылулық резервуармен энергия алмасуын жасайтын циклдік процесс болуы мұмкін емес (У.Томсон);
- салқын денеден ыстық денеге жылу берілуі мүмкін болатын циклдік процесс болуы мүмкін емес (Р.Клаузиус).