47. Екілік санау жүйесі. Екілік сандармен арифметикалық операцияларды жасау.

Компьютер биттің нөлдік және бірлік жағдайында ғана ажырата алады,яғни 2 негізді санау жүйесінде немесе екілік жүйеде жұмыс жасайды. Бит ағылшынның Binary digit (екілік цифр) атымен аталады. Екілік санау жүйесін 1850 жылы ағылшын математигі Дж Буль ойлап тапқан. Бұл жүйе екі санмен: 0 және 1 өрнектеледі. Бұл жүйенің түбірі 2 саны.Осы екілік жүйеде әр түрлі арифметикалық операцияны орындау үшін мына ережелерді білуі тиіс. ҚОСУ ЕРЕЖЕСІ 0 + 0 = 0 0 + 1 = 1 1 + 0 = 1 1 + 1 = 10 АЛУ ЕРЕЖЕСІ 0 – 0 = 0 1 – 0 = 1 1 – 1 = 0 10 – 1 = 1 КӨБЕЙТУ ЕРЕЖЕСІ 0 х 0 = 0 0 х 1 = 0 1 х 0 = 0 1 х 1 = 1

48. Сегіздік санау жүйесі.

Сегiздiк санау жүйесi, яғни сегiздiк негiздеушi санау жүйесi, сегiз цифрдың көмегiмен санды көрсетедi: 0,1,2,3,4,5,6,7. Мысалы, 356 санын негiздеушi 8 қосындысы түрiнде жазайық: 356=3*82+5*81+6*80

49. Оналтылық санау жүйесі.

Он алтылық позициялы санау жүйесінде санды жазу үшін ондық санау жүйесінің цифрлары 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 және жетпейтін алты цифрды белгілеу үшін ондық сандарының мәні 10, 11, 12, 13, 14 және 15 болатын сәйкес латын алфавитінің алғашқы үлкен әріптері: A, B, C, D, E, F қолданылады. Осылайша ондық жүйенің барлық цифрлары және сонымен қатар, латынның алты әріптері он алтылық жүйенің -"цифрлары" болып табылады. Он алтылық жүйенің барлық цифрларын келтірейік: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B C, D, E, F. Он алтылық санау жүйесінде F санынан кейін F+1 саны келеді, ал ондық санау жүйесіндегі 15 санынан кейін 15+1=16 саны келеді деген жазуға сәйкес келеді. Сондықтан, он алтылық санның түрі, мысалы, 3E5A1 болуы мүмкін. Осы санды негізі 16 болатынын ескеріп, қосындысы түрінде есептеп жазсақ, мынаны аламыз: ЗЕ5А116=3*164+E*163 +5*162 +A*161+1*16° Ондық жүйенің ережесі бойынша арифметикалық амалдарды орындай отырып және А=10, Е=14 ескерсек, ЗЕ5А116=25539310 санын аламыз. Ондық жүйеге қарағанда он алтылық жүйедегі санның ықшамды екендігін байқауға болады.

50. ЭЕМ-ның логикалық негіздері.

Компьютердің логикалық элементі – элементар (қарапайым) логикалық функцияны жүзеге асыратын электрондық логикалық схеманың бөлігі.

Компьютердің логикалық элементтері дегеніміз – ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕСэлектрондық схемаларын айтамыз.

Негізгі логикалық операциялар:

1. «және» конъюнкция (логикалық көбейту)

2. А және В «немесе» дизъюнкция (логикалық қосу)

3. А немесе В «емес» терістеу А емес

51. «Или» логикалық элементы. Ақиқат кестесі. Структуралық формуласы.

Біріктіруші мағынада қолданылатын НЕМЕСЕ жалғаулығының көмегімен қарапайым А және В айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуі логикалық қосу немесе дизъюнкция(латышда disjuncnctio - бөлу), ал операцияның нәтижесі – логикалыққосынды деп аталады.

Х1	Х2	У
0	0	0
0	1	1
1	0	1
1	1	1

 

52. «И» логикалық элементі. Ақиқат кестесі. Структуралық формуласы.

ЖӘНЕ жалғаулығының көмегімен қарапайым екі А мен В айтылымдарының бір құрамдасқа бірігуі логикалық көбейту немесе конъюнкция (латынша соіушісііо -біріктіру), ал операцияның нәтижесі - логикалық көбейтінді деп аталады.

ЖӘНЕ операциясы «.» нүктемен белгіленеді (& белгісімен де белгіленуі мүмкін). Пікірдің екеуі де акиқат болғанда, А және В конъюнкциясы ақиқат. А немесе В пікірлерінің бірі немес екеуі де жалған болса, онда «А» және «В»конъюнкциясы жалған болады. Белгіленуі: Х1ÙХ2, Х1&Х2, Х1×Х2, Х1 AND Х2, Х1 және Х2

Х1	Х2	У
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1