Кароткі план

Даты, падзеі

Паняцці

Персаналіі

Развіццё адукацыі і навукі БССР у другой палове 1950-х — 1980-я гг.: уклад у фарміраванне індустрыяльнага грамадства

Развіццё народнай адука-

ЦЫІ.

Развіццё беларускай на- вукі.

Уклад ураджэнцаў Бела- русі ў вывучэнне і засваен- не космасу.

Уклад вучоных — ура- джэнцаў Беларусі ў развіц- цё абарончага комплексу СССР

1958 г. — уведзена абавязковая 8-гадовая адукацыя, створаны сярэднія агульнаадукацыйныя працоўныя політэхнічныя школы з вытворчым навучаннем.

Першая палова 1970-х гг. — заверша- ны пераход да ўсеагульнай сярэдняй адукацыі.

1978 г. — П. I. Клімук у час свайго трэцяга касмічнага палёту і польскі касманаўт М. Гермашэўскі сустрэліся на арбітальнай станцыі «Салют-6» з У. В. Кавалёнкам, які правёў у бязважкасці ў сукупнасці 214 сутак

Прафесійна-тэхнічныя вучылішчы

(ПТВ) — установи адукацыі, якія рыхтавалі кваліфікаваных рабочых. Робататэхніка — навука аб робатах. Тэрмін увайшоў ва ўжытак дзякую- чы еусветна вядомаму амерыканска- му пісьменніку-фантасту, ураджэн- цу Магілёўшчыны Айзеку (Ісааку) Азімаву

Дзмітрыеў Міхаіл Афанасьевіч — пе­дагог, вучоны. 3 1974 г. па 1985 г. быў рэктарам Мазырскага педагагічнага інстытута імя Н. К. Крупскай. Заслу- жаны настаўнік БССР.

Казей Арыядна Іванаўна — настаўніца сярэдняй школы № 28 г. Мінска, ся- стра Марата Казея. Застаўшыся пас- ля вайны без ног, якія абмарозіла, будучы ў партызанах, яна змаг- ла не проста выжыць, а і ўпэўнена прайсці складаны шлях да звання заслужанай настаўніцы БССР. Герой Сацыялістычнай Працы.

Барысевіч Мікалай Аляксандравіч — беларускі вучоны-фізік. 3 1969 г. па 1987 г. узначальваў Акадэмію навук БССР. Вызваляў Беларусь у час пра- вядзення аперацыі «Баграціён». Герой Сацыялістычнай Працы. На аснове яго даследаванняў створаны новы тып лазера.

Зяльдовіч Якаў Барысавіч — адзін з галоўных стваральнікаў савецкага ядзернага шчыта.

Сухі Павел Восіпавіч — савецкі авіяканструктар, сканструяваў шэ- раг унікальных самалётаў са стрэла- падобнымі і трохвугольнымі крыламі, якія сталі асновай савецкай авіяцыі, а таксама сучасных Ваенна-Паветраных Сіл Рэспублікі Беларусь

Білет 15

Развіццё адукацыі і навукі ў БССР у канцы 1920-х — 1930-я гг.: асноўныя дасягненні на шляху культурнай рэвалюцыі

Змены ў сістэме адука- цыі.

Увядзенне ўсеагульнай па- чатковай адукацыі.

1930-я гг. — у школах БССР была адноўлена класна-ўрочная сістэма навучання, працягвалася работа па ўвядзенні ўсеагульнага абавязковага пачатковага навучання і паступовым

Беларуская акадэмія навук была створа- на 1 студзеня 1929 г. на базе навукова- даследчага і культурна-грамадскай уста- новы рэспублікі — Інстытута беларускай культуры (Інбелкульт) (1922—1928), які

ІПміт Ота Юльевіч — ураджэнец Магілёва, адзін з арганізатараў і ўдзельнікаў асваення Паўночнага мар- скога шляху. Узначальваў экспеды- цыю на параходзе «Чалюскін». Герой

Кароткі план

Даты, падзеі

Паняцці

Персаналіі

Развіццё навукі. Белару- ская акадэмія навук. Вучоныя —

Беларусі

пераходзе да сямігадовага навучан- ня.

1929 г. — Інстытут беларускай куль­туры (Інбелкульт), рэарганізаваны ў Беларускую акадэмію навук. Першымі яе акадэмікамі сталі такія вядомыя дзеячы, як Янка Купала, Якуб Кол ас, 3. X. Жылуновіч (Цішка Гартны) і інш. У кіраўніцтва Акадэміі былі абраны У. М. Ігнатоўскі і В. Ю. Ластоўскі.

1932. г. — пачалося паступовае ператва- рэнне сямігадовай школы ў сярэднюю.

1933. г. — прынята пастанова Савета Народных Камісараў БССР «Аб зменах і спрашчэнні беларускага правапісу». На яе падставе здзейснена рэформа беларускага правапісу.

1938 г. — прынята спецыяльная па­станова ўрада БССР аб назве сталіцы рэспублікі — Мінск

быў рэарганізаваны ў Акадэмію навук пастановай Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта і Савета Народных Камісараў БССР ад 13 кастрычніка 1928 г. Першы прэзідэнт Акадэміі навук — гісторык, прафесар У. М. Ігнатоўскі. 3 самага па- чатку Акадэмія навук стала вядучым навуковым цэнтрам, які ўплываў на эканамічнае, тэхналагічнае, сацыяльнае і культурнае развіццё Беларусь Геліябіялогія — раздзел біяфізікі, які вывучае ўплыў змяненняў актыўнасці Сонца на зямныя арганізмы

Савецкага Саюза. Шміт упершыню ў СССР даследаваў матэматычныя за­коны грашовай эмісіі, даў матэматыч- нае абгрунтаванне наяўнасці жалезных руд на Курскай магнітнай анамаліі, сфармуляваў новую тэорыю «халодна- га» ўтварэння Зямлі і планет з дапла- нетнага газапылавога воблака. Чыжэўскі Аляксандр Леанідавіч — ураджэнец Гродзеншчыны, савецкі вучоны, стаў адным з заснавальнікаў геліябіялогіі. Даследаваў уплыў касмічных фактараў і ўздзеянне па- ветраных іонаў на жывыя арганізмы, устанавіў залежнасць паміж цыкламі сонечнай актыўнасці і многімі з’явамі ў біясферы

Палітыка перабудовы ў БССР у другой полове 1980-х гг.: Реформы ў грамадска-палітычнай сферы, іх вынікі

Рэфармаванне грамадска- палітычнай сістэмы. Выбары народных дэпута- таў.

Фарміраванне шматпар- тыйнасці.

Грамадскія арганізацыі і аб’яднанні

1985—1991 гг. — палітыка перабу­довы.

1985 г. — М. С. Гарбачоў абраны гене­ральным сакратаром ЦК КПСС.

1988. г. — прыняцце Закона «Аб народ­ным абмеркаванні важных пытанняў дзяржаўнага жыцця Беларускай ССР» стала важным кронам на шляху па- шырэння ролі народа ў вырашэнні дзяржаўных спраў у Беларусь

1989. г. — адбыліся выбары народных дэпутатаў СССР на альтэрнатыўнай аснове.

1989. г. — узнікненне грамадска- палітычнага руху пад назвай «Бела­руси народны фронт за перабудову “Адраджэнне”» (БНФ).

1990. г. — адбыліся выбары народ­ных дэпутатаў у Вярхоўны і мясцовыя Саветы народных дэпутатаў БССР.

Перабудова — назва палітыкі, распа- чатай з сярэдзіны 1980-х гг. часткай кіраўніцтва СССР на чале з М. С. Гарба- човым, якая прывяла да значных змен ва ўнутрыпалітычным і міжнародным жыцці, звязаных з галоснасцю, дэма- кратызацыяй, спробамі паскарэння тэмпаў развіцця эканомікі. У выніку супярэчлівасці і непаслядоўнасці палітыкі перабудовы адбылося абвастрэн- не крызісу ва ўсіх сферах жыцця грамад- ства, які завяршыўся распадам СССР. Галоснасць — дэмакратычны прынцып, які забяспечвае адкрытасць работы органаў кіравання, даступнасць для грамадства звестак пра іх дзейнасць, у першую чаргу з дапамогай сродкаў масавай інфармацыі. Выбары на альтэрнатыўнай аснове — вы­бары, пры якіх на адно месца прэтэндуе некалькі кандыдатаў. Кожны кандыдат

Гарбачоў Міхаіл Сяргеевіч — савецкі дзяржаўны і палітычны дзеяч. Гене- ральны сакратар ЦК КПСС (11 са- кавіка 1985 г. — 23 жніўня 1991 г.); першы і адзіны Прэзідэнт СССР (15 са- кавіка 1990 г. — 25 снежня 1991 г.). 3 дзейнасцю М. С. Гарбачова на па- садзе кіраўніка КПСС і савецкай дзяр- жавы звязаны маштабная спроба рэ- фармавання ў СССР — «перабудова», якая скончылася распадам Савецкага Саюза, а таксама заканчэнне «халод- най вайны»