Кароткі план

Даты, падзеі

Паняцці

Персаналіі

Білет 11

Адукацыя, навука і культура БССР у 1920-я гг.: умов развіцця і дасягненні

Ліквідацыя маса- вай непісьменнас- ці дарослага на- сельніцтва. Ста- наўленне сістэмы адукацыі ў БССР. Беларуская наву­ка. Даследаванні беларускага этна- су, яго гісторыі і культуры. Літаратура і ма- стацтва

1920-я гг. — станаўленне жанру рамана ў белару- скай літаратуры.

1921. г. — адкрыты Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт.

1922. г. — створаны Інстытут беларускай культуры (Інбелкульт).

1922. г. — надрукава- на трохтомнае выданне «Беларусы» Я. Карскага, якое лічыцца энцыклапе- дыяй беларусазнаўства.

1923. г. — мастак Валянцін Волкаў напісаў карціну «К. Каліноўскі». Яна мела вялікі поспех. В. Волкаў быў вядомы як аўтар манументальных карцін, прысвечаных ба- рацьбе за ўстанаўленне і ўмацаванне савецкай улады. Сярод іх — вя- домая карціна «Парты- заны».

1926 г. — уведзена ўсе- агульнае абавязковае на- вучанне дзяцей ад 8 да 11 гадоў.

1926 г. — у БССР аформілася таварыства «Прэч непісьменнасць». Яго старшынёй быў абра- ны А. Р. Чарвякоў.

Беларускі першы дзяржаўны тэатр (з 1926 г. — БДТ-1, зараз — Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы). Станаўленне тэатра адбывалася пад кіраўніцтвам выдатнага беларускага рэжы- сёра Еўсцігнея Міровіча. У 1923 г. на сцэне тэатра ішла драма «Кастусь Каліноўскі», пастаўленая Е. Міровічам. Шырокую вядомасць надалі тэатру спектаклі «Паўлінка» і «Тутэйшыя» па п’есах Янкі Купалы.

Беларускі другі дзяржаўны тэатр (БДТ-2, адкрыўся ў Віцебску ў 1926 г. Зараз — Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Якуба Коласа). У тэты час тут працавала вы- датная актрыса Стэфанія Станюта.

Беларускі дзяржаўны ван- дроўны тэатр (1926—1932) пад кіраўніцтвам Уладзісла- ва Галубка працягваў тра- дыцыі батлейкі і першага ў Беларусі прафесійнага тэа­тра Ігната Буйніцкага. Тэатр утвораны з тэатральнай тру­пы У. Галубка

Пічэта Уладзімір Іванавіч —

беларускі гісторык-славіст, выпускнік Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта, першы рэктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, адзін з арганізатараў Інбелкульта і АН БССР. Яму належаць навуковыя працы па старажытнай і сярэдне- вяковай гісторыі Беларусі, асаблівасцях гістарычнага развіцця Заходняй Украіны і Заходняй Беларусі, аграр- най рэформе Жыгімонта II Аўгуста ў Вялікім Кня- стве Літоўскім, вышэйшай школе Беларусі ў мінулым і інш.

Доўнар-Запольскі Мітрафан Віктаравіч — дзеяч белару­скай гісторыі і культуры, доктар гістарычных навук, прафесар, фалькларыст і этнограф. Найболын буй- ныя яго навуковыя працы прысвечаны пераважна сацыяльна-эканамічнай гісторыі Беларусі і Літвы. У працах па этнаграфіі ён з асаблівай увагай вывучаў беларускае вяселле і вясель- ныя песні, сямейнае звычаё- вае права. Збіраў і вывучаў беларускі фальклор.

Кароткі план

Даты, падзеі

Паняцці

Персаналіі

1926 г. — створаны першы беларускі мастацкі фільм «Лясная быль» рэжы- сёра Юрыя Тарыча

Карскі Яўхім Фёдаравіч — выдатны вучоны, філолаг-славіст, заснавальнік беларускага мовазнаўства, філалогіі і фал ьк ларыстыкі.

Жылуновіч Зміцер Хведаравіч (Цішка Гартны) — раман «Сокі цаліны». Якуб Колас — паэмы «Новая зямля» і «Сымон-музыка», трылогія «На ро- станях».

Янка Маўр —аповесць «Чалавек ідзе». Філіповіч Міхаіл — мастак, у 1920-я гг. ім былі створаны карціны «Бітва на Нямізе», «Ноч на Івана Купалу», «Паўстанне К. Каліноўскага» і інш.

Народная гаспадарка БССР у другой палове 1960-х -

— першай палове 1980-х гг.: асноўныя напрамкі і шляхі развіцця

Правядзенне эканамічнай рэформы 1965 г. і яе

ВЫНІКІ.

Прамысловае развіццё БССР у 1970-я — першай палове 1980-х гг. Становішча ў сельскай га- спадарцы.

Узровень жыцця народа

1963 г. — праз тэрыторыю БССР прайшоў нафтаправод «Дружба». 1965 г. — па ініцыятыве тагачасна- га старшыні Савета Міністраў СССР А. М. Касыгіна была распачата эканамічная рэформа.

1966—1970 гг. — восьмая пяцігодка, самая выніковая ў пасляваенны пе- рыяд.

1967 г. — рабочыя і служачыя былі пераведзены на пяцідзённы працоўны тыдзень з двума выхаднымі днямі. 1971—1975 гг. — дзявятая пяцігодка, за гады якой у строй уведзена болын за 90 новых буйных прамысловых прадпрыемстваў: нафтаперапрацоўчы завод у Мазыры, металургічны завод у Жлобіне, шынны камбінат у Ба- бруйску, чацвёрты калійны камбінат у Салігорску.

1982 г. — распрацавана і прынята Харчовая праграма СССР.

1984 г. — здадзена ў эксплуатацыю першая лінія Мінскага метрапалітэна

Ваенна-прамысловы комплекс — саюз абароннай прамысловасці, арміі і звя- заных з імі дзяржаўнага апарату і навукі.

Гаспадарчы разлік — метад гаспадаран- ня, пры якім даходы, што атрымлівае прадпрыемства ад рэалізацыі сваёй прадукцыі, павінны пакрываць і пера- вышаць яго выдаткі на вытворчасць. Дэфіцыт — недахоп тавараў першай неабходнасці.

Меліярацыя — сістэма арганізацыйна- гаспадарчых мерапрыемстваў па карэн- ным паляпшэнні зямельных рэсурсаў з мэтай іх найболын эфектыўнага вы- карыстання.

Стагнацыя — застой у развіцці са- цыяльна-эканамічнай сферы.

Хімізацыя сельскай гаспадаркі — уня- сенне ў глебу штучных угнаенняў. Экстэнсіўны шлях развіцця эканомікі — развіццё эканомікі за кошт апераджаль- нага ўцягвання матэрыяльных і працоў- ных рэсурсаў пры істотным падзенні тэмпаў росту прадукцыйнасці працы.

Куніцкая Надзея Іванаўна — славуты механізатар саўгаса «Лагаза» Лагой- скага раёна, Герой Сацыялістычнай Працы. У 1972 г. атрымала імянны трактар «Беларус» з завадскім ну- марам 1000000 і працавала на ім да 80-гадовага ўзросту.

Андрэеў Анатоль Яўгенавіч — міністр аўтамабільнага транспарту Белару- скай ССР у 1963—1984 гг. У 1976 г. за заслугі ў развіцці аўтамабільнага транспарту і актыўную грамадскую дзейнасць яму было прыевоена званне Героя Сацыялістычнай Працы

Кароткі план

Даты, падзеі

Паняцці

Персаналіі

Экалогія — навука аб узаемаадносінах раслінных і жывёльных арганізмаў з навакольным асяроддзем, у тым ліку ўзаемаадносінах чалавека і прыроды

Білет 12

Індустрыялізацыя ў БССР: асаблівасці правядзення і вынікі

Паступовае згортванне новай эканамічнай палі- тыкі.

Пераход да планавай дзяржаўнай эканомікі. Прычыны правядзення індустрыялізацыі ў БССР. Асаблівасці правядзення індустрыялізацыі ў Бела- рускай ССР.

Формы працоўнай ак- тыўнасці рабочага кла- са і іх уплыў на развіццё эканомікі.

Вынікі ажыццяўлення індустрыялізацыі ў Бела- рускай ССР

1925 г. — на XIV з’ездзе Усе- саюзнай Камуністычнай партыі (бальшавікоў) прынята рашэнне аб правядзенні палітыкі сацыялістычнай індустрыялізацыі.

1928—1929 гг. — у гады першай пяцігодкі пачалі працаваць швейная фабрыка «Сцяг індустрыялізацыі» і панчошна-трыкатажная фабрыка імя КІМ (Камуністычнага Інтэрнацыяналу моладзі) у Віцебску, Магілёўская фа­брыка штучнага валакна, Бабруйскі і Гомельскі дрэваапрацоўчыя камбі- наты, завод сельскагаспадарчых ма- шын у Гомелі і інш.

1933—1937 гг. — другая пяцігодка. 1935 г. — урад СССР за поспехі ў эканамічным развіцці ўзнагародзіў БССР ордэнам Леніна.

1938—1941 гг. — трэцяя пяцігодка, не завершана ў сувязі з пачаткам Вялікай Айчыннай вайны

Індустрыялізацыя — працэс стварэн- ня буйной машыннай вытворчасці ў прамысловасці і іншых галінах народ- най гаспадаркі.

Пяцігодка — пяцігадовы план развіцця народнай гаспадаркі.

Стаханаўскі рух — сацыялістычнае спаборніцтва, якое атрымала назву ад імя яго пачынальніка А. Г. Стаханава, які перавысіў норму здабычы вугалю за адну смену ў 14 разоў

Грамадска-палітычная сістэма БССР у другой палове 1960-х — першай палове 1980-х гг.: характэрныя рысы і асаблівасці

Грамадска-палітычная сістэма і яе характар. Удзел насельніцтва БССР у грамадскім жыцці краі- ны.

Узаемаадносіны дзяржавы і рэлігійных канфесій

1965—1980 гг. — Першым сакратаром ЦК КПБ быў П. М. Машэраў.

1977. г. — прыняпде Канстытуцыі СССР, якая атрымала неафіцыйную назву «Канстытуцыя развітога сацыялізму».

1978. г. — прыняцце Канстытуцыі БССР. У адпаведнасці з шостым ар- тыкулам Канстытуцыі Камуністыч- ная партыя Беларусі абвяшчалася кіруючай і накіроўваючай еілай у грамадстве

У межах канцэпцыі «развітога сацыя- лізму» развівалася ідэя аб фарміраванні ў межах СССР новай супольнасці — савецкага народа. Сюды ўключалася і ўсё насельніцтва БССР. Узнікненне супольнасці стала вынікам развіцця на- цый і нацыянальных адносін у Савецкім Саюзе. Пры гэтым фарміраваліся такія агульныя прыкметы савецкага наро­да, як савецкі патрыятызм і агульная камуністычная ідэалогія

Машэраў Пётр Міронавіч — першы сакратар ЦК КПБ у 1965—1980 гг. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў патрыятычнага падполля і парты- занскага руху ў Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Герой Са­вецкага Саюза. Карыстаўся вялікай павагай у насельніцтва за прастату ў абыходжанні, даступнасць, дэма- кратычнасць. Герой Сацыялістычнай Працы.