7. Мемлекеттік басқарудың қағидасы мен қызметі. ТГу китапта жауабы сұрақ бірдей 44б, 10 б.

8. Мемлекеттік басқарудың экономикалық әдісі ТГУ китапта сұрақ бирдей 10 б.

9. Мемлекеттік басқарудың мәні және әдістері тгу китапта 27 б, 49 б

10. Аймақтық экономиканың пәні мен міндеттері үстіде жазылған.

7. Аймақтың демографиялық көрсеткіштері: түрлері, қысқаша мінездеме.

халықтың жалпы саны; халықтың жалпы өсімі; халықтың табиғи өсім; миграциялық сальдо. Бұлардың әрқайсысы өзіндік формуламен есептеледі: Халықтың жалпы саны

P= P₀ + (N — M) + (V₊ — V_-) = P₀ + E + V_пр демографиялықбалантың теңесуі)

P — халықтың жаопы саны;

N — туғандардың жалпы саны; M — өлгендердің жалпы саны;

E — халықтың табиғи өсімі; V₊ — келгендер саны;

V_- — кеткендер саны.

Халықтың жалпы өсімі

P₁ — P₀ = P_пр

Р₀ — жыл басына халық саны;

Р₁ — жыл соңына

Халықтың табиғи өсімі

N — M = E

N — туылғандардың жалпы саны;

M — оөлгендердің жалпы саны х.

Миграциялық сальдо (таза миграция)

V₊ — V_- = V_пр

V₊ — келгендерсаны (иммигранты)

V_- — кеткендер саны (эмигранты)

V = O — E (жанама әдіс)

O = P₁ — P₀

Қазақстан әлем бойынша халық аз қоныстанған аймақ болып қала берді. 2009 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша республиканың 1 шаршы метрге 5,6 адамнан келді. Табиғи туу коэффициенті 1999 -2008 жылдар аралығында шамамен 1,5-1,8 пайызды құрады. Қазір 2009 жылғы 1 қаңтардағы мәлімет бойынша 15778,2 мың адамға жеттік. Осыларды аймақтар бойына бөләп айтатын болсақ, Оңтүстік Қазақстан Облысында халық саны 2429,1 мың адамды құрап отыр, соның ішінде қалада – 911,3 мың адам, (37,6%), ауылдық жерде – 1 515,0 мың адам (62,4%). Туылғандар саны 72587, өлгендер саны 15748 адам, сондай ақ балалар өлімі 1 450 құраған. Шығыс Қазақстан облысына келсек, ондағы халық саны 1 396,6 мың.адам. Оның ішінде ерлер саны 662,8 мың адам, ал әйелдер үлесі – 733,8 мың адам. Ол халық саныының 8,8 процентке азайғанын айта кету керек, қала тұрғындарының саны а 801,5 адамды құрады, ауылда – 595,1 мың.адам. қала тұр,ындарының үлесі 57,4%, ауылды – 42,6%. Туылғандар саны 3328, 2010 жылдың сәйкес периодымен салыстырғанда 10 % -ға кем. Өлгендер саны 3051 адамды құрап отыр. Солтүстік Қазақстан облысына тоқталсақ, халық саны 596 535 (588,9 мың адам) адам. Қала тұрғындары— 238,5 мың адам немесе 40,5%, ауыл тұрғындары — 350,4 мың адамне 59,5%. Құрайды. Туылғандар саны 2010 жылы 8603 адамды құраған. Қала тұрғындар 253,2 мың адамды құрады, Туылғандар саны 3186, өлгендер саны 1618 адам. Батыс Қазақстанда халық саны 624 280 адамды құрады,соның ішінде: қалалықтар – 282 911 және ауылдағылар – 341 369 адамды құрап отыр. Туылғандар саны 3186, өлгендер саны 1618 адам. Аймақтарды салыстыра келе, халық ең тығыз орналасқан халық ОҚО (2 110 800) болып табылады, алайда аймақтардың ішінде ең кедей аймақ болып келеді.

7. Аймақтық басқару жүйесіндегі шешім қабылдау түсінігі және оның даму сатылары. Болмаса тгудагыны окындар

Мемлекеттік басқарудың аймақтануы (регионализация) объективті саяси (демократия) және экономикалық (нарық) негіздерге ие. Аймақтар арасындағы табиғи, шаруашылық айырмашылықтар аймақтық басқару тиімділігінің, орталық және жергілікті органдар арасындағы құқықтар мен жауапкершіліктің шектеудің ұтымды нұсқасын іздеу маңыздылығын анықтайды. Аймақтық басқару келесі принциптарға негізделеді: Негізгі мақсаттар біріншіден аймақтағы халықтың өмір сүру деңгейін жақсартуға, екіншіден ҚР даму бағыттарына сәйкес келуі керек; Аймақтық басқарудың мақсаттарына жету үшін ҚР субъктілерінің мемлекеттік билік органдарының аймақты экономикалық субъектілермен өзара әсерін жүзеге асыру керек, оларға муниципалды білім беру, табиғи монополия, меншіктің алуан түрлі типтерінің және экономикалық қызмет түрлерінің ірі мекемелерім жатады; Аймақтық басқарудың пайдаланылатын әдістері заңға толығымен сәйкес келеді; Заманауи басқару автоматтандырылған ақпараттық компьютерлік жүйесіз қызмет ете алмайды.Аймақты басқару жүйесіндегі шешім қабылдау маңызды үдеріс болып табылады. Қабылданған шешімге байланысты басқарудың неғұрлым тиімді жүзеге асып отырғанын көре аламыз. Мемлекеттік шешім –бұл қоғамдық мақсатқа жетуге бағытталған мемлекеттік органдардың қызметінің нақты жобасын негіздеу және таңдау. Әкімшілік және саяси шешімдерді бірбірінен ажырата білу керек. Саяси шешімдер - саяси басқарманың куәландырылған сипаты. Саяси шешімдер аймақтық деңгейде қабыладанатын болса, олар адамдардың мемлекеттік бірлестігін, мемлекеттік биліктің функционалдануын қарастырады. Ал, әкімшілік шешімдер - адамдардың мәдени, әлеуметтік, өндірістік-шаруашылық өмірінің жеке түрлерінің функционалдануын реттейтін басқарушылық қызметтердің актілері. Әкімшілік шешімдер – атқарушы билік органдары және басқарудың функциясы болып табылады.

Шешім қабылдау сатылары: - Берілген мемлекеттік жүйенің нормалары, мақсаттары, қағидаларына сәйкес келетін жобаның альтернативті нұсқаларын таңдау; - Альтернативтілік; - Мүмкін салдарға бағытталған таңдалған жобаларды талдау; - Жобаны әзірлеу мен жоспарлау; - Жобаны жүзеге асырудың әдістері мен құралдарын, тәсілдерін таңдау; - Шешім қабылдау ерекшеліктерін нақты орындауыларды анықтау.