2. Құрамалы қадалар және оларды топыраққа енгізу

Құрамалы қадалардың негізгі ерекшеліктері салмағы жеңіл,оңай жасалуы,тасымалдауға ыңғайлы және өте берік болып келеді.Осы қаситтеріне байланысты бұл қаданы нашар топыраққа немесе нығыз топырақ кезінде қолданылады және деформацияланбайды.Бұл қадалар ілмелі болып келеді. Құрамалы қада көп қабатты уйлер салған кезінде,ауыр ғимараттар салған кезде және қырлы жерлерде уйлер салғанда қолданады.

Құрамалы қаданы жерге енгізу үшін бұрғыламалы машина қолданылады және олар ілмелі болып келеді, сондықтан қадалар іргетасты плитканың астында жатады.

3. Сейсмикалық жағдайда іргетасты есептеудің ерекшеліктері

Сейсмикалық әсерлер нәтижесінде болек конструкциялардың жылжуы, деформациялар,сонымен қатар,ғимараттығ түгел немесе ғимараттың болек элементтерінің қирауы болады.

Іргетастарды есептеу барысында барлық жүктмелер әсер етеді,әсіресе сейсмикалық жүктеме.Есептік сейсмикалық жүктемені бүкіл ғимаратты тербеліске( на колебания) тексеретін динамикалық есептің нәтижесінде анықтайды.

Сейсмикалық аудандарда құрылыс кезінде І және ІІ категориялы топырақта іргетас орнату тереңдігін сейсмикалық емес аудан ретінде қабылдайды,бірақ 1м кем емес.ІІІкатегриялы топырақ алдын ала жасанды жақсартуды талап етеді.

Ғимарат тұрғызылатын ауданның сейсмикалық баллын анықтау қажет(балл сейсмичности).Динамикалық есептеу кезінде ғимарат элементтінің массасын,ауданның сейсмикалық жағдайын,озінің тербеліс формаларын,топырақ жағдайын,,имараттың конструктивтік шешімін ескереді.

Іргетастар сейсмикалық әсерлерді қабылдап,топырақ негізге тарату қажет,онда ол орнықтылықты және беріктіктікті қамтамасыз етеді.Бұндай жүйенің есебі топырақ негізінің(грунтовое основание)орнықтылығын,іргетастың табаны жылжып кетпеуін қамтамасыз етуі үшін орындалады.

Іргетастарды жобалау кезінде қаданың ұшын тасты,жартылайтасты,тығыз және қатты балшықты топыраққа тіреуі қажет.Қаданың орнату тереңдігі 4 м ден кем болмауы тиіс.

16

1. Топырақтың өз салмағынан туындайтын кернеулер

Топырақтың өз салмағының кернеулері-табиғи қысымдар деп аталады.Жоғары жағынан көлденең жазықтықпен шектелген топырақтың меншікті салмағы,өз салмағынан туатын кернеулер тереңдікке тәуелді болады.

Топырақтың меншікті салмағы тұрақты болған жағдайда тік қысым болады

=

Жер асты суларынан төмен жатқан топырақтың қатты бөлшектері таразылау жағдайында болады,сондықтан табиғи қысым есептеу формуласы келесі түрде жазылады

2. Қадалы іргетас ростверкінің кеңістікте орналасуына байланысты түрлері Ростверк – жүктемені негізге беретін қадалы немесе бағаналы фундаменттің жоғарғы бөлігі. Ростверк плита немесе арқалық түрінде жасалып бағаналардың жоғарғы бөлігін қосып, ғимараттың тіреуіш бөлігі қызметін атқарады.

а)жерден төмен орналасқан іргетас

б) көтеріңкі орналасқан

в) биік орналасқан( гидротехникалық құрылымдар мен жертөлемі қабаттары бар ғим)

Егер ростверк топырақтың немесе судың деңгейінен айтарлықтай жоғары орналасса биік орналасқан деп;

Көтеріңкі деп егер ростверктің табаны топырақтың деңгейімен бірдей орналасса;

Төмен деп егер топыраққа көмілген болса.

3. Сейсмикалық аудандарда ғимараттың беріктілігін қамтамасыз етуге

арналған құрылымдық шаралар. Айдока

17

1. Топырақтың шекті кернеулік күйінің теориясы және оның қолданылуы. Топырақтың кейбір нүктесіндегі кернеулік күй-шектік деп қарастырылады,егер сыртқы жүктің шамалы көбеюі немесе топырақ беріктігінің азаюы салдарынан топырақтың тепе-теңдік жағдайы бұзылатын болса,яғни,орнықтылығын жоғалтса,мұндай кернеулік күй болуына құрылыста мүмкіндік берілмеуі тиіс.

Топырақтың шектеулік тепе-теңдік теориясында келесі мәселелер қарастырылады:

-құрылыс (ғимарат және имарат)негіздерінің орнықтылығы;

-құлама топырағының орнықтылығы;

-қоршау конструкцияларының топырақтан түсетін қысымды анықтау.