Батыр Хәбир 21.1

Текст “Батырлыкны өйалды баскычында утырып та эшләп була икән” сүзләре белән тәмамлана. Өзектә автор тыныч тормышта батырлык эшләү проблемасын күтәрә. Моны раслау өчен, текстның 5нче – 10 нчы җөмләләренә игътибар итик. Әлеге җөмләләрдә Хәбир исемле кечкенә малайның кош баласын коткаруы турында әйтелә.

Чынлап та, батырлык эшләр өчен ниндидер герой булу кирәкми. Батырлыкны теләсә кайда, теләсә нинди очракта да эшләргә мөмкин. Нәни кошбаласын үлемнән коткару да бирелгән тексттагы малай өчен зур батырлык булып тора. Әйтелгәннәрне раслаө өчен, текстның 22 нче- 25 нче җөмләләре белән расларга була.

Шулай итеп, авторның тезис иттереп бирелгән сүзләре белән мин тулысынча килешәм.

Төсе итеп киярсең 21.1

Тексттан китерелгән “ Шуны нигездән чыгармагыз, егетләр! Җиңдермәгез! Алар җиңсә, без беттек дигән сүз!” тезис итеп алынган сүзләрдә, илне басып алучыларга каршы торырга ганыру сүзләре лозунг булып тора. Автор басып алучыларга каршы көрәш проблемасын күтәрә.

Чынлап та, йәр сугышта сугышны башлаучылары- болар басып алучылар йәм шуларга каршы көрәшүчеләр- туган илләрен яклаучылар була. Сугыш һәр вакыткүз яшьләре, үлем, ятимлек алып килә. Әйтелгәннәрне раслау өчен, текстның 12нче, 23нче җөмләләренә игътибар итик.

Автордан бирелгән текстта иратларны сугышка озатканда аларга хушлашу сүзләре булып “ Җиңдермәгез! Алар җиңсә, без беттек” дигән сүзләре тора. Сугышның бик куркыныч икәнлеге дә аңлатыла. Моның шулай икәнлеген 3нче җөмләдә күрсәтелә.

Шулай итеп, күп кенә балаларны ятим итте, әтиләреннән аларга бары истәлекләр генә калды.

21.2 Җиңү көне.

Нәрсә соң ул җиңү көне? Җиңү көне- ул сугышта үз- үзләрен корбан иткән, туган илләрен яклаган, безнең тормыш өчен кан түккән кешеләр бәйрәме. Алар бернигә дә карамастан гел җиңүгә омтылганнар, җиңеп тә чыктылар.

З. Зәйнуллин текстында басыйр абзый егетләргә җиңдермәскә куша. Моны без тугызынчы җөмләдә курәбез.

Минем дә бабам фронтка чыгып китә. Безнең әби- бабаларабыз сугышның нәрсә икәнен белмәгәннәр әле ул вакытка хәтле. Аывлда калган хатыннар ир- ат эшләрен эшләгәннәр. Дүрт ел ңткәннән соң фронтка киткәе ир- егетләр кайта. Тик, кызганыч, барысы да сугыштан туган илләренә әйләнеп кайта алмый. Бәхеткә каршы, минем бабай кайта. Җиңү бәйрәме саен бабайны бик зурлап котлыйлар.

Шулай итеп, без Ветераннарны, тылда хезмәт иткән кешеләрне зурларга, хөрмәт итәргә тиеш. Чөнки, алар безнең тынычлык өчен көрәшкәннәр, безнең туган илне саклаганнар. Башка сугыш булмасын иде дип телим. Күк йөзен кара болытлар капламасын иде. Балалар сугыш сүзен белмәсеннәр, тыныч матур тормышта яшәсеннэр иде.

Матурлык 21.1

Тәгъдим ителгән тезиста кешенең эчке дөньясы, эчке матурлыгы һәм тышкы кәяфәте арасына куелган капма- каршылык проблемасы күтәрелә.

Автор, ана белән баланың бер- берсенә булган тирән мәхәббәтен сүрәтли. Баланың анагамәхәббәте карата булган, текстның 5нче, 6нчы, 7нче бөмләләрендә ачык күренә.

Бәдретдиннең әнисе кунак малалайрга да ямьсез, куркыныч тоела да соңрак ана белән бала арасындагы мөнәсәбәт, тирән ярату, кунак малайларга да күчә. Ана кеше аларга да сөйкемле булып күренә башлый. Әйтелгәннәрне раслау өчен, текстның 18нче бөмләсенә игътибар итәбез.

Димәк, кешеләрне тышкы матурлык буенча гына түгел, эчке матурлыгы буенча да бәяләргә кирәк.