Билет № 1
1.Қазақ тілі- мемлекеттік тіл туралы монолог.
Қазақ тілі – қазақ халқының ана тілі.Қазақ тілі түркі тілдер тобына жатады.Түркі тілдері тобына қарақалпақ, ноғай, татар, қырғыз, өзбек, т.б. жатады.Қазақ тіліне ең жақын тілдер: қарақалпақ, ноғай, татар, башқұрт.Қазақстанда қазақ тілі- мемлекеттік тіл.Қазақ тілі 1989 жылы мемлекеттік мәртебе алды.Қазақ тілі-өте бай тіл.Қазір қазақ тілі бала-бақшада, мектепте, оқу орындарында оқытылады.Маған қазақ тілі сабағы ұнайды. Бізде аптада қазақ тілі 4 рет болады.
Қазақстан Республикасынның мемлекеттік тілі - қазақ тілі.Ол бір мын тоғыз жүз сексен тоғызыншы(1989) жылы мемлекеттік мәртесін алды. Кейін бір мын тоғыз жүз тоқсан үші(1993) жиырма сегізі(28) қантарда Қазақстан Республикасының жана конституциясында бекітілді. Мемлекеттік рәміздердің бірі болып табылады. Мемлекеттік тіл Қазақстан Республикасының әрбір азаматынан іс-қағаздарды мемлекеттік тілде жазуын талап етеді.Тіл-ұлт байлағы.Әр ұлт өзтілін қадірлейді, сыйлайды, аманат ретінде жеткізіп отырады.
2) Қазақ тілінде 42 әріп, 37 дыбыс бар.
Дауысты дыбыстар түрлері Виды гласных звуков |
||||||
Тілдің қатынасына қарай По подъему языка |
Жақтың қатынасына қарай По положению челюсти |
Еріннің қатынасына қарай По участию губ |
|
|||
жуан твердые |
жіңішке мягкие |
ашық открытые |
қысаң сжатые |
еріндік губные |
езулік нелабиализованные |
|
а,о,ы,ұ,э,у |
ә,ө,і,ү,е,и |
а,ә,е,о,ө,э |
ы,и,і,у,ұ,ү |
о,ө,у,ұ,ү |
а,ә,е,э,ы,і,и |
|
Дауысты дыбыстар: (Гласные звуки в казахском языке)
Дауыссыз дыбыстар түрлері Виды согласных звуков |
||
|
||
Ұяң Звонкие |
Қатаң Глухие |
Үнді Сонорные |
б,в, г, ғ, д, ж, з |
к,қ,п,с,т,ф,х,ц,ч,ш,щ,һ |
й,р,л,м,н,ң,(у) |
Итого в казахском языке:
букв - 42, из них 15 гласных и 25 согласных + Ъ и Ь.
звуков - 37, из них 12 гласных и 25 согласных.
Буындар:
1. Ашық: A,BA 2. Тұйық: AB 3. Бітеу: BAB, где
3)Хай-уан- 2буын, хай – бітеу буын, уан – бітеу буын.
Х –дауыссыз, қатаң дыбыс.
А- дауысты, жуан, ашық, езулік дыбыс.
Й- дауыссыз, үнді дыбыс.
У- дауыссыз, үнді дыбыс.
А-
Н-дауыссыз, үнді дыбыс.
6 Әріп – 6 дыбыс
Билет № 2
1)Менің елім-Қазақстан(диалог)
1)Қазақстан Республиқасының мемлекеттік рәміздеріне келер жатады?
Ту, елтаңба, әнұран.
2)Рәміздер қай жылы қабылданды?
Рәміздер бір мын тоғыз жұз тоқсан екі(1992) жылы 4 маусымда қабылданды.
3)Елтаңбаның авторы кім?
Авторлары: Шота аман Жандарбеков, Уәлиханов, Мәлібеков.
4)Елтаңбаның ортасында не бейнеленген?
Елтаңбаның ортасында шаңырақ бейнеленген.
5)Тудың авторы кім?
Тудың авторы Шәнені Ниязбеков.
6)Туда не бейнеленген?
Туда күн, қырып құс, өркен бейнеленген.
7)Әнуранның авторы кім?
Шамші Қалдаяқов – әні, сөзі – Назарбаев, Жұмекен Нәжімеденов.
2)Жіктік жалғау. Үндестік заңы.
Жіктік жалғау. –личные окончания-бастауыш пен баяндауыштың арасын байланыстырады.
Жекеше. 1 жақ -мын,-мін, бын, -бін, пын,-пін 2 жақ -сың,- сің 2 жақ -сыз,-сіз 3 жақ жалғауы жоқ |
Көпше. 1 жақ -мыз,-міз, -быз,-біз,-пыз,-піз 2 жақ -сыңдар, -сіңдер -сіздер, -сыздар 3 жақ жалғауы жоқ |
Үндестік заңы.(Закон сингормонизма)
1. Буын үндестігі(слоговой сингормонизм)
а) жуан+жуан+жуан:оқу+шы+лар
ә) жіңішке+ жіңішке+ жіңішке:етік+ші+лер
2. Дыбыс үндестігі(звуковой сингормонизм)
а) қатаң;б,в,г,д,+ қатаң:бас+тық
ә) ұяң(б,в,г,д әріптерінен басқа)+ ұяң, үнді:ауыл+ға
б)...к г кезек+і-кезегім
...п +дауысты б мектеп+і-мектебім
...қ ғ қайық+ы-қайығым