13.2.4. Пробиотиктер

Пробиотиктер адам ішегінің қуысын мекендейтін қалыпты микробтарының арасынан алыні патогенсіз, бірақ тірі микробтардың дайындалған ИБП-лар. Олар адам денесіндегі қалыпты микробт түрі, саны бұзылған кезде (дисбактериоз) соларды қайта қалпына келтіру, не соның зардабынан пай. болған ауруды емдеу үшін қолданылады.

Пробиотиктерді әртүрлі жұқпалы, жүқпалы емес аурулардың әсерінен, экология және кәсіп байланысты болған дисбактериоздардың алдын алуға және емдеуге қолданады. Сонымен қатар, ол екіншілік иммундытапшылықта, немесе дұрыс тағамданбағанда қолдануға қажет болады. Дисбактери көрнісі халық арасында көп тарағандықтан, оның этиологиялық пайда болу себебтері әр түрл болатындықтан пробиотиктер жаппай қолданылатын препараттар тобына жатады.

Кеңтарағанпробиотиктергежататындар: «Колибактерин», «Бифидумбактерин», «Лактобактерин», «Бификол», «Субтилин». Пробиотиктердің құрамына ішек таяқшасы, бифидобактериялар, лактобак- териялар, субтилис бактериясының спорасы, не олардың қосындылары кіреді.

Пробиотиктер лиофилді тәсілмен кептірілген, тұрақтатушылар қосылған құрғақ ұнтақ, не таблетка түрінде болады. Өлшемі бір таблеткадағы, не бір грамдағы микробтар санымен көрсетіледі.

Казіргі уақытта қышқыл сүт өнімдері «Био-кефир», «Бифидок» кефирі кең қолданылады.

Пробиотиктердің құрамында тірі микробтар болғандылықтан олар арнайы жағдайда сақталынуы керек (белгілі температура, күн сәулесі түспейтін..).

Пробиотиктерді ұзақ уақыт (1 айдан 6 айға дейін), күніне 2-3 рет, әдетте басқа емдеу тәсілдерімен қатар колданады.

13.2.5. Сиецификалық антидеиелердің негізінде жасалган иммундыбиологиялық препараттар

Антиденелер ағзаның иммундық жағдайын анықтайтын және көптен-көп иммунологиялық реакцияларға қатынасатын иммундыреагенттердің санына жатады. Олардың қүрылысы және атқаратын міндеті әртүрлі.

Антигендердің тегіне және қасиеттеріне сәйкес оларға қарсы пайда болған антиденелер антибактериалық, антивирустык, антитоксикалық, қатерлі ісікке қарсы, лимфоциттерге қарсы, трансплантацияға қарсы, цитотоксиндік, рецепторлық т.б. түрлері болуы мүмкін.

Осыған байланысты антиденелер негізінде жұқпалы, не жүқпалы емес аурулардың алдын алу, диагнозын қою және емдеу, сонымен қатар ғылыми-зерттеу жүмыстары үшін көптеген иммунды- биологиялық препараттар жасалған.

Антидене негізінде жасалған ИБП-ларға жататындары төменгідей:

Иммунды қан сарысулары.

Иммундыглобулиндер (бүтін молекулалы және доменды).

Моноклоналды антиденелер.

Иммундытоксиндер, иммундыадгезиндер.

Абзимдер (антидене - ферменттер).

13.2.5.1. Иммунды қан сарысулар. Иммундыглобулиндер

Иммунды сарысулармен аурудың алдын алу, не емдеу ертеден белгілі. Беринг алғашқы рет күл ауруына қарсы антитоксикалық қансарысуын қолданған еді. Осы заманда антитоксикалық сарсулармен қатар антибактериалық, антивирустық сарысулар аурудың алдын алу және емдеу үшін қолданылып жүр.

Иммунды сарысуды алу үшін жануарды (жылқы, есек, кейде ор қоян) арнайы антигенмен (анатоксин, бакгерия не вирус дақылы, не олардың антигені) гипреимунизациялау тәсілі қолданылады. Антидене түзілудің ең жогары деңгейінде малдың қанын толығынан ағызып, одан сарысуды дайындайды. Жануар- лардан алынған иммунды сарысуды гетерогендік деп атайды, өйткені онда адамға богде ақуыз бар.

Ауырып сауыққан адамдарадан, не арнайы иммунизацияланған донор адамдардан, не жатырдан, не түсіктен кейінгі қанның қүрамынан алынған, не вакцинациялаудан кейін пайда болған антиденелер бар иммундық сарысулар гомологиялық деп аталады. Әрине гомологиялық сарысуларды пайдалану жағымдыжәне қолайлы. Алынған сарысу тазартылады, өйткені оның қүрамында керексіз ақуыздар болады. Тазартылған, концентрацияланған сарысуда тек қана имундыглобулиндер қалады. Тазарту үшін спиргпен, неацетонмен суық жағдайда түнбаға түсіру, ферментпен өвдеу, аффиндық хроматография және ультрасүзу әдістері қолданылады.

_____________________________________________________________________________________269

Иммунды сарысудың белсенділігін антитоксикалық өлшеммен, вирусты бейтараптау титрімен, гемагглютинациялық, преципитациялық, агглютинациялық белсенділігімен есептейді. Титр дегеніміз антидененің антигенмен корністі спецификалық байланысқа түсетін ең төменгі өлшемі. Мысалы, сіреспе антитоксикалық сарысу антитоксикалық бірлігімен (АБ, АЕ), не халықаралық бірлігімен (МЕ) өлшенеді.

Иммунды сарысулар мен иммундыглобулиндерді арудың алдын алу және ауруды емдеу үшін шлданады. Токсинемиялық ауруларды (сіреспе, ботулизм, күл, газды гагрена) сарысулық препаратгармен емдеген өте нәтижелі. Сонымен қатар, кейбір бактериялық және вирустық ауруларды (қызылша, қызамық, оба, түйнеме т.б.) емдеуге болады. Емдеу үшін мүмкіншілікке қарай сарысуды ертерек және жоғарғы өлшемін бүлшық ет ішіне еңгізу қажет.

Аурудың алдын алу үшін қолданылатын иммунды сарысудың өлшемі төменірек. Әдете ол ауру адаммен қарым-қатнаста болған адамдарға енжарлы имунитет қүру үшін колданылады. Иммунитет бірнеше сағат арасында пайда болып, гетерологиялық сарсудан 2-3 жүма, ал гомологиялықтан кейін 4-5 жүма сақталады.

Иммунды сарысу алған адамда жанама асқыну көрнісі болуы мүмкін (анафилактикалық естен тану, сарысу ауруы). Сондықтан, сарысу қолданудың алдында адамның сезімталдығын тексеріп, содан кейін препаратты Безредка тәсілімен еңгізу керек.

Кейбір жағдайларда иммунды сарысумен катарлас белсенді имунитет тудыру үшін вакцинаегіледі. Мысалы, адам жараланғанда сіреспеге қарсы тұру үшін, не болмаса к^тырудын алдын алу ушін сол тәсіл

пайдаланылады.