41. Қызметкерлердің сенімділігі және олардың корпарация мүддесіне берілуі

Жапондық қызметкер өзін жалдаған корпорациямен біріктіреді. Жоғары орынды тұлғалар да, қатардағы орындаушылар да өздерін корпорация өкіліміз деп санайды. Жапонияда әрбір жұмысшы өзінің компанияға қажет, маңызды тұлға екендігіне сенімді. Жапондық азамат өз компаниясы үшін өте көп жұмыс істейді. Оны адамның фирмаға деген оң әрекетін, өзін соған арнауының бір түрі ретінде қарастыруға болады.

Жапондық компания қызметкері демалысқа өте сирек шығады. Тіпті, кішкене ауырып тұрса да жұмысын жалғастыра береді. Жұмысшылардың жұмыстан себепсіз қалу коэффиценті (бір жылдағы жалпы жұмыс күнінің жалпы санының себепсіз қалуларға қатынасы) басқа елдермен салыстырғанда едәуір төмен. Жапондық жұмысшы үшін бұл көрсеткіштің орташа шамасы 1,6% (1000 адамнан артық жұмысбасты компанияда бұл көрсеткіш-0,8%). Жапондық жұмысшы әкімшіліктің қосымша жұмыс жайлы бұйрығымен тез келіседі, себебі ол оның қажеттілігі мен қауіптілігін түсінеді.

Көптеген жұмысшылар төленетін демалысты толығымен пайдаланбайды, өз міндетін компания қажет уақытта жұмыс істеу деп түсінеді. Толық демалыс алса, өзін компанияға толық берілмегендігі болады дейді. Фирмаға осындай деңгейде берілу корпорацияның еңбек ресурстарын басқару стратегиясының нәтижесі.

42. Белсенді қарым-қатынас

Жұмысшы мен компанияны біріктіретін келесі тәсіл ­ жеке және тура байланыстарды арттыру. Қарым-қатынас жасаудың бірнеше жүйелері бар. Көптеген жапондық корпорациялар ресми кездесулер жүргізеді: таңғы митингтер, цехтық жиналыстар мен аз топтардың жиналыстары.

Митингтер әдетте, күнде тәңертең болады (жұмыс алдында). Жоғары басқарушы қызметкерлерге компания саясатын және бизнес этикасын үйретеді.

Сұрақтар мен жауаптардан кейін жұмыстардың орындалуы талқыланады. Іскерлік кездесудің негізгі мақсаты ­ цех бастығының бұйрықтарын жұмысшыларға жеткізу болып табылады.

Қатынас жасаудың басқа түрі – жұмысты орындау жолдарын шешуді аз топтардың жасауы. Бұл топтың жұмысына белсенді дискуссиялар тән. Жапонияда аз топтар өнім сапасы мен еңбек өнімділігіне өздерін жауапты сезінеді және техникалық дамуға үлес қосып, тығыз қарым қатынас негізінде жалданушылардың компаниямен бірігуін жеделдетеді.

Жапондық корпорациялар жаңа офис немесе заводтың ашылуын, өмірлік жалданушы жұмысшының жаңа қызметінің басталуын ресми түрде тойлап өтеді. Әрбір күз сайын компаниялар спорттық кездесулер өткізіп, жылына бір не екі рет топтық туристік бағдарлама жасайды. Спорт шығындарын толығымен, туристік сапарлардың жартысын компания өзі төлейді.

Кейбір жапондық компаниялар өздерінің бейсбол, футбол, регби, хоккей сияқты спорт түрлері бойынша әуесқой командаларын иемденеді. Екі компанияның ойыншылары ойнаған кездегі жұмысшылардың көрермен ретінде қатысуы өте жоғары. Бұл компания персоналдарының рухын көтеріп, олардың компанияға «бірігіуін» тудырады.

Жапондықтар жалдамалы персоналдар арасындағы қатынастарды күшейту үшін басқа да ресми жүйелерді иемденеді: бір бөлімнің бастығымен қоса барлық жұмысшылар үлкен бір бөлмені иемденеді. Қарапайым іскрлік офиста қызметкерлер бір-біріне қарама-қарсы отырады. Мұндай отырыста бөлімнің барлық мүшелері бір-бірімен жеңіл қарым-қатынас жасайды және бағынушылар бастықпен кез-келген уақытта катынас жасауға мүмкіндік алады.

Жапондық жетекші мен оның қарамағындағылардың тамақ ішу бөлмелері ортақ. Яғни, адамдар арасындағы әлеуметтік-қоғамдық тап, ранг бойынша айырмашылықтар болмайды. Бастықтар мен жұмысшылар бір бөлмеде бірге таңғы астарын ішеді. Жұмысшылар теңдікті сезінеді және осыдан барып олар бастықтармен және корпорациямен күшті байланыста болады.

Қызметкерелер арасында ресми емес қатынастар да кең тараған. Бір бөлімдегі жапондық қызметкерлері бірге барға, кафеге барып, өз мәселелерін, компанияға және жұмысқа деген көңілдерін, әкімшілікке қатысты сындарды талқылайды. Әрбір жоғары тұрған жетекші бағыныштыларды жұмысқа байланысты белгілі бір мәселені шешу үшін кафеге шақыра алады.

Демалыс және мереке уақыттарында компания адамдары спорттық ойындар ойнауға, пикникке шығуға жиналады. Ірі корпорациялар қызметкерлеріне спорттық залдарды, бейсболдық дала және т.б. қызметтерді ұсынады.

Жапондық компанияларды көптеген еркін одақтар бар. Олар спорт бойынша және жапонның дәстүрлі мәдениетін (мыс, икебан) зерттеуші танымал топтар. Мұндай топтық қызметті компания әрқашанда ынталандырып, кездесу орындарын және ақша құралдарымен қамтамасыз етеді.