30Халықаралық несиелеу мен қарыз алу: түсіні мен рөлі.

Қарыз капиталы несиелерді хал/қ қозғалысы мемлекетаралық несиелер мен банк депозиттерімен  байл.Осы рынок біртүтас рынок ретінде қызмет етпейді.Ол әлемдік қаржы институттарын ғана емес,сыртқы эк/қ операцияларды жүзеге асырушы компаниялар пайдаланатын ұлттық несие рыноктарын да қамтиды.Қарыз капиталы әлемдік рыногы елдер арасындағы қарыз капиталы/ң қорлануы мен қайта бөлуіне қатысты жүйені құрап ж/е әрекет етуші капитал айналымына қызмет етеді.Егер бір жерлерде қарж/ың бір бөлігі босаса,екіншінде оған деген сұраныс туындауы мүмкін.Хал/қ қарыз капитал рыногың қарыз алушы мен қарыз беруші арасындағы делдалдық қызметті атқаратын,маманданған қатысушылар негізінде,өзіндік ерекше басқару құрылымы бар.Олар/ң қатарына қаржы компаниялар,қор биржалары,ірі трансұлттық банктер мен басқадай қаржы-несие ұйымдар кіреді.Осы қаржы ұйымдары,ресми институттар,жеке меншік корпарациялар,зейнет қорлар,банктер,сақтандыру компаниялары әлемдік рынокқа келетін капиталдар/ң зор көлемін шоғырландырады.Әлемдік капитал рыногында негізгі қарыз алушыларға мемк органдар,ТҰҚ,хал/қ же аймақтық ұйымдар кіреді.Әлем/ң ең маңызды қаржы орталығы АҚШ-тың сыйымды капитал рыногы бар Нью-йорктық қор биржасы әлемдегі ең ірі қор биржасы б.т.Қазіргі хал/қ қарыз капитал рыногың орталық тізбегі 60 жж.құрылған еуропалық рынок болды.Оның пайда болуы ұлттық үкіметтер бақылауындағы қаржы операциялар/ң ақырын дамуынан басталды ж/е ол дүниежүзілік шаруашылық өсу қажеттіктеріне жауап бере алды.Жалпы,хал/қ қарыз капиталың рыногы қарқынды дамып келе жатқан рынок б.т.Бұл қазіргі жағдайларда сыртқы қаржыландыру көздерінің маңызы артуын көрсетеді.Компанияның ұлғаюы хал/қ банк қаражатынсыз мүмкін емес.Тек 1998жылдан 1993ж.аралығында оның көлемі екі есе өсті.Қарыз алу құрылымындағы үлес салмағы/ң басым бөлігі облигациялық,синдикаттық мен евровексельдер арасында бөліп,қарыз алушыларға қатысты позицияларын күшейтуге мүмкіндік береді.Қарыз капиталының негізгі көзі ретінде,жеке меншік капиталы/ң мөлшері елеулі болғ/мен,көбінесе мем/к қаржыла пайдаланылады.Евро-несие рыногындағы негізгі қарыз алушыларға ТҰҚ,үкіметтер,хал/қ қаржы ұйымдары,мем/р,жекелеген мем/к органдар,валюта-несие ұйымдары әрекет етеді.Сонымен,шетелден капиталды тартуда қарыз алу ең жеңіл түрі б.т.өйткені оның басты талабы несиені уақтылы қайтару.Осы жол арқылы ел қазіргі тұтынуын жоғарылатып,ағымдағы қаржы мәселерін шешуге мүмкіндік алады.Бірақ одан кейін елдерге негізгі сома мен пайыздарын төлеуі қажет,ал ол болашықта ел тұтынуын қысқарту қажет екендігін көрсетеді.Осы тұрғыдан қарастырғанда,тікелей шетел инвестицияларының артықшылығы бар.