Қазақ хандығының құрылымы мен шаруашылығы.Мәдениеті.

1. Қазақ хандығының құрылымы сатыдан тұрады: жеті 2.Қазақ хандығында ауылды: ауылбасы басқарды. 3. ХVІ-ХVII ғ. Қазақ хандығында ата- аймақты басқарды: Ақсақал 4.Қазақ хандығында руды: рубасы басқарды. 5.Қазақ хандығында арысты: би басқарды. 6.Қазақ хандығында ұлысты: сұлтан басқарды. 7. Қазақ хандығында жүзді: хан басқарды. 8. Қазақ хандығында он немесеонбес аймақтан құралған: ру. 9.Қазак хандығындағы ұлыстың билеушісі: сұлтан. 10.Қазақ хандығында арыс: бірнеше рудан тұрды. 11.Қазақ хандығында ұлыс: бірнеше арыстан тұрды. 12.Қазақ хандығында жүз: бірнеше ұлыстан тұрды. 1З.Қазақ хандығында хандық: үш жүзден тұрды. 14.Қазақ хандығында ата-аймақ: жеті атадан қосылатын бірнеше ауылдан түрды. 15.Қазақ хандығында ауыл:туыстас,қандас жақын адамдардан немесе бірнеше отбасынан тұрды. 16.Ханды қорғап жүретін, өзі елінен іріктеп алған жасағы- Төлеңгіттер 17.Қазақ жүздері ХV-ХVІ ғ: Тайпалар одағы негізінде қалыптасты. 18.Жүз деген атау қандай мағына береді? Тарихи-шаруашылық аймақ 19.Ұлы жүздің мекендеген жері: Жетісу, Оңтүстік Қазақстан. 20.Орта жүздің мекендеген жері: Орталық, Солтүстік, Шығыс Қазақстан, Сырдарияның орта бойы 21.Кіші жүздің мекендеген жері: Батыс Қазақстан, Сырдарияның төменгі ағысы 22.0рта жүзге жататын рулар: арғын, найман, уақ, керей, қыпшак, қоңырат. 23.Хан сайлаудын басты шарты: Шыңғыстың ұрпағы болуы 24.Сайланған ханның мал-мүлкін бөліп алу дәстүрі: «Ханталапай» 25.Бейбітшілік жағдайда ханның рұқсатынсыз жол берілмейді: Кешіп-конуға. 26.«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:XIV ғ. 27. Соқпалы аспаптар- даңғыра, дауылпаз, шыңдауыл, дабыл, аса таяқ. 28.1шекті музыкалық аспаптар- жетіген, шертер, домбыра мен қобыз. 29.Хан сайлағанда жұрт жапа-тармағай жабылып, ханды көтерген киізді «Тәбәрік» (Ханталапай) етіп бөліп алды. 30.Мал аурулары: ешкіде-кебенек, қойда-топалан, сиырда-қарасан, жылқыда-жамандат, маңқа, түйеде-ақшелек. 31.ХVІ-ХVII ғ.- Доспамбет, Марғасқа, Ақтамберді, Шалкиіз, Бұкар т.б. жыраулар өмір сүрген. 32.1490 жылы Азов қаласында дүниеге келген жырау: Доспамбет ЗЗ.Тарихи танымдық жағы басым жырлар: «Ей, Ақтамберді, Қабанбай», «Бекболат биге», «Бөгембай өліміне». 34.Қазақстанда ислам дінінің тез қанат жая бастауына және бір себеп-Ислам дінінің суфизм тармағының таралуы, себебі суфизм шаманизмге жақын. 35.Қазақта тұрғын үйдін 2 түрі: киіз үй, кыста жылы үйде тұрған. Жазғы үйдің 2 түрі болды. Зб.Лирикалык эпостық жырлар- «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Айман-Шолпан», «Қыз Жібек», «Күлшеқыз», «Мақпалқыз». 37.Түрік ғалымы Сейфи- қазақтарда 200 мыңнан астам адам ислам дінін ұстағандарын жазған. 38.1558-60ж. Қазақстанда болған ағылшын кепесі Дженкинсон қазақтарды: «Ислам дініне сенетін халықтар»,- деп жазады. 39.Қазақтың ханын сайлауға барлық рудан қатысты: Атақты, сыйлы шонжарлары. 40.Қазақ хандығы таптық негізгі екі топ. Олар: Феодалдар мен қарапайым халық. 41 .Көктеу дегеніміз: көктемдегі жайылым. 42.Қыста көшіп-қонған қазақ ауылдары үшін ең қауіптісі: жүт. 43.Таза малмен айналысатын шаруашылық: Көшпелі. 44.ХVІ-ХVІІ ғ. түйе мен қой-ешкілер үшін қыстық жайылымға таңдалған жер: Қызылқұм шөлі. 45.Қозы көш дегеніміз: Жас телдерді аман сақтау үшін күніне 8-10 шакырым көшіп отыру. 46.Қозылардың жүнін қырқатын мезгіл: «Қозы күзем». 47.Көшпелі қазақтар суық басталысымен кешті: Күзеуге. 48.Малы жоқ, көшіп қонуға көлігі жоқ, егіншілікпен айналысатын кедей: жатақ. 49.Қуаңшылдық жылдары қасиетті бұлақ басына ақ құйып көктен жаңбыр сұрау ырымының атауы: тасаттық. 50.Ислам Қазақстанда VIII ғ. тарай бастағанымен, халықтың жүрек түкпіріне XIX ғ. аяғына дейін толық жете қоймағаны жөнінде өз пікірін жазған қазақтың тұңғыш ғалымы: Уәлиханов 51. XIV ғ. аяғы мен XV ғ. І-ші жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғанын жазған: Рузбихан. 52.Өзбек ұлысында XV ғ. ер жүректері қазақтар екенін жазған тарихшы: Рузбихан. 53.Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рөл атқарған: Ақ Орда тайпалары. 54.ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының колданып келген мағынасы: Еркін адамдар 55.Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өз таңбаларын салған жартас: Танбалы Нұра 56.«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы: «Алаша хан» 57.«Қазақ халқының жузге бөлінуі, қазақ мемлекеті қүрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтын тұңғыш ағартушы ғалымы: Ш.Уәлиханов 58.«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр: XIV ғасыр 59.Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уакыт: XV ғасырдын II жартысы 60.Қазақтың халық болып кұрылуына әсер еткен біріккен этникалык топ: қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы 61.Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы: езбек-қазақтар. 62.Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы: мықты, берік, алып. 63.«Үш жүз» аңызы бойынша қазақ халқы ру-тайпаларының өз таңбаларын салған жері: Таңбалы Нұра. 64.«Қазақ жүздерінің кұрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын корғау үшін одақтар құрған» деп жазған : Ш.Уәлиханов. 65.Қазақ жеріндегі ру-тайпалардын XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары: Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін. 66.XV ғасырда кыпшақ қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер: Түркістан аймағы. 67.0рталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік- шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде кұрылған халық: Қазақ 68. «Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта колданылған тәрізді» -деп жазған тарихшы: Б.Е.Көмеков. 69.ХІІІғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме: Еркін, кезбе. 70.ІХ-Х ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқының ұраны: Алаш 71.Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз: Алаш 72.ІХ-Х ғ. «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер:Шығыс Дешті Қыпшақта 73."Алаш" сөзі шамамен алғаш рет айтылды:ІХ-Хғ. 74. Қазақ жүздерінің құрылу себебін жазған ғалым: Ш.Уәлиханов. 75.ХІV-ХV ғасырларда Қазақстанда мекендеген ру-тайпалардың ауызша таралған әдебиет туындыларының ғылыми атауы: Фольклор. 76.Қуаңшылдық жылдары жасалған ырым: тасаттық 77.Қазақстанның байырғы тұрғындардың түсінігіндегі аспан әлемінің мағынасы: Көк тәңірі. 78.Тіл-көз тиюге байланысты Сақталып қалған нанымның атауы: Бойтұмар. 79.ХVІ ғ. ортасында Шыңғыснаманы жазған: Өтеміс қажы. 80.ХVІ-ХVП ғ. Қазақ-моғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалған «Тарих» атты еңбектің авторы: Шах-Махмұд Шорас. 81.Шах-Махмұд Шорастың «Тарих» атты еңбегінде - Бұйдаш, Хақназар, Тәуекел, Есім, Жәңгір кезеңі мен қазақ-моғол қатынастары баяндалады. 82.1665 ж. «Түрік шежіресін» жазған-Әбілғазы. 83.XVI ғ. 40 жылдары Усман Кухистанидың жазған кітабы: «Тарих-и-Абулхайыр-хани». 84.Қазақтың батырлар жырлыры: «Ер Тарғын», «Ер Сайын», «Қамбар», «Алпамыс»,«Ер Косай», «Төрехан», «Телағыс», «Құбағұл». 85.Халық арасында кең тараған ертегілер: «Ертөстік», «Құламерген», «Алтын сақа», «Аламан мен Жоламан», «Асан қайғы», «Қарамерген». 86.Еділ мен Жайықты мақтап, елге жайлылығын суреттеген Қазтуғанның жыры: «Алаң да алаң, алаң жұрт». 87.0йраттарды жеңуге үлес косқан, «Әмірің катты, Есім хан» атты жырдың авторы: Жиембет. 88.Жеті мың жолдан тұратын Марғасқа жыраудың жыры: «Еңсегей бойлы ер Есім» 89.Қ.Жалайыридің 1600-1602 ж. жазған еңбегі: «Жылнамалар жинағы» («Жамиат-тауарих»). 90.Қ.Жалайыри «Жылнамалар жинағы» атты еңбегін сыйға тартты- Е.Годуновқа. 91.Қазақтар 6 ай қозғалмай отырған тұрақ түрі: қыстау. 92.Қазақтар көктеу, жайлау, күзеуде- 2 айдан тұрақтаған. 93.Арасы ұзақ жайылым түрі- көктеу мен жайлау. 94.Келіндердің үйдің үлкен-кішілерінің аттарын атамай , оларға басқаша ат кою. ғұрпы- «ат тергеу». 95.Қазақтар үшін астрономиялық сағат және оған карап кезек ауыстырылған жұлдыз- «Жеті қарақшы». 96.Түндегі жүріс бағытын бағдарлайтын жұлдыз: «Темірқазық». 97.Қазақтар Меркурийді- «Таң жүлдызы», кейде «Кіші Шолпан» деп атаған. 98.14-16 ғғ. Шығыс Дешті-Қыпшақ Жетісу, Оңтүстік Қазақстан қалай аталды? Түркістан. 99.15-17 ғғ. Шығыс Дешті-Қыпшақтың "сауда айлағы" Сығанақ 100.15-17 ғғ. Қазак хандығы билеушілерінің стратегиялық пункті: Созақ 101.18 ғ. Қазақ хандығында қорғаныс жүйелерімен белгілі болды? Сауран. 102. Қазақ хандығының алғашқы қүрылған кезеңінде Сығанақ қаласы қандай роль аткарды? Астана. 103. Малдың қар астынан тамақ табу тәсілі: тебіндеу. 104. Кұспен аңға шығу:саят. 105."Жеті Жарғы" бойынша еркек адамның өліміне қанша мал айып төленді?1000 бас мал. 106.Күйеуі кайтыс болғанда оның әйелін не үлкен, не кіші бауырына немесе жақын туысына қосу дәстүрі қалай аталады? Әмеңгерлік. 107. Тәукенің заңы бойынша егер жауапқа тартылушы айыпты өтей алмаса, оған не қолданды? Айыпты қауым болып төледі. 108.Салықтың «ұшыр» деген түрін үстем таптың қай өкілдері жинады?Молдалар 109.15-17ғғ сұлтандар өз ұлыстарында қандай биліктерді иемденді? сот билігі, әкімшілік. 110.Хан мен сұлтандардың пайдасына шариғатқа негізделіп салынған салығы: Зекет. 111. Мардикар деген не? Қоғамдық жумыс 112. Қазақ қоғамында кедейленіп, ірі байларға тәуелді болғандарды қалай атады? Қоңсы. 113. "Құн" деген не? Адам өлтіргені үшін мүліктік өтем төлеу. 114.15-17 ғғ Қазақ хандығында кек алу заңы бірінші орында тұрды. Кек алу "Қанға-қан" ұранымен сот шешімі арқылы жүзеге асты. Сот шешімін кім орындады? Бүкіл ру. 115. Мал мен заттарды ұрлау Тәуке ханның заңдарында ауыр қылмыс болып табылды. Қылмыскерді қалай жазалады?Дүре соқты. 116.Қыздардың уйлену тойындагы бас киімін атаңыз: Сәукеле. 117. Тұрмысқа шыққан соң 1 жылдан кейін әйелдер кандай бас киім киді? Желек. 118. Нысанаға күміс қойып садақпен ататын ұлттық ойын түрі: Жамбы ату. 119. Күйеу бала болашақ енесіне қандай сыйлық берген? Сүт ақы. 120. Қазақ қоғамында феодалдар тобының анағұрлым көп бөлігі қай әлеуметтік топтан құралды? Байлар. 121. Сығанақ маңында. Шайбани әулетінен шықкан хандарды жерлеген, кесенелер кешені болды 122. Осы жерлердегі кесенелердің бірінде Әбілхайыр хан жерленген. Ол қай кесене? Көк кесене 123. Бай адамдардың малын кедейлерге бағу үшін беру: сауын. 124. Жұт немесе басқа табиғи апаттарға байланысты малы қырылса, өз туысқандарынан көмек сұрау құқығы қалай аталады? Жылу. 125. Асар дегеніміз не? Жақын адамдардын бір-біріне өте қауырт, кажетті жүмыс кезінде кемекке келуі. 126.Сойырғал дегеніміз не? Жерді шартты түрде сыйға тарту 127. Қасиетті бұлақ басына ак кұйып кектен жаңбыр сұрау ырымының атауы: тасаттық. 128. ХІІІ-ХVШ ғғ. Ошақтың түрі: тандыр.