1 Сурет - а – бұрғылау; б – кеулей бұрғылау кезіндегі кесілетін қабат пен кесу режимінің элементтері
Кесу тереңдігіне t тұтас материалды бұрғылау кезінде, бұрғының диаметрінің жартысына тең, алынатын қабаттың мәніне сәйкес келеді. d диаметрінен D диаметріне дейін тесікті кеулей бұрғылауда кесу тереңдігі
t=( D-d )/2.
Кесілетін қабат ені b бұрғының далдашасын есепке алмай жүз бойымен бұрғы өсінен бастап сыртқы диаметрде жатқан нүктеге дейін есептеледі (1 сурет).
Кесілетін қабат қалыңдығы а кесілетін қабат қимасымен шектелетін кесу жүзінің қарастырылатын нүкте арқылы кесу бетіне дейін жүргізілген нормаль ұзындығы (1 суретті қара ).
Осы өлшемдер арасында келесі қатынастар бар;
a=Szsinφ=S0/2sinφ; b=D/2sinφ
Бұрғы бөлшектері мен элементтері. Бұрғы жұмыс бөлігінен, мойынақтан және сағадан тұрады (2 сурет ). Конустық немесе цилиндрлік саға бұрғыны білдекке бекіту үшін арналған.
Бұрғы мойнақ – бұрғының сағасы мен жұмыс бөлігі арасындағы бөлік. Бұрғы жасау технологиясының ерекшелігіне орай бұрғы мойнағы жұмыс бөлігіне қарағанда диаметрі кіші болып келеді. Жұмыс бөлігі кесуші және бағыттаушы бөліктен тұрады және онда екі бұрама бунақ бар. Бұл бұрама бунақтармен жоңқа өңделіп жатқан тесіктен сыртқа шығарылады.
Бұрама бунақтар бұрғы жұмыс бөлігін екі тіске (қанатқа) бөледі.Бұрғы-ның қанаттары біріктірілуі керектігінен олардың арасында бұрғы өсі бойымен орналасқан өзекше бар. Оның өлшемі бунақ беттеріне жанама шеңберге сәйкес. Бағыттаушы бөлік бұрғының өңделудегі тесіктегі қозғалысын қамтамасыз етеді және қайрау кезінде кесу бөлігінің түзілетін қоры болып табылады. Бұрғының бағыттаушы бөліктері үйкелісті азайту үшін тесікпен бұрама бунақтар қыры бойымен орналасқан ажарланған бұрама таспашамен ғана жанасады. Бұрғы тісінің қалған бөлігі аз диаметрлі және өңделген тесікпен жанаспайды. Жолақша аймақ бойынша ажарланады (2 сурет).
Дөңгелекше ажарланған таспашалардың сыртқы беттері көмекші артқы беттер болып табылады. Бұл, бұрғының өсімен өсі дәл түсетін, конустығы өте аз конустық бетінің бөлігі. Бұрама бунақтардың алдыңғы беттерінегізгі артқы беттермен, артқы көмекші беттерімен (таспалармен) қиылысып, бұрғы өсіне симметриялы жататын, негізгі кесу және де көмекші кесу жүздерін құрайды. Олар конустығы өте аз конустық бұрама түзулер. Бұрғыда өзенше болғандықтан, екі артқы беттің қиылысуы кезінде көлденең жүз немесе далдаша (2 сурет) пайда болады.
1 - жұмыс бөлігі; 2 - кесетін бөлік; 3 - мойын; 4 - саға; 5 - лапка; 6 - тіс; 7 - көлденең жүз; 8 - поводок; 9 - жаңқалық ойық; 10 - артқы бет; 11- кесу жүздері; 12 - жолақша; 13 - жолақша жүзі; 14 – алдыңғы бет; 15 – тіс арқасы; 16 – өзекше.
2 Сурет - Бұрғы бөлшектері мен элементтері
Бұрама жоңқалық бунақтар бетінде жоңқа пайда болып тасымалданады, яғни олар бұрғының алдыңғы беттері болып табылады. Кесу бөлігіндегі бұрғы бүйірін қайрау процесінде кесу бетіне қарайтын негізгі артқы беттерде пайда болады. Артқы беттер бөлігі конустік, сызықтық, эвольвентті, бұрама, жазық және басқа беттермен рәсімделуі мүмкін.
1- өңделген бет; 2 – кесу беті