Есептер

1. Мұнай өнімінің тығыздығы болғандағы, мұнай өнімінің салыстырмалы тығыздығын табыңдар.

2. Мұнай өнімінің тығыздығы болғандағы, мұнай өнімінің салыстырмалы тығыздығын табыңдар.

3. Бензин фракциясының салыстырмалы тығыздығы тең. 50 ⁰С-дегі осы фракцияның салыстырмалы тығыздығын табыңдар.

4. Мұнай фракциясының тығыздығы , осы фракциядағы мәнін табыңдар.

5. Мұнай өнімінің тығыздығы болғандағы, мұнай өнімінің мәнін табыңдар.

6. Мұнай өнімінің салыстырмалы тығыздығы болғандағы, 250 ⁰С-дағы мұнай өнімінің салыстырмалы тығыздығын ( ) мәнін табыңдар.

Әдебиеттер

1. Сарданашвили А.Г., Львова А.И. Примеры и задачи по технологии переработки нефти и газа. М, «Химия», 1980. 256 бет.

Практикалық жұмыс № 9

Тема: Мұнай мен мұнай өнімдерінің тұтқырлығын анықтау есептеу әдістері

Практикалық жұмысты орындау үшін қажетті формулалар мен түсініктер

Тұтқырлық ішкі үйкеліс коэффициентімен сипатталады (μ), немесе динамикалық тұтқырлық коэффициенттімен. СИ жүйесіндегі динамикалық тұтқырлық өлшем бірлігі - Паскаль-секундта (Па*с). Динамикалық тұтқырлықты айту үшін өлем бірлікті мили-Паскаль секундты (м*Па*с). Практикада жие кинематикалық тұтқырлықты көп пайдаланылады (υ). Кинематикалық тұтқырлық деп динамикалық тұтқырлықтың берілген сұйықтыққа осы температурадағы тығыздығын айтады:

υ=μ/ρ (9.1)

Кинематикалық тұтқырлықтың өлшем бірлігі: мм²/ с; см²/с; м²/с.

Градуспен ШТ (шартты тұтқырлық) өлшенетін шартты тұтқырлықты да пайдаланылады, стандартты визкозиметрден 20⁰С температурада 200 мл сыналатын мұнай өнімінің ағып болуына осындай температурадағы дистилденген судың ағуына қатынасын айтамыз. Тұтқырлықтың үлкен мәнінде келесідей формуланы пайдаланылады:

υ_t =7,41* ШТ_t

Қоспаның тұтқырлығы – аддитивті емес қасиет, сондықтан аддитивті ереже бойынша қоспаның тұтқырлығын есептеуге болмайды. Практикада 15 қосымшада көрсетілген номограмманы пайдаланады.

Есептерді шығару мысалдары

1 Мысал. Майлы фракцияның 50 және 100 ⁰С шартты тұтқырлығы сәйкесінше 20,1 және 2,26 ⁰ ШТ тең. Осы температуралардағы майлы фракциялардың кинематикалық тұтқырлығы қандай?

Шығарылуы: Таблица бойынша (12 қосымша) тапқанда, тұтқырлық 2,26⁰ШТ υ₁₀₀= 14мм²/с сәйкес келеді. 50 ⁰С-тағы шартты тұтқырлықты кинематикалық тұтқырлыққа келесідей формуланы қолданып айналдырамыз.

υ₅₀=7,41*20,1= 149 мм²/с.

2 Мысал. Майлы фракцияның 100 және 50 ⁰С шартты тұтқырлығы сәйкесінше 2,6 және 20 ⁰ ШТ тең. 70 ⁰С шартты тұтқырлықты график бойынша табамыз (13 қосымша).

Шығарылуы:

Тұтқырлықтың мәні бойынша сәйкесінше графиктен нүктелердің орналасуын анықтаймыз. Бұл үшін 100⁰С және 50⁰С сәйкесінше абсцисс өсінде орналасқан нүктелерден шартты тұтқырлықтың мәні бойынша көлденең сызықпен қиылысқанша екі тіке сызық жүргіземіз. Номограммада А және В қиылысу нүктелерін табамыз, олардан берілген фракция үшін тұтқырлықтың температураға байланыстылығын көрсететін АВ тіке сызығын жүргіземіз. Абцисс өсінен 70 ⁰С сәйкес келетін нүктені тауып, АВ сызығымен қиылысқанша перпендикуляр сызық жүргіземіз. Шартты тұтқырлықтың шкаласымен қиылысқанша осы нүктеден көлденең сызық сызамыз да ШТ= 7,1-тең мәнін аламыз.