МАЗМҰНЫ
Кіріспе
I Даталогиялық жобалау туралы жалпы мағлуматтар.
Даталогиялық жобалаудың бастапқы деректері.
Даталогиялық жобалау нэтижесі.
Даталогиялық жобалауға қатынасы.
Деректер қорсын кұрамын аңықтау.
Жасанды идентификаторларды енгізу.
II Даталогиялық модельдердің ерекшеліктері.
Іштей жазу құрылымы.
Сыртқы жазу құрылымы.
Желілік МҚБЖ тендес файлдармен даталогиялық жобалау.
III Мәліметтер қорсын жобалау « Жиһаздар»
Таблицалар
Форма
Сұраныстар Қорытынды Қолданылған әдебиеттер.
КІРІСПЕ
Мәліметтер қорсында белгілі - бір пэндік облыс туралы ақпарат көрінеді. Пэндік облыс (ПО) деп нақты зертеу үшін кызығүшылық білдіретін реалды әлемнің бөлігі аталады. Автоматтандырылған ақпараттық жүелердепәндік облыстың көрінісі мәліметтердің бірнеше деңгейлерінің модельдерімен ұсынылады. Модельдердің деңгейлерінің саны МҚБЖ - нің ерекшеліктеріне тэуельді болады. Әрі қарай біздер МҚБЖ - ге деректер қорларын жобалауда сүрақтарын қарастырамыз, құрылымдық деректер модельдерін қолдаймыз. Модельдер логикалық жэне физикалыһ деңгейде бөлек түрінде қолданатына карамастан, методологиялық көзкарастан мөдельдердің деңгейлерін жэне деректер қорларының жобалау кезендерін бэрі - бір белгілеуге болады.
Деректер қорсының даталогиялық моделі (ДМ). Даталогиялық модель логикалық деңгейдің моделі болып табылады және ол деректер элементтерінің логикалық арасындағы байланысты бейнелеп, олардың сақтау сыртқы ортаға да мазмүнына тэуельді болмайды. Осы модель информациялық бірліктер терминдеріне кұрылады, нақты МҚБЖ рұқсат етілген, біздер деректер қорсын жобалайтын ортада. ДЛМ құру кезеңі даталогиялық жобалау болып аталады. МҚБЖ тілімен деректер қорының логикалық кұрылымын суреттеуді сызбанұсқа д.а.
ДБ физикалық моделі. Даталогиялық модельдің сакталатын орнына байланыстыру үшін физикалық деңгейдің деректер моделі қолданылады(көп жағдайда физикалық моделі д.а.). Осы модель есте сақтау қүралғыларды аңықтайды жэне деректерді сақтайтын жерде физикалық түрін үйымдастырады. Физикалық деңгейдегі модель мүмкіндік нэтижелілігін есептеп қүрылады, МҚБЖ суреттеуі бойынша. Деректер қорсының физикалық қүрылымын суреттеуді сақтау сызбанүскасы д.а. Соған сэйкес МҚ жобалау деңгейі физикалық жобалау деп аталады.
I Даталогиялық жобалау туралы жалпы мағлуматтар.
1.1 Даталогиялық жобалаудың бастапқы деректері.
Кез - келген МҚБЖ өзіне мүмкін болатын мәліметтердің логикалық бірліктерімен жұмыс жасайды, сонымен қатар жоғарғы деңгейдегі логикалык қүрылымдардың ақпараттық бірліктерді құраушы төменгі деңгейлерден аңықталған ережелер композицияларын қолдануға мүмкіндегі береді. Бүдан басқа, көптеген МҚБЖ мәліметтер корсы қүрылымына сандық жэне басқалай шектеулер қояды. Сондықтан даталогиялық модельді қүруға кіріспестен бүрын МҚБЖ - нің ерекшеліктерін тыңғылықты түрде оқып -зерттеу керек, жобалық шешімді таңцауға эсер етуші факторларды анықтау қажет, сонымен қатар, жобалаудың автоматтандырылуының қолда бар жабдықтарын, оларды пайдалану мүмкіндіктері мен мақсатты бағытталдығын анализдеу керек.
Даталогиялық жобалау мәліметтер корсының логикалық қүрылымын жобалау болып МҚБЖ - мен үсынылатын мәліметтерді физикалық мүмкіндіктері эсер етеді. Сондықтан да, мәліметтерді физикалық ұйымдастыру ерекшеліктерін білү логикалық қүрылымды жобалау барысында пайдалы болып табылады.
Мәліметтер қорсының логикалық қүрылымы,жэне де мәліметтермен толтырылған мәліметтер корсы реалды пэндік облыстың көрінісі болып табылады. Сондықтан жобалық шешімдерді тандауға информациялық модельде көрсетілген, пэндік облыспен көрсетілетін специфика эсер етеді.
1.2 Даталогиялық жобалау нәтижесі.
Даталогиялық жобалаудың түпкілікті нэтижесі болып ЯОД - да мәліметтер корсының логыкалық қүрылымын суреттеу табылады. Бірақ егер жобалау "қолмен" жүргізілсе, онда ең алдымен мәліметтер корсы қүрылымың схемалык графикалық көрінісі қүрылады. Бұл жағдайда мәліметтерді суреттеу тілінің конструкциясы мен ақпараттық бірліктер мен олардың арасындағы байланыстарды графикалық белгілеудің арасындағы бірмағыналық сэйкестілік қамтамасыз етілуі тиіс. Графикалық көрнісіс мәліметтер қорсының қүрылымын автоматты жобалау барысында жобалаушымен қарым - қатынастың интерфейстік жабдығы ретінде жэне де жобаны қүжаттау кезінде де қолданылады.
Мәліметтер қорсының логикалык құрылымын жобалау барлық ақпараттық бірліктер мен олардың арасындағы байланысты анықтауды , оларға ат беруді білдіреді. Егер де ақпараттық бірліктер үшін эртүрлі трштерді қолдану мүмкін болса, онда олардың типін аңыктау кажет. Сонымен қтар кейбір сандық характеристикаларды, мысалы, өріс ұзындыгын берген жөн.
1.3 Даталогиялық жобалауға қатынасы.
Деректер моделінің эрбір типі жэне модельдің эрбір түрі нақты МҚБЖ қолданылғанда өзінің ерекше касиеттері болады. Сонымен қатар барлық құрылымды деректер модельдерінде жэне өзінің ортасында ДБ үстаным жобалауларында көптеген ұксастықтары болады. Осының барлығы деректер қорсының құрлымын жобалауда бірыңғай методологиялық катынасты колдануға мүмкіндік береді.
ДБ жобалау процесі алдын - ала пэндік облыстағы объектілер классификациясын жасауға, жүйеге келтіргенде объектілер жэне олардың арасындагы бойынша туралы ақпараты береді.
Жобалаудың бастапқы кезеңдерде ДБ - ң тізімі аңықталуы керек. ДБ логикалық құрылымын жобалауда инфологиялык модельдің деректер моделіне ауысып кетуіне жағдай жасайды жэне накты МҚБЖ қолданылады да тексеру болғаннан кейін даталогиялық модель пэндік облыста суреттеледі.
Кез - келген пэндік облыстың даталогиялық модельде суреттеудің көптеген жобалаудың шешімдері бар.
Жобалау эдісі ең кішкентай логикалык бірлігі (олардың эртүрлі аталуына карамастан ) барлық МҚБЖ семантикалық тең болады жэне объектің идентификаторына сәйкес келуі керек немесе объектің қасиетіне немесе процеске.
Пэндік облыстағы зат арасындағы байланыстар, инфологиялық модельде сипаталады , даталогиялық модельде инфологиялық элементердің бірге орналасуына байланысты суретелуі немесе олардың арасындағы байланыстың жариялауында. Байланыс іштей жазу сырттай жазу деңгейде де берілуі мүмкін.
Байланыстың барлық түрі емес пэндік облыстағы болғандары даталогиялық модельде нақты түрде сипатталуы мүмкін. Көптеген МҚБЖ элементер арасындагы М : М байланысты қолданбайды. Осы жағдай да даталогиялық модельге көмекші элемент енгізіледі, осы қатынасты сиштайтын болады. Осы жағдайға назар аудару керек, себебі пэндік облыста және ИЛМ сипаттайтын қатынастар тек қана деректер қорсының қүрылымы арқылы берілуі мүмкін, сонымен катар програмалық жолмен де берілуі мүмкін. Мыс: Қорытылған объектілер деректер қорсын логикалық қүрылымы
деңгейде класс тобының сипатталуы керегі болмайды. Осы жағайда класстар тобы програмалық жолмен сақталатын деректердің өндеумен аңықталады. Сипаттаудың қандай тэсілмен шешімі накты жағдайда қолдану керегінің көптеген факторлардан тэуельді боладытұрақсыздық заттың сипаттауы номенклатураның көлемі, МҚБЖ ерекшеліктері деректер өндеуі мінезіне т.с.с. Егерде пэндік облыста қызметкерлердің жынысы бойынша классификация қолданса, деректер корсында жыныстық классификаторды қүрудың қажеті жоқ, себебі ол тек кана екі позицияны үстайды жэне ешқашан өзгертілмейді. Соған сэйкес пәндік облыстың обьектілеріне класс топтарды бөлудің керегі жоқ, олар көп жағдайда бірлескен түрде өнделеді жэне негізінде оларды сипаттайтын біртүрлі қасиеттер тізімін қүрайды. Егерде сипаттайтын зат түрақсыз болса, онда оны деректер арқылы беру керек, әйтпесе ол программаның эрдайым түзулуін қажет, осы жағдайда деректерді өзгертудің жағына қарағанда қиынға соғады.
Бірлескен обьектілердің бір файлда сипатталуына қараганда, тағы бір тэсілі бар, эрбір төменгі деңгейдегі класс тобы обьектілеріне бөлек өзіндік файлдарды атап көрсетуге болады.Осы екі вариант кез - келген МҚБЖ қолдану мүмкін.
Сипаттаудың басқа тэсілдері нақты жэне нақты емес ДБ логикалық құрылымда класс топтарының суреттеуімен байланысты класс тобының нақты суреттейді - жазуында қасиеттердің мағыналары үшін жолдар белгіленуі эртүрлі класс топтарының жалпы обьектілерге жэне класс топтарының қасиеттің шешіміне жолдардың орнына класс топтарына тэуельді болған тэуельді тізімімен бір жол қолданады, оның қүрамынан қандай класс тобы, қандай суреттейтін обьектіге жататыны белгілі болады. ДБ класс топтарының нақты бөліктен қүрылымын принциптің орындалуы МҚБЖ - ң спецификасынан тэуельді болады.
ДБ логикалық қүрылымын жобалауында негізгі мағынасын пэндік облысының қасиеті иемденеді. Бірақта информацияның өңдеу мінезі де жобалауда шешімін қабылдауға әсерін тигізеді. Мыс: Жиі қолданылатын информацияны бірге сақтау үсынылады, көп жағдайда бірге өңделетін жэне керісінше бірге көп қолданылмайтын информацияны әртүрлі файлдарға бөліктеу. Көп қолданылатын информацияны жэне информацияға жолдамалар жиілігі аз болатын эртүрлі файлдарда сақтау керек, соңғысын архивтік файлдарға кіргізгені жақсы бөлер еді, ДБ тізімінде қолдағаннан гөрі.