3 Дәріс мазмұны: Педагогиканың ғылым және оқу пәні ретінде даму тарихы.

1. Ғылым және оқу пәні, олардың өзара байланысы және ерекшеліктері.

2.Педагогиканың оқу пәні ретіндегі негізгі даму кезеңдері.

1. Ғылым және оқу пәні, олардың өзара байланысы және ерекшеліктері.

Ғылым - өндірістік күш. Ғылым және оған адамның қатынасы өзгеріп отырады. Педагогикалық ғылымның даму процесіне тек мұғалімдер мен тәрбиешілер қатысып қоймайды, сонымен бірге жанұя тәрбиесінің аналар да енеді. Ғылым – табиғат, қоғам және ойлау жайындағы шынайы білімнің жүйесі.

«Ғылым» ұғымына мыналар енеді:

а)ғалымдар, олардың білімі, қабілеттері, ғылыми қабілеттілігі және тәжірибесі;

б)ғылыми орындар, олардың құралдары;

в)ғылыми зерттеу жұмысының әдістері,

г)ғылыми категориялар мен ұғымдар;

д)ғылыми ақпарат жүйесі.

Ғылымның бастапқы даму кезеңінде мынадай міндеттер қойылды, ол адамдарға қоршаған ортаның кейбір құбылыстарын түсіндірді. Біртіндеп білім жинақталады, жетілдіріледі, нақыталанады. Ғылым адамның өміріне белсенді енгізіліп, өндірістіктің дамуына әкеледі. Өндіріс ең алдымен жаратылыстану ғылымдарының дамуын қажет етеді.

Қазіргі ғылыми-техникалық дамудың сипатына байланысты ғылымның ауқымы кеңейіп, оған қатысушылардың саны көбейеді.

Ғылым әрі қарай даму үшін оған жаңа шығармашылық тұлғалар қажет. Оларға белгілі бір дайындық керек. Ол дайындық білім берудің көмегімен жүзеге асырылады. Ғылымның шыңына қол жеткізу оның негіздерін меңгеруден басталады. Олар оқу пәндерінде жинақталған. Ғылым және оқу пәні бір-бірімен өте тығыз байланысты. Ғылым өз пәні жайындағы білімді жинақтайды. Оның міндеті – пәнін толық және терең тану, ал басты қызметі – зерттеу. Ал оқу пәні ғылымның тек негіздерін ғана оқытады. Ол білім оқыту міндеттерін, жас шамасын және оқушылардың дайындық деңгейін есепке алда отырып, таңдалады. Оқу пәнінің басты қызметі – оқу. Пәннің құрылымын жасауда ғылымның білімі тек беріліп қана қоймайды, олар нақтыланады, ұғымдары тереңдетіледі, жүйеленеді. Оқу пәні белгілі бір жүйе ретінде құрылады.

Оқу пәні ғылымда нәтижелі болып келетін білімді кіріктіреді. Оқу пәнінің құұрылуы ұзақ процесс. Оның мазсұнын анықтауда ғалымдар, мектеп ұжымдары дидактикалық мәселелшер бойынша пікірталас жүргізіледі. Соған байланысты ғылымда жаңа мәселелер пайда болып, оның дамуы жүзеге асады. Бұл шығармашылық жұмыс ғылымның дамуына, оқу пәнінің тұрақтануына ықпал етеді.

Бастапқыда оқытылатын пәндердің құрылымы арнайы орта және жоғары мектептерде оқытылатын пәндерден белгілі бір айырмашылықтары бар. Жоғарғы оқу орындағы оқу пәнінің мазмұны ғылым құрылымына жақын, онда ғылымның жаңалықтары, шешілмеген мәселелері қарастырылады.

Жоғарғы оқу орындағы оқу пәнінде студенттерді ғылыми ізденіске баулу мақсатында ғылыми зерттеудің әдіснамасы мен әдістері беріледі.

2.Педагогиканың оқу пәні ретіндегі негізгі даму кезеңдері.

К.Д.Ушинский ғылыми педагогиканың қалыптасуының маңызды кезеңі – халық педагогикасы деп еспетген. Ол педагогикалық тәрбие жүйелерін халық өмірінің ерекшеліктерімен байланыстыра түсіндіреді.

Содан кейін педагогиканың дамуында екі үлкен кезеңді белгілейді:

1. ғылымға дейінгі кезең;

2.педагогикалық ғылым ретінде қалыптасу кезеңі.

Тек соңғы уақытта ғана неміс педагогы Франц Хофман педагогиканың дамуында үш кезеңді көрсетеді:

1. Ерте кезең. Оны автор тәрбие даналығы деп атайды. Бұл адамзаттың қарапайым педагогикалық ойлаудан тәжірибемен тексерілген ойлауға қарай көшу кезеңі. Осы кезеңдегі педагогикалық көздер: Ежелгі Египет папирустары, «Соломон притчаларының кітабы» және т.б.

2. Екінші кезең – «Пайдагогия». Бұл кезеңінің қалыптасуында Ежелгі Грецияның педагогикалық ойлары ерекше орын алады. Бұнда педагогикалық білім саяси, философиялық және психологиялық білімнің бір бөлігі болып табылады.

3.Педагогиканың дербес ғылыми теория ретінде қалыптасу кезеңі. Бұл кезең ұлы чех педагогы Я.А.Коменский есімімен тығыз байланысты. «Ұлы Дидактика» еңбегі.

Қазақстан қоғамында болған өзгерістерге байланысты педагогика ғылымы түрлі сипатта дамып отырды: социалистік, коммунистік, демократиялық, гуманистік.

Педагогиканың ғылым ретінде қалыптасуынан бастап оның оқыту пәні ретіндегі формасы қалыптаса бастайды.

Педагогиканы оқу пәні ретінде оқыту бағдарламалар, нұсқаулар, әдістемелік құралдар көмегімен жүзеге асырылады.

Коменскийдің «Ұлы Дидактика» еңбегі педагогиканы ғылым ретінде жүйелеген оқулық және әдістемелік құрал.

Білім беру және тәрбиенің көлемінің кеңеюіне байланысты ғылыми білім түрлі принциптер бойынша жүйеленді.