2Технологиялық бөлім

2.1 Құрылыс орнын таңдау

Әр аймақта химиялық өнеркәсіп құрылысының негізгі экономикалық алғышарттары болып шикізат, энергетикалық ресурстардың болуы және халық шаруашылығының осы өнімге деген қажеттілігі болып табылады. Бірақ қазіргі уақытта мұнай өңдеу зауыттарының құрылысына қажетті орынды таңдау үшін шикізат базасының өндіріске жақын жерде орналасуы міндетті емес. Себебі шикізатты тасымалдау үшін құбырлар қолданылады, олар шикізатты қажетті аймаққа жеткізуін қамтамасыз етеді.

Мұнай өңдеу кәсіпорнын салу үшін ауыл шаруашылығына пайдалануға жарамсыз жерлер беріледі. Құрылыс орны туралы соңғы мәселелер келесі қосымша мәліметтерді есепке алғаннан кейін ғана шешіледі: қорғаныс сипаттағы пікірлер, экономикалық аймақтардың индустрияландырылуы, басқа кәсіпорындармен қалдықтарды пайдалану базасында бірлесу мүмкіндіктері.

Осы жұмыста жобаланып отырған өндірістің құрылысына санитарлық-сақтау аймағын ескере отырып Шымкент қаласы маңындағы «Петро Қазақстан АҚ» таңдалады. Газ өңдеу зауытын салу үшін осы жергілікті жерді бағалауда келесі шарттар сақталған:

- жергілікті жердің рельфі құрылыс үшін ыңғайлы;

- мамандар күшінің болуы;

- жақын шикізат базаларының болуы (;

- кәсіпорынға қажетті негізгі және көмекші материалдарды жеткізу үшін ыңғайлы қатынас жолдарының жақын орналасуы, сонымен қатар оларды жартылай өнімдерді (фабрикаттарды) және дайын өнімдерді тасымалдау үшін пайдалану;

- жергілікті шаруашылықтың өңделген мұнай өнімдеріне деген қажеттілігі;

- жергілікті арзан құрылыс материалдарының болуы;

- басым желдің бағытын дұрыс таңдау [6].

2.2 Өндіріс әдісін таңдау

Жұмыс ортасы (эжекция жасайтын) бу болып табылатын, құрылымдық аппарат көмегiмен төмендетiлген қысым жасайтын, құрамында бүйiрлі секциялы вакуумды колоннасы бар мұнай шикiзатының вакуумды айдау қондырғысы мен әдiсі белгiлi. Белгiлi әдiс пен қондырғының кемшiлiгі су буымен мұнай фракцияларын араластыру және сәйкесiнше су буымен мұнай фракцияларының бір бөлiгiнiң алып кетуі болып табылады, ол су буының конденсатын ластайды және қондырғының үнемдiлiгін төмендетеді.

Бұдан басқа, эжекторлы су булы сорғыш газдарды беру үшiн тиiстi қысымға дейiн, мысалы мұнай өңдейтiн зауыттың жанармай коллекторына көмiрсутек газдарының қысуын қамтамасыз етпейдi. Сондықтан мұндай газдарды, егер қосымша компрессорлық қондырғы болмаса, факельдерде өртеуге тура келедi. Сұйық өнiмнiң вакуммен айдаудың белгiлi әдiсіндегi конденсаттар тұндырғышқа түседi, онда сулы конденсаттан мұнай өнiмiнiң бөлiнуі жүреді. Мұндай тұндырғыштар қоршаған ортаны ластаудың қайнар көзi болып табылады.

Белгiлi әдiс пен қондырғының басқа кемшiлiгі эжекторлы сорғышқа дейiн конденсатор-тоңазытқышта жеңіл ұшқыш фракциялардың конденсациясы болып табылады, бұл қысымның ауытқуына алып келеді немесе вакумды колоннаның жоғарғы жағындағы қысымды жоғарылатып, жеңіл ұшқыш фракциялардың шығу дәрежесін азайтады немесе колоннадағы вакуум түзуге қажетті қуатты көбейтеді.

Осы жобаның бағытталған мақсаты вакуум айдау процесiнің қарқындылғын, қондырғының өнiмдiлiгiн жоғарылатқанда энергетикалық шығындарды қысқарту және жұмыс бойынша вакуум түзуші құрылымның тұйық контурды жасау жолымен қоршаған ортаның ластануын азайту болып табылады.

Қойылған мақсат келесідей шешіледі: сұйық өнiмді, көбiнесе мұнай шикiзатын, вакуумды айдау әдісінде, вакуум колоннасына сұйық өнiмді қосып беру, одан барынша аз мөлшерде бiр сұйық фракцияны алып кетіп, оны суытудан кейiн колоннаға циркуляциялық бүріккіш ретiнде берiп және колоннаның жоғарғы жағынан ағынды аппаратпен булы газды фазаны тартып шығару, вакуумды колоннасының сұйық фракциясының салқындатылған ағынды аппараттан түтiкке берудi белсендi орта ретiнде өткiзіп, сұйық фракция мен сулы бу фазасын араластыру жолымен ағынды аппараттың ағын бөлiктерінде ұйымдастыратын, конденсациялайтын оның компоненттерiнiң фракциясын сұйықтыққа аудармасы бар бу газды фазасының суу және қысуымен бу газды фазаның, ағынды аппараттан сұйық фазаны газ сияқтыдан бөлетiн және сұйық фазаны сепаратордан циркуляциялық суландыру ретiнде вакуум бағанаға барған сепараторға пайда болған газ және сұйықты қоспаны апарыпбасқарылады.

Сонымен бiрге, осы әдiс сепаратордан газды фазаны қосымша сұйық - газды ағынды аппаратпен тартып шығарып және сығып, соңғысынан газ сұйықты қоспаны қосымша сепараторға бағыттап, онда қысылған газды фазасын тұтынушыға жіберіп, ал сұйық фазаны қосымша ағынды аппаратқа жартылай белсендi орта ретiнде және вакуумды колоннасының жартылай циркуляциялық бүркуіне бағыттайды, осы кезде ағынды аппараттардың түтiгiне беруiне дейiн белсендi ортаны суытады.

Сұйық өнiмді вакуумды айдау қондырғысында, көбiнесе мұнай шикiзатының сұйық өнiмі мен циркуляциялық суландырулуы және бу газды фазаның шығарылуы көлiк магистральдерi бар вакуумнан және шыға берісінде, бiр фракцияның шыға берісінде кiру қосылған магистральдерi және ағынды аппарат сорған, сепараторлар орнатады, ағынды аппарат сұйық - газды және үрлегiштiң шығуына қосылған сұйық кiруi, сепараторға бу газды фазаның шығарылуын магистральге газды кiруi және шығулармен орындайды, сұйық бойынша соңғы шығумен циркуляциялық суландыруды магистральдерге қосады.

Бұдан басқа, қондырғыны қосымша үрлегiшпен, циркуляциялық бүріккіш магистралінде орнатылған қосымша ағынды аппаратпен, қосымша сепаратор және циркуляциялық үрлегiшпен жабдықтауға болады, негiзгi сепаратордың сұйығы бойынша шығуға қосқан, қосымша ағынды аппарат шығуына сұйықтың кiруi, негiзгi сепараторға газ кiрумен және қосымша сепараторға шығумен қосқан, қосымша сепаратордың сұйығы бойынша шығу циркуляциялыққа қосқан сорабын, қосымша сепаратормен және циркуляциялық үрлегiшпен жабдықтайды.

Бұдан басқа, циркуляциялық суландыруды берудi магистраль циркуляциялық үрлегiштiң шығуына қосуға, ағынды аппаратты сұйық кiруi және фракцияның сұйық вакуум бағанасынан шығуының аралығында магистральдерде, сонымен бiрге қосымша ағынды аппаратты сұйық кiруi және қосымша сепаратордан сұйығының шығуының аралығында тоназытқыштар орната алады.

Ұсынылған әдіс қондырғы көмегiмен сұйық өнiмiнiң вакуум айыруын оған ағынды аппарат және магистральдегi (мұнай өңдеу жағдайында) көмiрсутектердiң бiр бөлiгiнiң келесi конденсациясы бар соңғы бу газды фазасыдан ағын бөлiкке тартып шығару вакуум бағанасындағы сиретiлу деңгейінiң технологиясы бойынша тиiстi жолмен қолдауға мүмкiндiк бередi. Конденсацияланбаған газдар тұтынушының технологиялық мақсаттарына қолдана алған қысымға дейiн сығылады. Ағынды аппаратты ұқсас түріне қарағанда белсендi жұмыс ортасы вакуум бағанасының циркуляциялық суландыруын сұйық фракция болып табылады, және де белсендi жұмыс ортасы бу газды фазаның тартып шығаруы және келесi конденсацияның процесiнде флегма көрсетiлген талаптарды қанағаттандыратын сұйық циркуляциялық суландыруға бағыттауға мүмкiндiк берген жеңiл көмiрсутектермен бағыттайды. Бу газды фазадан жеңiл көмiрсутектерiнiң конденсациясы толығырақ қамтамасыз етiлген шарттардың құрылымының жасау вакуум бағанасынан дистиллятты шығуын үлкейтуге мүмкiндiк бередi. Бiр уақытта бұл оны (көмiрсутек газдардың мұнай өңдеуiн жағдайда) құрайтын бу газды фазалардың конденсатының қоршаған ортасына лақтырулары газ сияқты құтылуға мүмкiндiк бередi. Жоғарыда айтылған әдiс пен қондырғы,айтарлықтай сұйық өнiмнiң айдалуының экологиялық таза әдiстердi жасауға мүмкiндiк бередi.

Айдаудың суреттеп айтылған әдiсі, ұқсас түріне қарағанда, ағынды аппараттағы конденсация процесiнiң мекеме есебiнiң бу газды фазасының қарсылық бiлдiруiн магистральдегi тоназытқышының қоюын шығаруға мүмкiндiк бередi, өз кезегiнде, бу газды фазаның қарсылық бiлдiруiн магистральдегi гидравликалық кедергiсiн кiшiрейтуге мүмкiндiк бередi. Бұл оның ұқсас түрі сияқты, жиынтық энергия шығындардың сұйық өнiмнiң айдау процесiнде вакуумның тереңдiгiн жоғарылатып және сәйкесiнше вакуумды айдаудың (ашық) төмен қайнайтын өнiмдерiнiң шығуын көбейтуге мүмкiндiк бередi. Қондырғы энергия шығынын сұйық өнiмнiң вакуум айдауының өнiмдiлiктiң көбеюі немесе азаюы өнiмдiлiктiң сақтау деңгейіне келгенде жетедi, қоршаған ортаның ластануын біршама азайтады.