Билет № 21

1-сұрақ. Бес күндік жұмыс аптасында қажетті жұмысшылар санын табыңыз.

Жауабы: Қажетті жұмысшылардың саны келесі теңдіктен анықталады:

мұнда Т_тр – ТҚ және жөндеу жұмыстарының жалпы көлемі, Т_тр =20000 ад.сағ;

Ф_Н – жұмыс периоды мезгіліндегі жоспарлы жұмыс сағаты. Келесі формуламен анықталынады

Ф_Н =(d_н – d_п.в.)_*t_см

мұндағы d_н – бір жылдағы календарлы күн, 365күн;

d_п.в. – мейрам және демалыс күндері, 111 күн.

t_см – жұмыс ауысымының ұзақтығы, 8сағат.

Ф_Н =(365-111)_*8=2032 күн

Р=20000/2032=9,8 Р=10

Қажетті жұмысшылардың саны 10 адам.

2-сұрақ. Зил-4335 автомобилінің тежеу жолын анықтаңыз. Бастапқы жылдамдығы 50км/сағ, жүктің салмағы 5т, жол жағдайы-топырақты.

Жауабы: ЗиЛ-4335 автомобилінің тежеу жолы келесі формуламен анықтаймыз

, м

мұнда S₁ – жолды және жүргізушінің реакциясын ескеретін жол,

t₁ – жүргізушінің реакциясын ескеретін уақыт 0,4-1,0 с,

t₂ – тежеу жүйесін ескеретін уақыт

пневможетекте 0,4-0,8 с гидравликалық жетекте 0,2 с

K_э –пайдалану жағдайын ескеретін коэффициент 1,4

V – автомобильдің жылдамдығы, 50 км/ч

φ – жолдың ілініс коэффициенті 0,5-1,0

м

3-сұрақ. Зил-4335, Газ-3307 автомобильдері сығылған газбен жұмыс істейді. Осындай газдың көрсеткіштері, құрамы және таңбалануы.

Жауабы: Сұйытылған газдардың негізгі компоненттері ретінде екі көмірсутегі қолданады. Олар пропан­, бутан және олардың қоспасы.

Қалыпты атмосфералық қысымда және сыртқы ортаның температурасы 0⁰С жоғары болса сұйытылған газ газтәріздес күйінде болады, бірақ қысымды азғана көтергенде (0,8-1,6 МПа дейін) жеңілбуланғыш сұйықтыққа өтеді.

Пропан, бутан газдары 120⁰С температурада және 0,86 МПа қысымда сұйық күйге айналады. Сұйытылған газды сақтау үшін автомобиль баллондары көллемі 250 л, қысымы 1,57 МПа. Бұл қысымда температурасы +48,5⁰С төмен кезінде газ сұйық болады.

ГОСТ 20448-90 бойынша сұйытылған газ екі маркалы шығару ойластырылған: СПБТЗ¹ (қысқы техникалық пропан-бутандық қоспа) және СПБТЛ² (жазғы техникалық пропан-бутандық қоспа)

Сұйытылған газдардың иісі болмайды, бірақтан газдың жоғалуын білу үшін арнайы иісі аңқыған зат еңдіреді, ол – одоранттар. Одорант ретінде этилмеркаптан С₂Н₅SH қолданады.

Қайнау температурасы 37⁰С, 1000 м³ ауад немесе газ құрамында 0,19 г иісі сезіледі.

Қалыпты температурада сығылған газдар, жоғары қысымда да газтәріздес күйін сақтайды. Олар ­-82⁰С төмен температурада және 4,5 МПа қысымда сұйық күйге айналады. Негізгі компонент ретінде – метан және басқа көмірсутектер қатысады. Сонымен қатар көмір қышқыл газы, оттегі, азот, су, механикалық қоспалар бар.

Табиғи газ екі марка өндіреді: А және Б, олар метан және азот құрамына байланысты ерекшеленеді.

Энергетикалық көрсеткіш бойынша 1 м³ сығылған табиғи газ 1 л бензинге теңеседі.

Қалыпты температурада сығылған газдар, жоғары қысымда да газтәріздес күйін сақтайды. Олар -82⁰С төмен температурада және 4,5 МПа қысымда сұйық күйге айналады. Негізгі компонент ретінде – метан және басқа көмірсутектер қатысады. Сонымен қатар көмірқышқыл газы, оттегі, азот, су, механикалық қоспалар бар.

Қозғалтқышты сұйытылған газға өткізгенде қуатты 3-4% төмендейді. Бұны болдырмауға болады, егер қоспаны еңгізу тактінде салқындатса немесе қысу дәрежесін өсірсе, өйткені бензинге қарағанда газдын октан саны жоғары.

Бензиннен сығылған газға өту кезінде қозғалтқыштың өту кезінде қозғалтқыштың қуаты 18-20%, жылдамдығы 5-6%, екпін алу уақыты 24-30 төмендейді.

Сығылған табиғи газдарды тиімді қолдану үшін қысу дәрежесін 10-ға дейін, енгізу құбырлардың диаметрін кеңейту арқылы қозғалтқыш цилиндрінің толу коэффициентін жоғарлату, енгізу кезінде газды жылытуын болдырмау, газбөлістіру фазасын өзгерту керек.Бірақ бұл қозғалтқышқа конструкциялық өзгеріс жасау керек. Баллон массасын азайту үшін төмен температурады сұйытылған газ алу және оны изотермиялық баллондарда сақтау керек. Бұндай газ энергиясыйымдылығы жағынан сұйық мұнай отындарымен тең келеді.