Билет № 17

1-сұрақ. Егер мөлшерлік t₁ = 3,4 ад.сағ.болса, ТҚ – 1 түзетілген жұмыс көлемін табыңыз.

Жауабы: МАЗ-304В автомобилінің нормативті ТҚ -1 еңбек сиымдылығы берілген:

Ттқ-1=3,4 ад/сағ

Еңбексиымдылық мөлшері мына коэффициенттерімен түзетіледі.

Кт(тқ)= К2*К5

Мұнда : К2- автомобильдің модификациясын ескеретін коэффициент

К5-автопарктегі автомобильдер санын ескеретін коэффициент.

Анықтамалықтардан МАЗ-304 автомобилі жартылай тіркемелі екенін білеміз,сондықтан К2=1,1

К5-коэффициентінің мәні технологиялық топтарға да байланысты болғандықтан, К5=1,05

Кт(тқ)=1,1*1,05=1,155

Сонда ТҚ-1 еңбек сиымдылығының түзетілген мөлшері.

Ттқ-1=3,4*1,155=5,27 ад/сағ

2-сұрақ. ОдАЗ-9370 жартылай тіркемесінің тежеу механизімін және оның негізгі реттеу жұмыстарын айтыңыз.

Жауабы: ОДАЗ-9370 жартылай тіркемеде тежеудің пневматикалық жетегі қарстырған,тіркемеде сиымдылығы 23литр екі ауа баоны орнатылған. Тіркеменің тежеу механизмі барабанды болып келеді, ас тартқыш автомобильдің пневматикалық жүйесімен жалғастырылған.Тежеу механизмінің құрылысы : Шойыннан жасалған барбаннан,2 калодкадан, кергін жұдырықшадан қайтарғыш серіппеден , тежеу камерасынан,реттегіш рычагтан тұрады.Тежеу барысында 1-ші жартылай тіркеменің артқы дөңгелегі тежеліп,одан кейін тартқыш автомобильдің тежелуі керек.Олай болмаған жағдайда жартылай тіркеменің инерциясы тартқыш автомобиль әсер етіп, оның тежеу жасын арттырады н/е автомобильдің бағытын өзгертіп жіберуі мүмкін.

Тежеу механизмін реттеу .

Колотка мен барабанның арасындағы саңлау 0,4 мм болуы керек .Колодка желінген сайын бұл саңлау арта береді.Сондықтан ТҚ-1 кезінде оны реттеп отыру керек.Ол үшін жартылай тіркеменің дөңгелегін домкратпен көтеріп,реттегіш рычагтін червягын дөңгелек тоқтағанша бұраймыз.Осылайша тікеменің барлық дөңгелектерін реттеп шығамыз.

3-сұрақ. МАЗ-504В автомобиль-тягачтарының трансмиссия тораптарында қандай майлар қолданылады.

Жауабы: МАЗ-504В автомобильдерінің тораптарында мынандай майлар қолданады:

I.Беріліс қорабының аралық жетегінің басқаруында мына майлар қолданылады:

Солидол УС-1(ГОСТ 1033-51)

Пресс-солидол С н/е солидол С (ГОСТ 4368-64)

II Корданды біліктің инелі подшипниктеріне мына майлар қолданылады:

Тап -15В (МРТУ 38-185-65) н/е ЛЗ-158 (МРТУ 12Н № 139-64)

III Беріліс қорабының картеріне керекті майлар:

ТС -14,5 (ТУ38-1-173-68)

Ауыстырылымы : жазда МК-22 (ГОСТ 1013-49)

Қыста -14(ГОСТ 1013-49) н/е МТ-16П жыл көлемінде пайдаланылатын май.

IV Артқы белдің негізгі берілісінің картеріне керекті майлар:

ТАП -15В (МРТУ 38-1-185-65)

V Үлініс подшипнигіне ккеректі май : Литол-24

Билет № 18

1сұрақ. Осы автомобильдер үшін К₂ коэффициентін табыңыз. КАМАЗ–5321 автомобилінің жылдық жүрісі 150000км. Пайдалану жағдайы I – категория, салқын климаты.

Жауабы:Осы автомобильдер үшін К₂ коэффициентін табыңыз. КАМАЗ–5321 автомобилінің жылдық жүрісі 150000км. Пайдалану жағдайы I – категория, салқын климаты.

1.КЖ автомобиль жүрісі мынаған тең :

k_кж = k₁ · k₂ ·k₃ ≥ 0,5

k₁ , k₂ ,k₃ – күрделі жөндеуге дейінгі жүрісті реттейтін коэффициенттер;

коэффициентінің шамасы

Пайдалану жағдайының категориясы	І	ІІ	ІІІ
шамасы	1.0	0.8	0.6

коэффициентінің шамасы

Жылжымалы тізбектің және модификациясы	шамасы
Борттық автомобильдер Ершікті тартқыштар Өзі аударғыш автомобильдер Бір тіркемелі немесе қысқа өрістегі (5 км дейін) жұмыс істеу кещіндегі өзі аударғыш автомобильдер Бір тіркемелі борттық автомобильдер Екі тіркемелі борттық автомобильдер	1.0 0.95 0.95 0.80 0.90 0.85

коэффициентінің шамасы

Аумақшалар мен аудандар	шамасы
Орталық аумақша, аймақ Құмды-шөлді және таулы аудандар Суық климатты аймақтар Қиыр Солтүстік	1.0 0.9 0.8 0.7

k_кж =0¸8*0.95*0.8 =0¸68 ≥ 0,5

2сұрақ.Екі жақты әсер етуші тежеу кранының негізгі реттеу жұмыстары мен құрылысы.

Жауабы: Тасымалдау жұмыстарының өзіндік құнын азайту мақсатында тиеп- түсіру жұмыстары механизациялануы тиіс. Мұндай жұмыстардың әсері өндірістік орындардан қашықтаған сайын арта береді. Себебі тиеп- түсіру жұмыстарына көмекші кран автомобильдерін пайдаланбай- ақ, кран қондырғысын көлік құралдарына орнатқан тиімді болады. Кран қондырғысының салмағына байланысты көлік құралдарының жүк көтергіштігі азаяды, бірақ тиеп- түсіру жұмыстарының механизациялануына байланысты , тасымалдау жұмыстарының өзіндік құны азаяды. Тиеп- түсіру жабдықтары мына топтарға бөлінеді: жебелі краны бар жабдық; теңселмелі порталды жабдық ; жүк көтеретін порты бар жабдық; еңкейтетін платформасы бар жабдық; ілмелі жүккөтергіш қондырғысы бар жабдық.

Краны бар өзі тиегіш жабдықтар КамАЗ, ЗИЛ, ГАЗ және КрАЗ автомобильдеріне орнатылады. Кран жетектері автомобиль қозғалтқышынан іске қосылады.Краны бар көлік құралдары тара жүктерін немесе пакетті жүктерді өз платформасына немесе жанындағы басқа автомобиль платформасына өзі тиеп, өзі түсіре береді. Кранның жетегі негізінен гидравликалық болып келеді. Кран жабдығы көлік жағдайында габариттік өлшемдерін кішірейтіп, жиылады. Жиылған жағдайда кран жабдығы платформа мен кабинадан бар болғаны 250-300мм ғана шығып тұрады. Жүк көтергіштігіне байланысты кран жабдығының өлшемдері де өзгереді.Кранда жүкті ілуге арналған крюктері , стропалары немесе бейімдемелері болады. Кранның колоннасы тірек есебінде автомобиль платформасына кабина мен шанақтың ортасына орнатылады. Ол үшін шанақты артқа қарай жылжытады. Крандық жабдық колонна тіректен, жебеден, бұрылу механизмінен, гидравликалық жетектен және рессор стабилизаторынан тұрады. Кранның бұрылуы, жүкті тиеп- түсіруі гидравликалық жетек көмегімен іске асады. Гидравликалық жетек сорғыдан , гидроцилиндрден, шлангілерден, басқару крандарынан тұрады. Шлангілер жоғары қысымды және төменгі қысымды болып бөлінеді. Жоғары қысымды шлангілер 10МПа қысымға шыдайды. Кранмен жабдықталған автомобильдер кіші контейнер жүктерін тасымалдауға ыңғайлы , себебі бір контейнерді тиеуге немесе түсіруге бар болғаны 1,0-1,5 минут уақыт кетеді.

3сұрақ.КамАЗ-5511 автомобилінің көтеру механизімін қандай гидравликалық сұйықтар қолданылады.

Жауабы: М- 8Г К немесе М 10Г К - бұлар КамАЗ автомобильдері үшін арналған. Мұндағы М әріпі мотор майын, 8 саны 100º С дегі тұтқырлықты (мм²/сек) Г тобына арналған майлар жоғары жылдамдатылған қозғалтқыштар үшін, 2 индексі дизель қозғалтқышына арналғандығын көрсетеді. МГЕ – 10,15 М -май, Г - гидравликалық, Е – модификация. 10,15 тұтқырлығы,10- қыста қолданылады 15-жазда қолданылады. Бұл сұйықтықтардың құрамында коррозияға қарсы, көбіктенуге қарсы және үйкеліске қарсы қоспалар бар.