9.3 Сурет. Штакелберг үлгісі
Бұл үлгі шешім қабылдағанда бірінші болғанның тиімді екендігін білдіреді.
Екі
фирманың да шығындары нөлге тең. Нарықтық
сұраныс қисығы келесі функциямен
анықталған
Мысал үшін, 1-ші фирма шығарылатын өнім мөлшерін бірінші шешеді, одан кейін оның шешімін біліп алып, 2-ші фирма шешім қабылдайды.
2-ші фирманың реакциясы:
Оның
қисығының түрі:
1-ші фирманың түсімі:
сондықтан,
2-ші
фирманың реакция теңдігін пайдаланып
болатынын табамыз. Яғни, 1-ші фирма екі
есе артық өнім шығарады.
9.4 Олигополияның бағалық үлгілері Бертран үлгісі
Бұл үлгіні біртектес тауар болған жағдайдағы бағалық бәсекені бейнелейтін үлгі деп атайды.
Фирмалар біртектес тауар шығарады деп келісейік. Курно үлгісінен ерекшелігі, енді фирмалар бағаны таңдайды.
Нарықтық сұраныс фунцкиясы:
болсын.
Әр фирма қандай баға таңдар екен?
Олар біртектес тауар шығарғандықтан, тұтынушы кім арзанырақ сатса, содан сатып алады.
Егер фирмалар бірдей емес баға қойса:
төмен баға қойған фирма өзінің нарықтағы сұранысын толығымен қанағаттандырады.
жоғары баға қойған фирма, ештеңе сата алмайды.
Егер фирмалар бірдей баға қойса:
Тұтынушыға бәрібір болады, кімнен тауар сатып алатындығы. Сондықтан фирмалар тауарларын тең сата алады.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
Олигополиялық нарыққа кіретін фирмалар саны нарықтағы жағдайға қандай әсер етеді?
Дуополиялық нарықта А және В деген екі фирма бар. В фирмасының шығарылатын өнімі қандай жағдайда максималды болады?
Бағалық соғыс қай нарыққа тән?
Мағнасы бойынша олигополия қай нарыққа жақынырақ?
Олигополиялық нарықтың монополиялық нарықтан айырмашылығы не де?
Олигополиядағы сандық үлгілерді сипаттаңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
Мамыров Н. Қ. Есенғалиева Қ.С. Тілеужанова М.Ә. Микроэкономика. Алматы: Экономика, 2000 ж
Пиндайк Р.,Рубинфельд Д. Микроэкономика. М., Экономика, Дело, 1992 г.;
Мухамедиев Б. М. Микроэкономика. Уч. Пособие. Алматы: Қазақ Университеті, 2001 г.
Нуриев Р. М. Микроэкономика. М.: Высшая школа, 1996 г