Лабораториялық жұмыс №8 Windows –интерфейсінің визуальді компоненттеріне мысалдар.
Ұзақтығы: 80 минут
Пәні:
Информатика және программалау.
Арналғаны:
Оқу жоспарына сәйкес “Информатика” мамандығының студенттеріне арналған.
Мақсаты:
Windows –интерфейсінің компонентерімен танысу.
Оқыту нәтижесі:
Қолданушы сабақты табысты аяқтаған соң төмендегілерді білуі керек.
Win32, System, Samples компоненттер палитрасы беттерінде орналасқан компоненттерді қосымшада қолдана білуі керек.
Қолданылатын программалар:
ИСР – Delphi 5.0.
Сабақ жоспары:
І. Windows –интерфейсінің визуальді компоненттеріне
мысалдар 40 минут
ІІ. Өзіндік жұмыс 40 минут
Программаны жүктеу:
Қажетті программалар дискіде қондырылған деп есептеледі.
І. Windows –интерфейсінің визуальді компоненттеріне мысалдар.
Ұсынылған уақыты 40 минут.
Windows 95/98 стилінде жаңа басқару элементтері Win32 бетінде орналасқан.
Бұлар көпбетті блокноттар, басқару элементтерін көшіруге (Doc king) мүмкіндік беретін инструменттер панеліне арналған контейнер, ағаш тәрізді тізімдер, календарлар, мәндерді өзгертуге арналған компоненттер (қалқымалы – TtrackBar және секірмелі - ТUpdate), операцияның орындалу процесін бейнелейтін компоненттер және т.б.
Дайындық әрекеттер.
1.1. Өз каталогңызда ішкі lab8 каталогын құрыңыз.
Жаңа қосымша құрыңыз.
Инструкменттер панелі.
2.1. Формаға T ContoLBar контейнерін орналастырыңыз. Бұл компонент
T Too LBar орналасуына қолайлы контейнер болып табылады. Ол панелдердің орналасуын басқаруға арналған Drag and Rock технологиясын қолданады. Оның Align alTop мәнін, Auto Size қасиетіне True, DragKing-dk Dock мәндерін қойыңы. DragMode қасиетіне dmManual мәнін қалдырыңыз.
Форманың бос жеріне I magehist (Win32 беті) екі компонентін қойып әрқайсысын төрт бейнемен толтырыңыз, I magehist компонентін бейнемен толтыру үшін оны екі рет маус батырмасымен шертіп немесе оның жанама менюімен (маустың оң батырмасын шертіп) Imagehist Editor опциясын таңдаңыз.
Пайда болған редактор терезесінде <Add> батырмасын басып,
I mages\Buttons каталогында ВМР файлын таңдаңыз. Бұл каталогтағы файлдар екі бейнеден тұрады. Бірақ Imagehist компоненті бірдей өлшемді жалғыз (бор) бейнелерді сақтай алады. Сондықтан редактор сізге бейнелерді бөлуді ұсынады. Онымен келісіңің үшін, оны шертіп <Delete> батырмасын басыңыз.
Бірнеше бейнелерді жүктеу үшін 2,3 бөлімін қайталаңыз, содан соң редакторды жабыңыз.
T Too LВar (Win32 беті) компонентін ControhBar1 компонентін орналастырыңыз. Too LВar компонентінің I mages қасиетіне
Too LВar компонентіне орналастырыңыз. Too Lвar компонентінің
I magehist мәнін қойып, оған 4 батырма орнатыңыз. Батырманы қою үшін Too LВar 1-ді маустың оң жақ батырмасымен шертіп NewButton опциясын таңдаңыз.
2.6. ControlBar 1-ut тағы бір T ToolBar компонентін орналастырыңыз. Оның Ahign қасиетінде alTop мәнін alNone-ге ауыстырыңыз. Компонентті
I magehist 2 мен (I mages қасиеті) байланыстырып, батырмаларды құрыңыз (2,5 – бөлімді құраңыз).
. Too Lвar компоненттерінің Drag king қасиеттеріне DK Dock мәнін, DragMode-dmAutomatic және AutoSize-True мәнін қойыңыз.
2.8.Программаны орындауға жіберіп, панелдерді ауыстырыңыз.
Көпбетті блокнот.
Компоненттер палитрасының көпбетті блокнотты құруға арналған екі басқару элементтері ба. Бұл компоненттер:T TabControl және T PageControl. Беттен бетке ауысу белгі қою арқылы жүзеге асады. T TabControl компонент TtabSheet класының бір-бірін жауып тұратын панелдерімен тұрады. Әрбір панел өзімен байланысқан белгі (закладка) арқылы таңдалып, өзінде орналасқан компоненттер жиынынан тұра алады.
3.1. Формаға T TabControl компонентін қойып, Align қасиетіне alChient мәнін белгілеңіз.
3
.2.
Конструкторлау этапында жаңа панель
қосу үшін компонентке маустың оң жақ
батырмасын шертіп, New
Page
–ні таңдаңыз. Жаңа бетке Caption
қасиетінде
жаңа тақырып енгізуге болады.
T Paint Box компоненті.
T Paint Box компоненті System панелінде орналасқан. Бұл кез-келген бейнелерді салуға арналған жай терезе. Канва компоненттің Canvas қасиетінде сақталады, графиктік инструкменттер-Font, Pen және қасиетінде орналасады.
4.1. PageControl-дің бірінші бтіне Tpanal компонентін орналастырып, Align қасиетіне alRight мәнін қойыңыз.
4.2. Панелге TbitBtn екі батырмасын орналастыр. Батырмаларға тақырыптар және пиктограммалар беріңіз. (Caption және Glyph қасиеті)
4-сурет Page Controlf блокнатының бірінші беті.
4.3. Беттің бос жеріне T PaintBox компонентін қойыңыз. (Align=alClient)
4.4. BitBtn1 үшін OnCkick оқиға өңдеушісін құрыңыз. (программаны орысшадан көшір). Өңдеуші Canvas типінің әдістері көмегімен қызылтүсті элмыш салынады.
4.5. Саймандар панеліндегі құған кез –келген батырман өңдеуші ретінде бекітіңіз.
4.6. BitBtn2 батырмасы үшін өңдеушіні құр. (программасы орысшадан көшір)
BitBtn2 батырмасын басу арқылы PaintBox1 компоненші тазаланады.
4.7. Программаны орындау арқылы, әрекеттеріңізді дұрыстығын тазаланады.
5.Tanimate, T ProgressBar, T UpDown, T Shape, TTImer. T ProgressBar компонентін процестің орындалу барысын уақыт бойынша ұзақтығы көрсетуге арналған. Max және min қасиеттері – Position қасиетінің өзгерту диапазонының ең үлкен және ең кіші мәндерін анықтайды. Position бейнеленіп тұрған шаманың ағымдағы мәнін көрсту: TUpDate компоненті сандық шаманы реттеуге, келтіруге (регулировки) арналған. Жалпы TUpDate компоненті шамаларды реттейтін, келтіретін және қажет жағдайды редакциялайтын T Edit класының басқа компонентерімен байланысты. Associate қасиеті байланысты компонентті анықтайды.
T Animate компоненті AVI форматт видеоклиптер ойнауымен көрсетеді. File Name қасиеті компонентті AVI –файлымен байланыстырады. Active қасиеті клипті көрсету рұқсат береді, не бермейді.
T Shape компоненті жай геометриялық фигуралардың бірін салады. Shape қасиеті геометриялық фигураның түрін анықтайды. T Timer компоненті нақты уақыттың интервалдарын бастан санауға арналған. Оның InterVal қасиеті таймер қосылғаннан бастап cenTimer оқиғасы басталғанға дейінгі уақыт аралығын миллисекундпен анықтайды. EnabLed қасиетінің мәні true болғанда таймер қосылды. EnabLed қасиеті Fahse болғанға дейін On Timer оқиғасы қосыла береді.
5.1. Блокноттың үшінші бетіне T Animate, T Shope, T ProgressBar, T Timer, TUpDate, T Edit компонентерін орнат.
5.2. DelPhi 5 каталогында кеңеймесі AVI болатын файлды табыңыздар және оны өзіңіздің lab8 каталогын көшіріңіздер. Animate 1 компонентінің FileName қасиетіне осы файлдың атын жаз.
5.3. Timer1 компонентінің Enabled қасиетіне False мәнін қой.
5.4. Progress Bar1 компонентінің Visible қасиетіне False мәнін қой.
5.5. Timer1 компонентінің On Timer оқиға өңдеушісін құр. (орысшадан)
5.6. T UpDate компонентін шерткенде OnClick оқиғасы шығады. Сәйкес өңдеушінің құрайық
//. UpDate компонентінің Position қасиетінің мәні Memo1-де көрінеді.
// UpDate компонентінің Position қасиетінің мәніне байланысты Shape1 компонентінде фигураның түрі өзгерді.
5.7. Саймандар панелінің №3 пернесін басқанда таймер қосылады.
5.8. Программа орындалуын тексер.
6.Күнтізбелер.
Датаны таңдау – мәліметтерді енгізгенде көп қолданылатын операциялардың бірі. Бір айға арналған типтік таблицадан тұратын панелі бар күнтізбені
T Month Calendar компоненті инкапсуляция жасайды. Элементті басқаруда өлшемді үлкейткенде ағымдағы жақын айлар үшін күнтізбелердің бүтін санын көрсетеді.
Күнтізбеде датаны таңдау нәтижесі Date қасиетінде сақталады. N Data Time Picker коспоненті күнтізбені біржолды редактормен (байланыстырады) ауыстырады (совмещает) Samples бетінде тағы бір T Calendar күнтізбе r орналасқан.
6.1. Блокноттың төртінші панеліне келесі компонентерді орналастыр: T Panel (Align=alRight); T Edit (на панель); T MonthCalendar (Align=alClient);
MonthCalendar1 компоненті үшін On Click оқиғасын құр. (орысшадан)
5
– сурет. Page
Control1-дің
үшінші беті.
ІІ. Өзіндік жұмыс
Тапсырма:
Алдыңғы сабақтағы жасалған программаны шақырып, проектті жаңа мүмкіндіктермен толтыр.
1 вариант
а) T Paint Box компоненті көмегімен жасалған суретті негізгі формаға орналастыр.
б) Стандарт формада күнтізбені орналастыр. Күнтізбеде таңдалған датаны бір жолды редакторда көрсет.
2 вариант
а) Негізгі формаға видеоклипті орнастыр.
б) №2 лабораториялық жұмыста енгізуді T UpDate компоненті көмегімен жаса.
вариант
Pass Word формасына видеоклипті қой.
б) Стандарт формаға күнтізбені орналастыр. Күнтізбеден таңдалған дата статус панелінде көрсетілсін.
вариант
а) Pass Word панелінде T Shape компонентін орналастыр.
б) Геометриялық фигураның түрі уақыт бойынша өзгеруі керек.
вариант
а) №2 лабораториялық жұмысқа ведиоклипті орналастыр.
б) №4 лабораториялық жұмысты енгізуді T UpDate компонентімен жүзеге асыруды ұйымдастыр