Төуелсіз Мемлекеттер Достастығының құрылуы Кеңес Одағының ыдырауының салдарын сәл де болса жеңілдетіп өтгі. Алайда ТМД ішінде туындаған үрдістер бүрынғы кеңестік кеңістіктің толықтай бөлінуіне әкеліп соғу қаупі туындады. Кейін келе, әлемдік кеңістікке кіру үшіқ ең алдымен Достастықтың өз ішінде саяси және экономикалық түрақтылық пен қауіпсіздік орнауы тиіс екендігі сезіле бастады. Өйткені, сол кезде сәйкеспейді деп келген үлттық мемлекеттілік пен интеграция түсініктерін қарама-қарсы қойып, салыстыру толықтай бөліну процесіне әкелер еді.

Сөйтіп, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын реформалау қажеттігі пісіп жетілді. Мемлекеттердің Еуразиялық Одағын қүру идеясы қалыптасқан саяси және экономикалық жағдайдың талаптарына сай келетін еді. Осы жоба озаратиімді екі қағида-үлттық мемлекеттіліктің және мемлекетаралық интеграцияның одан әрі қалыптасуын қалай үйлестіру керек деген мәселенің шешімін тапты. ТМД елдеріне еуразиялық кеңістіктің барлық халықтары қол жеткізген нәтижелерді пандалана отырып, біртүтас әлемдік интеграциялық процеске кіруге осы жоба мүмкіндік берді.

Қазақстан Республикасы ТМД-ның кызметін қалаған идеяларды барынша пайдалануға мүдделі болып отыр. Сондыктан да Қазақстан Достастық аясында көпжақты және екіжақты ынтымақтастықты дамытуға бағытталған саясат жүргізіп келеді.

6.8. Солтүстік Атлантика Одагының (нато-ның) стратегиялық түжырымдамасы

1999. ж. сәуір айында, яғни Солтүстік Атлантика Одағының қүрылғанына 50 жыл толғаннан кейін Вашингтондағы мемлекеттер мен үкімет басшыларының жоғары деңгейдегі мәжілісінде, НАТО елдері Солтүстік Атлантика Одағының Стратегиялық түжырымдамасын мақүлдады. НАТО қырық жылға созылған “қырғи-қабақ соғыстың" Еуропада соғыс өртін туындатпауының алдын-алып келді. Қорғаныс пен диалогты үйлестіре отырып, бүл үйым Шығыс пен Батыс арасындагы тайталасты бейбіт жолмен шешуде маңызды рөл атқарды. “Қырғи-қабақ соғыстың” қаупі жойыла бастаған соң, Еуропаның жаңа, көлемді интеграциялануының келешегі қалыптасып, Еуроатлантикалык қауіпсіздік қүрылымы құрылып, онда НАТО ерекше орынға ие болды. Осы жылдар аралығында қаруды бақылау саласында маңызды оқиғалар өтті, бүл процеске Солтүстік Атлантика Одағы ерекше мүдде таныткан болатыя Одақ қауіпсіздіктің ортақ мүдделерінің сақталуық үжымдық қорғаныс және трансатлантикалық байланыстарды нығайтуды қамтама- сыз етуі тиіс. НАТО әріптес-елдермен қатынасын тереңдетуге және

жана мүшелерді қабылдауға дайын болуы қажет, өзінің барлық мүшеле- рінін бостандықтары мен қауіпсіздігін саяси және әскери күралдармен қорғау НАТО-ның негізгі және бүлжымас мақсаты. Барлық мүшелері қауіпсіздігінің ажырамастығын қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеггер_ді_ң біріккен міндеттемелері мен ынтымақтастығы Солтүстік Атлантика Одагьш қызметінің негізін қалайтын басшы қағидасы болып табылады

Солтүстік Атлантика Одағы өзінің басты мақсатына жету үшін қауіпсіздік саласында мынадай маңызды міндетгерді жүзеге асырады:

• аймақтағы түрақты кауіпсіздікті қамтамасыз ету;

_ одақтастар арасында олардың мүдделерін қозғайтын мәселелер жонінде консультациялар жүргізу;

_ қез келген басқыншылық қаупіне қарсы қорғануды қамтамасыз

ету;

_ жанжалдардың алдын-алуға көмектесу және дағдарысты реттеуге дағдарысты сезіну жөніндегі операцияларды қоса алғанда белсенді

қатысуі

• өзара сенімге қол жеткізу мақсатында және Солтүстік Атлантика Одағынын біріккен әрекеттеріне қабілетті болу үшін басқа мемле- кеттермен кең көлемді әріптестік, ынтымақтастық және диалогқа

көмектесу.

Солтүстік Атлантика Одағы үнемі өзгеріп түратын жағдайда әрекет етіп келеді. Оның саяси рөлі артуда және әскери әріптестік пен өзге де мемлекеттермен, Ресей, Украинаны қоса алғанда, ынты- мақтастық пен диалог та даму үстінде; Н АТО жаңа мүшелерді қабыл- дауға дайын.

Қарулану, қарусыздану және жаппай қырып-жоятын қаруд_ы таратпауды бақылауға қолдау корсету жөніндегі НАТО саясаты қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі Солтүстік Атлантика Одағыньің мақсатгарына жетуде басты рөл атқаратын болады. Одақтас мемлекеттер үжымдык қорғаныс және үйымның барлық кешенді мақсаттары_н орындау үшін жеткілікті қарулы күштердің барынша ең аз деңгейімен қауіпсіздік пен түрақтылықты нығайтуға үмтылады. НАТО қауіпсіздікті нығайту элементтерін үйлестіруді қамтамасыз етуді жалғастыра беретін болады. Солтүстік Атлантика Одағы қарулану, қарусыздану және жаппай қырып-жоятын қарулар таратпауды бақылау жөніндегі, сондай-ақ қауіпсіздік пен сенімді нығайту шаралары жөніндегі келісімдерді дайындауға көмектеседі. Қаруды таратпау саласындағы басты мақсат оның тзралуының алдын алу, ал егер ол таралған жағдайда оны дипломатиялық қүралдар арқылы жою керек.

Максат-міндеттерді орындау үшін НАТО қажетті әскери әлуетгі сақгап турады. Осындай міндеттерді орындау барысында ынтымақтастық және стратегиялық бірлік қағидаларының маңызы сол күйде сақталып