Асфальттық-бетонның тығыздығы (ұсақ тетікті)

Асфальттық-бетондар 3-5 % қалдықты ұсақ тетікті болатын тығыз және 5-10 % қалдық ұсақ тетікті болатын ұсақ тетікті болып бөлінеді. Тығыздау асфальттық-бетондық қоспалардың көмегімен айырамыз ал олар асфальт тегістейтін катоктар, тегістеулер, вибраторлар және құюлар (тегістеп тығыздау емес) көмегімен тығыздалады.

Фракцияның ірілік сұлбасы: осы көрсеткіштер бойынша асфальттық-бетондар 9....40 мм. құмды тасты фракциясынан тұратын ірі дәнді, 5....20 мм. орта дәнді, 5....10 ұсақ дәнді және көлемі үлкен емес дәндерден тұратын табиғи және жасалынды құмдық болып бөлінеді. Ірі дәнді және орта дәнділер тек қана ыстық және жылы асфальттық-бетондар бола алады.

Асфальттық-бетондардың әр-түрлілігі: Құмдық асфальттық-бетон бұрыннан битумдық-минералдық материал ретінде баяғыдан белгілі. Ерекшеліктері: бағасы төмен, құмды тастардың фракциялануын қажет етпейтді, мықтылығы жағынан құмды тасыт асфальттық-беттоннан қарағанда өте жақсы.

Мұнайлық битумдар табиғиға қарағанда 5...6 есе артық.

Жолдық автобитумдар: тотықтырылған – бұл дегеніміз мұнайды өндіру кезінде пайда болатын қалдық продуктылардың және продуктылардың тотықтырылуы.

Гудрон – бұл мазут пен бутимның арасындағы продукт.

БАЗ – бет жағының активті заттары, бұл беткі жағының минералдық дәндерінің (карбон қышқылдарының кальцийлері) тұтасуын жақсартады.

Минералдық ұнтақ – ұсақталған ізбестік немесе доломит, бұл минералдық дәндермен асфальтты байланыстыратын зат.

Табиғи битумоминоздық материалдар – бұл битуммен сіңірілген әр түрлі табиғи жыныстары (ізбестер, құмдықтар, долмиттар және т.б.). олардың құрамында 10-нан 80 %-ға дейін битум бар.

Цементтік-бетондық жамылғыларда келесілердей артықшылықтар бар:

• Жоғарғы мықтылық, кез-келген жыл мезгілінде барлық көлік түрлерін өткізе алады;

• Жөндеу аралық жұмыстарының ұзақтылығы (30-40 жыл);

• Дөңгелектерінің тұтасуының жоғарғы коэфиценті, жамылғы дымқыл болған жағдайда да өзгермейді;

• Жамылғының ашық түсі, түнде жүру қауіпсіздігін жоғарлатады.

Құрылыс мезгілінің ұзақтылығы органикалық тоқылымдарды қолдануынан көп. Жамылғының төменгі тозуы (0,1-0,2 мм./жыл.)

Кемшіліктері:

• Көлденең тігіндердің көп болуы, ал бұл жамылғының сапасын және түзулігін төмендетеді;

• Жөндеу жұмыстарының қиын болуы;

• Жамылғыны орнатқаннан кейін қозғалысты бірден ашу мүмкін еместігі.

Цементтік-бетон қозғалысы күшті жолдардың асфальттық-бетон жамылғыларының астынан негізгі құрал ретінде салуға да қолдануға болады.

Цементтік-бетон жүрілетін жолдың бүкіл жалпақтығы бойынша бір немесе екі қабат болып бірдей қалыңдықта салынады. Екі қабат көбінесе бетонның төменгі қабатында жай тасты материалдар қолдану мақсатында салынады. Екі қабатты жамылғының жоғарғы қабатының қалыңдығы 10 мм. аспайды.

Тақырып – 5. Қатпаған және қатып қалған, қар және мұздың грунттарын кесу теориясының негізі

Дәріс жоспары:

1. Грунтты кесудің теориялық негізі

2. Грунтты кесу (Зеленин, Летошнев, Домбровский, Ветров)

3. Қатып қалған грунттарды кесу

4. Грунтты кесуге арналған жұмыс органдарының түрлері

5. Грунтты кесу және қазу.

Машиналардың жұмыс органдарының грунтпен өзара әрекеттесу нәтижесінде грунттың жоңқасы жалпы массивтен бөлінеді, ал бұдан грунттың кесілуі мен қазылуын айыруға болады. Грунтты кесу барысында қатты бөлімдердің арасында механикалық бұзу жолымен жоңқаның бөлінуі жүзеге асырылады. Іс – тәжірибиеде таза кесу ас көп кездесе қоймайды, көбінесе жоспарлауларда жиі кездеседі.

Грунттың кесу үрдісін күштің әсерінен жұмыс органдарының грунтты деформироватетуі деп есептеуімізге болады.

Сурет – 6. Кесу схемасы

Жалпы жағдайда клиннің әсер етуі: күш - Рр, бұл клиннің орын ауыстыруында тиімді күш көрсетеді, R – грунттың реакциясы, Gгр – грунттың жоңқасын кесу салмағы, Fтр – грунттың қозғалысы мен клиннің үйкеліс күші. Fтр, R, Gгр – грунтты кескенде қарсыласу күші деп есептейміз. Олардың барлығы Wр қарсыласу күшін құрайды және кесу шарттары орындалуы керек

**********

Машиналарды жобалау барысында Рр кесу шартын дұрыс таңдап алулары қажет, ал бұл тек қана қарсылық кесулері белгілі болғанда ғана жасалынады. Бұл көлемінің және R реакцияның бағыттары белгісіз болғандықтан және грунттың физикалық-механикалық қасиетінен және т.б. тәуелді болғандықтан біршама қиындықтарға әкеледі. Gгр грунттың салмағының және Fтр үйкеліс күштерінің мінң тұрақты емес. Грунтты кесу теориясының негізін салушы В.П.Горячкин, ол кесудің қарсыласу күшінің қосындысын анықтауда өзінің формуласын ұсынды.

****************************

мұнда Мг – грунт пен болаттың үйкелісі;

Gгр – клиндағы грунттың салмағы;

k – грунттың кесілуінің қарсыласу шегі;

b – кесу жалпақтығы;

h – кесу тереңдігі;

ε – кесу барысында энергетикалық шығындардың коэфиценттерінің саналуы;

V2 – кесу жылдамдылығы;