Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті

Экономика және құқық институты

Азаматтық құқықтық пәндер кафедрасы

СИЛЛАБУС

Пән Қазақстан Республикасының еңбек құқығы

Мамандық 5В030100 – Құқықтану

5В011500-Экономика және құқық негіздері

Курс 3 – 2 (ОАБ)

Оқытушы Абуов А.А.

Актобе, 2014-2015ж.

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті

Syllabus

Пән ҚР еңбек құқығы (3 кредит )

Сабақ өткізу уақыты мен орыны	ОСӨЖ-ның өткізууақыты мен орыны	Оқытушының аты-жөні	Байланыс, тел, email
сабақ кестесіне сәйкес	Кесте бойынша	Смагулова А.С. Абуов А.А.	87016700603 87777015713

ОҚУ ПӘНІНІҢ СИПАТЫ:

«Еңбек құқығы» - жоғарғы құқықтық оқу орындарының негізін құрайтын негізгі оқу пәндерінің бірі. «Еңбек құқығы» - оқу пәні бір жағынан белгілі бір құқықтық нормалардың рөлі туралы жалпы түсінік беретін, ал екінші жағынан - әрбір адамның оның өмірі барысында кездесетін азаматтық-құқықтық қатынастарды реттеу проблемаларын шешуге бағыт-бағдар беретін, шарттардың түрлерімен таныстыратын,қажетті білім негізгі ретіндегі құқық салаларының бірі ретінде (конституциялық, әкімшілік, шаруашылық, қаржы , қазаматтық іс жүргізу және т.б.) пәндермен байланыста оқытады.

«Еңбек құқығы» пәнін оқытудың мақсаты болып зерттелетін пәннің сипаттамасы мен осы саладағы мамандарды дайындаудағы оның орны арқылы ашылады.

Бұл оқу пәні дербес азаматтық-құқықтық шарттарды, шарттан тыс міндеттемелерді, соның ішінде конкурстық міндеттемелер, интеллектуалдык меншік құқығы, мүрагерлік құқықты зерттеуге арналған. Қорытынды бөлімде халықаралық жеке кұқықтың кейбір ережелері қарастырылады. Тақырыптарды қарастыру Қазақстан Республикасының 1999 ж. 1 шілдеде кабылданған.

Еңбек құкығы дербес құқық саласы болып табылады, оның пәні, өдісі, қағидалары бар және басқа кұқық салаларынан айрықша ерекшеленеді.Мысалы, жеке еңбек шарты еңбек бостандығы қағидасын жүзеге асырудың негізгі нысаны болып табылады. Жеке еңбек шарты - еңбектік күқытық қатынастардың айрықша ерекшеліктерін көрсететін еңбек қүкығының ең негізгі институттарының бірі болып табылады. Жеке еңбек шартын азамтгық-күқықтық шарттардан айыру қазіргі таңда өзекті мәселе болып қала береді. Үйымдардағы азаматгармен бекітетін азаматтық-қүқықтық шарттарға көбінесе, мердігерлік шарт, сату-сатып алу шарты, олардың пәні жүмыстың қорытындысы болып табылады. Аталған шарттар бойынша қатынастар ұйым мен жеке түлғалар арасында бекітілуі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодекспен ретгеледі және азаматтық заңдылықтың бір бөлігі болып табылады. Бүл жерде атап кеткен жөн, жоғарыда аталған шарттарды айыру кезінде тек жұмыс беруші мен жүмыскердің арасында ғана емес, сонымен қатар, жұмыс беруші мен мемлекеттік органдардың , мысалы, салық органдарымен еңбек даулары туындайды.

ОҚУ ПӘНІНІҢ МАҚСАТ-МІНДЕТТЕРІ:

Еңбек қүқығымен реттелетін қоғамдық қатынастар саласында жариялылық-қүқықтық өдіс қолданылады: еңбек қатынастарын реттейтін қағидаларды жөне жүмысберушінің міндеті болып табылатын қызметкерлерге кепілдіктерді мемлекет белгілейді. Басқа жағынан жұмысберуші үжымдық жөне жеке шарты арқылы еңбек жағдайларын бекітеді. Жеке еңбек шарты тараптары мемлекетпен белгіленген кепілдіктерді бұзбай шартын еркін пайдалана алады. Жүмысберуші заңдылықпен белгіленген кепілдіктерді нашарлатпай, керісінше жақсарта алады. Кері жағдайда шарт талаптары заңсыз болып табылады. Нормативтік реттеудің жүйесіне жеке кәсіпорын шегінде жұмыс берушінің қабылдаған актілері кіреді.

ОҚУ ПӘНІНІҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ:

Берілген курсты сәтті аяқтағанннан кейін студент келесідей қабілеттерді меңгереді:

Білуге тиіс:

• еңбек құқығы қатынастары саласындағы терминдерін білу, мазмұнын түсіну, нормативті актілерді білу және алған білімдерін тәжірибеде қолдану;

Істей білу:

• Нарықтық экономика кезінде еліміздегі және шетелдерде кең таралған еңбек

қатынастар түрлерінен түсінігі болуы қажет;

Дағдысының болуы:

• Ғылыми зерттеу жұмыстарымен айналыса білуі;

Курс пререквизиттер: "мемлекет және құқық теориясы", "Рим құқығы" және "Қазакстан Республикасының Конституциялық құқығы", «ҚР мемлекет және құқық тарихы», «Азаматтық құқық», «Еңбек құқығы», «Әкімшілік құқығы» пәндері меңгерілуі тиіс.

Курс постреквизитер: " жер құқық " курсы оқытылғаннан кейін «Экологиялық құқығы», «Аграрлық құқық», «Халықаралық жеке құқық», «Отбасы құқығы», «Кәсіпкерлік құқығы», т.б. пәндер оқытылады.

БІЛІМДІ БАҒАЛАУ:

Ағымдағы бағалау: осы курстың барысында бағалау стратегиясыретінде бағалаудың келесі әдістері пайдаланылады: жазбаша бақылау жұмыстары,үйтапсырмалары(математикалық көрсеткіштері, анализдері,алынған салыстырмалы мәліметтер бар, жазбаша тапсырмаларжәне т.с.с.),ауызша сұрау,тесттік тапсырмалар,зерттеу жұмыстары (жоба,курстық,презентациялар), мәнжазба,эссе және т.с.с.

Аралық бақылау (бақылау жұмысы): бақылау жұмысы курста өткен бөлімдер бойынша теориялық және практикалық, лабораториялық (есептеу, графикалық-есеп және шығармашылық) тапсырмаларды қамтиды.

Жеке өзіндік жұмыс: курс тақырыптары бойынша семинар сабақтарында тапсырмалар, үй тапсырмаларын, шығармашылық тапсырмаларды, мәнжазбаларды жеке орындау, ғылыми деректерді,ситуацияларды талдауды, газеттік ақпаратты пайдалануескеріледі.

Үй тапсырмасы: үй тапсырмаларын студенттер міндетті түрде дайындайды және ОСӨЖ (ОМӨЖ) сабақтарында барлық топтар кесте бойынша тапсырады. Белгіленген уақыт мерзімінен кейін тапсырылған үй тапсырмаларына баға төмендетіледі.

Коллоквиум: өткен материал бойынша семестрде екі рет студенттен ауызша немесе жазбаша жауап алу түрінде жүргізіледі.

Курстық жұмыс, мәнжазба, эссе, презентация,графикалық-есеп жұмысы: нақты тақырып бойыншатапсырылады,кішігірім шығармашылық жұмыс болып табылады. Бағалау кезінде тақырыптың мазмұнының ашылуы, ғылыми деректердің пайдаланылуы, баяндалу стилі, көрнекіліктің пайдаланылуы ескеріледі. Жұмыстар бекітілген мерзімнен кейін қабылданбайды және бағаланбайды.

Аралық бақылау тесттері: өткен материалдар бойынша 10 және одан жоғары тапсырмаларды қамтитын тесттер. Тестілеу семестрде екі рет 7 және 15 апталарда кесте бойынша өткізіледі.

Қорытынды емтихан: қорытынды емтихан семестр соңында өткізіледі. Емтихан қабылданатын күн деканаттың емтихан кестесінде көрсетіледі. Емтихан компьютерлік тестілеу нысанында жүргізіледі. Тесттер курс бағдарламасының барлық бөлімдері бойынша тапсырмаларды қамтиды. Емтихан кезінде дәріс конспектілерін, кітаптарды, әртүрлі жазбаларды пайдалануға тыйым салынады. Төменбаға алған жағдайда, оны көтеру үшін, қосымша басқа тапсырмалар берілмейді. Емтиханды өткізу саясатын сақтамаған студент, емтиханды тапсырудан босатылып, емтиханды тапсырмаған болып есептелінеді.

Қорытынды баға: студенттер семестр соңында пәндер бойынша 100 (40%) балмен бағаланатынемтихан тапсырады.

МОДУЛЬБОЙЫНШАПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ:

№	Модульдің атауы	Дәріс	семинар сабақтары	Лаборатория- лық сағат	СӨЖ
1	Еңбек құқығының жалпы ережелері	16	8		45
2	Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы және еңбектік даулар	14	7		45

Дәріс тақырыптары

Апта	Дәрістер тақырыптары	сағаттар
	Модуль 1. Еңбек құқығының жалпы ережелері
1	1.1 Еңбек құқығының пәні, әдісі және жүйесі.	2
2	1.2 Еңбек құқығының қағидалары	2
3	1.3 Еңбек құқығының субъектілері.	2
4	1.4 Әлеуметтік әріптестік. Ұжымдық шарт.	2
5	1.5 Еңбек шарты.	2
6	1.6 Жұмыс уақыты және демалыс уақыты.	2
7	1.7 Жалақы. Қызметкерлерге кепілді және өтемақылық төлемдер.	2
8	1.8 Еңбекті қорғау.	2
	Модуль 2. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы және еңбектік даулар
9	2.1 Еңбек даулары.	2
10	2.2 Халықаралық еңбек құқығы. Жақын және алыс шетелдерде еңбекті құқықтық реттеу.	2
11	2.3 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы құқық саласы ретінде, басқа құқық салаларынан айырмашылығы.	2
12	2.4 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы	2
13	2.5 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығындағы еңбек өтілі, оның түрлері, есептеу, растау тәртібі.	2
14	2.6 Орталықтан еңбекке қабілетсіз азаматтарды зейнетақылық қамсыздандыру.	2
15	2.7 Жинақтаушы зейнетақы қорларынан еңбекке қабілетсіз азаматтарды зейнетақылық қамсыздандыру.	2

Апта	Практикалық (семинар) сабақтар тақырыптары	сағаттар
	Модуль 1. Еңбек құқығының жалпы ережелері
1	1.1 Еңбек құқығының пәні, әдісі және жүйесі.	1
2	1.2 Еңбек құқығының қағидалары	1
3	1.3 Еңбек құқығының субъектілері.	1
4	1.4 Әлеуметтік әріптестік. Ұжымдық шарт.	1
5	1.5 Еңбек шарты.	1
6	1.6 Жұмыс уақыты және демалыс уақыты.	1
7	1.7 Жалақы. Қызметкерлерге кепілді және өтемақылық төлемдер.	1
8	1.8 Еңбекті қорғау.	1
	Модуль 2. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы және еңбектік даулар
9	2.1 Еңбек даулары.	1
10	2.2 Халықаралық еңбек құқығы. Жақын және алыс шетелдерде еңбекті құқықтық реттеу.	1
11	2.3 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы құқық саласы ретінде, басқа құқық салаларынан айырмашылығы.	1
12	2.4 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы	1
13	2.5 Әлеуметтік қамсыздандыру құқығындағы еңбек өтілі, оның түрлері, есептеу, растау тәртібі.	1
14	2.6 Орталықтан еңбекке қабілетсіз азаматтарды зейнетақылық қамсыздандыру.	1
15	2.7 Жинақтаушы зейнетақы қорларынан еңбекке қабілетсіз азаматтарды зейнетақылық қамсыздандыру.	1

СӨЖ тапсырмалары

Тақырып № 1 «Еңбек құқығының пәні».

1 Вариант

Қарастырылатын сұрақтар бойынша хабарлама дайындау:

1. Еңбек дегеніміз не? Оның адам өміріндегі маңызы қандай?

2. Еңбек құқығының пәні қандай құқықтық қатынастарды реттейді?

3. Қазіргі қазақстандық қоғамдағы еңбек құқығының алар орнын сіз қалай бағалайсыз?

Өткізілу нысаны:

Жазбаша

Әдістемелік ұсыныстар:

Студент өзінің көзқарасын анықтау үшін хабарлама жазып, оны мәлімдеу барысында туындаған сұрақтарға жауап беруге тиіс. Хабарлама А-4 Форматына 1-2 бет мөлшерінде жазылуы керек.

Тапсыру уақыты көрсетіле отырып бақылау нысаны – кестені 1-аптада тапсыру керек

2 Вариант

Қарастырылатын сұрақтар бойынша пікірталас жасау

1.Еңбек дегеніміз не? Оның адам өміріндегі маңызы қандай?

2.Еңбек құқығының өзге құқық салаларымен байланысын айқындаңыз.

Өткізілу нысаны:

1. Сұрақ бойынша – Пікірталас : мемлекеттің экономикасының және нарықтық қатынастардың субъектілерінің даму жолындағы еңбек құқығының маңызы.

Әдістемелік ұсыныстар:

Пікірталас – дегеніміз мемлекет экономикасының және нарықтық қатынастар субъектілерінің даму жолындағы еңбек құқығының материалдарының маңызы мен орнын анықтау тақырыбы көлемінде кездесетін мәселелер бойынша қатысушылардың өз ойларын білдіріп, дәлелдеу қабілеті. Бұл тексеру нысаны жазбаша да ауызша да болуы мүмкін. Студент өзінің көзқарасын анықтау үшін баяндама жазып, оны мәлімдеу барысында туындаған сұрақтарға жауап беруге тиіс.

3 Вариант

Қарастырылатын сұрақтар бойынша есептер шығару

№1 Есеп.Сапенов деген азамат молярмен зауыт учаскесіндегі заборды бөлу бойынша еңбек келісімі жасалды, ал ақысын жұмыс аяқталған соң төлеу көзделді. Сапенов жұмысы аяқталғаннан кейін бір ай өткен соң оған келісілген төлем ақымен қатар пайдаланған заңды демалысы үшін өтеу төлеуді талап етті.

Оның талабы заңды ма?

№2 есеп Фабрика клубында Жаңа жылға балаларға арналған шырша ұйымдастырылды. Ойыншықтардың өнер үйірмесінің мүшелері жасады, шыршаны жарықтандыру үшін фабриканың электр жөндеушісі жұмыс уақытында жасады. Әндерді нақты ақыға шақырылған клуб жұмысшысы ұйымдастырды.

Бұл аталған тұлғалар осы жұмыс бойынша фабрикамен қандай қатынаста болды.

Қолданылған нормативтік актілер:

1. Қ.Р. Конституцисы, 2)Еңбек кодексі 3) «Қ.Р. Мемлекеттік қызмет туралы заң» 4) «Акционерлік қоғамдар туралы заң» 5) «Ауылшаруашылық кооперативті туралы заң» 6) «Кәсіподақ туралы заң» Қ.Р заңы.7) «Жұмыспен қамту туралы заң»

Тапсыру уақыты 1-аптада тапсыру керек

2-тақырып. Еңбек құқығының қағидалары

1 Вариант

Қарастырылатын сұрақтар бойынша кесте дайындау

Еңбек құқығының негізгі қағидалары мен қайнар көздері туралы кесте дайындау. Кесте құру кезінде еңбек құқығының қағидаларының жекелеген түрлеріне тоқталып, олардың әрқайсысына түсінік беру.

1) Еңбек құқығының субъектілерінің құқықтық мәртебесі.

2)Азаматтар еңбек құқығының субъектісі ретінде.

3)Жұмыс берушілер (ұйымдар)

4)Еңбек ұғымы. 5) Ұйым әкімшілігі.

6) Кәсіподақтар және өзге органдар.Әрбір құқық мәртебесіне түсінік беру.

2 Вариант

Қарастырылатын сұрақтар бойынша сызба дайындау

Еңбек құқығының қайнар көздерінің түрлеріне көрсетіп, оларға иерархия бойынша (конституциядан бастап жұмыс берушініңі актісіне дейін) сипаттама беру.

Есеп.Ата-анасына олардың бес баласы мерекелеп келді, үстел үстінде олардың қайсысына еңбек заңдылығының қолданылуына дауласты. Әкесі-электрстанциясының механигі, анасы совхоздағы қап тоқитын жалданушы, баласы-Ануар су капитаны, қызы- Анар -өз ерінің палаткасында сатушы, Ақерке –еркін суретші, сурет салып оны сатады, Есен -әскери қызметші,Аман-балық аулау ұжымының мүшесі, онда балықшы болып жұмыс жасайды.

Осы аталғандардың қайсысына еңбек заңдылығы қолданылады.