33. Ағын суларды дайындау әдістері және қолданылатын жабдықтар

Мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды су ұңғы өнімінің бір бөлігі болып табылады, сондықтан олардың физика-химиялық қасиеттерін табиғат қалыптастырған, бірақ бұл қасиеттері кен орынды пайдалану процесінде, әсіресе суландыру тәсілдерін ұзақ қолдану барысында біршама өзгереді. Олардың көлемі көбейеді және мұнайды тұзсыздандыру барысында қолданылатын тұщы су мен өндірістік канализация жүйесінде жиналған жауын-шашын суларының белгілі бір мөлшерінің араласуы әсерінен минерализациясы төмендейді. Ағын суларының физика-химиялық қасиеттері мұнайды жинау және дайындау жүйесінде жүретін процестерге және осы процестер барысында қолданылатын химиялық реагенттердің сипаттамаларына байланысты.

Ағын суларды дайындау және пайдалану барысында мынадай факторларды ескеру керек:

• мұнай қабаты коллекторларының геолого-физикалық қасиеттері;

• айдалатын судың қабат флюидтерімен және жыныстарымен химиялық және биологиялық сәйкестігі;

• химиялық тұрақтылығы және коррозиялық активтігі.

Қабаттарға су айдау үшін мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды суларды дайындау және пайдаланудың көп жылдық тәжірибесі көрсеткендей, оларды тазарту және дайындау технологиясы мен құралдары мына заттарды бөлу мүмкіндігіне қарай таңдалуы керек:

• мұнай мен механикалық қоспаларды шекті мүмкін мөлшерге дейін;

• судағы бос газды, сораптардың тиімді режимде жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін және газдың топтық сорапты қондырғыларда жиналуын болдырмау үшін;

• агрессивті газдарды, сулардың коррозиялық әрекеттілігін төмендету үшін.

Қажет болған жағдайда жабдықтарды коррозиядан қорғау үшін және бактериялардың әсерін тоқтату үшін кәсіпшіліктік ағынды суларды арнайы ингибиторлармен және бактерицидтармен өңдейді.

Қойылатын талаптардың көптігіне қарамастан мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды суларды тазарту және дайындау технологиясы процестер мен жабдықтардың қажетті мөлшерін шамасынша азайтуды қарастыру керек.

Ағынды суларды тазарту және дайындау процестерімен қатар, бөлінген мұнайды технологиялық аппараттардан уақытында шығару және тауарлық өнімге қосу, сонымен қатар, механикалық қоспаларды технологиялық аппараттардан шығару, оларды залалсыздандыру, жою және утилизациялау шаралары қарастырылуы керек.

Мұнай кәсіпшілігінің ағынды суларын тазартудың негізгі әдістері – механикалық, кей жағдайда физика-химиялық.

Ең көп таралған әдіс – тұндыру, бұл әдіс ең қарапайым және арзан болып табылады. Тұндыру, атмосфералық қысыммен де, жоғары қысыммен де жүргізілуі мүмкін. Тұндыру тәсілінің кемшіліктері де бар: тазарту сапасының ластану сипаттамасына, дисперстікке және т.б. тікелей тәуелді болуы; сапалы тұндыру үшін көп жағдайда ұзақ уақыт қажет. Сондықтан соңғы кездерде өнімділікті арттырып және тереңірек тазарту үшін коалесцирлеуші сүзгісі бар тұндырғыштар, флотациялық қондырғылар, гидроциклондар және т.б. осы сияқты құралдар шығарылуда.

Сонымен қатар, тазартудың технологиялық құралдары таңдалып және кешендегі мұнай кәсіпшіліктік ағынды сулардың көлемі анықталады. Ағынды суларды тазарту және дайындауға арналған технологиялық кешендердің жіктемесі негізгі үш көрсеткішке байланысты болады:

• қондырғының тәуліктік қуатына;

• коллекторлардың өткізгіштігіне сәйкесті тазартылған судың сапасына;

• тазартылатын суда күкіртсутектің болуы және осыған байланысты күкіртсутектің атмосфераға бөлінуін болдырмау шараларына.