1. тергеу, анықтау, сот органдары бұл б.ш қолдану туралы қаулы шығарады.

2. Қаулы әскери бөлім командованиясіне жіберіледі

3. әскери бөлім командованиясі байқау, қолдану туралы б.ш таңдаған органдарға жазбаша хабарлайды

4. Кәмелетке толмағандарды қарауына беру 147 бап

Жалпы кәмелетке толмаған айыпталушы ата-анасының, қамқоршысының, қорғаншысының және басқада адамның егер балалар мекемелер тәрбиеленіп жатса сол мекеменің әкімшісінің қорғауына беріледі. Аталған тұғаның біреуі келесі міндеттерді алады

а) кәмелетке толмағанның өзін дұрыс ұстауын қамтамасыз ету туралы

б) шақырылған уақытында келуін қамтамасыз ету туралы міндеттерді мойнына алады

Шарты: Ата-анасының және басқа тұлғалардың жазбаша өтініш.

Егер қарауына алған тұлғалар кәмелетке толмаған айыпталушының өзін дұрыс ұстауын қамтамасыз ете алмаса, яғни алған міндеттемелерін бұзса, оған, 100 еселік айлық, есеп көрсеткішке дейіенгі мөлшерде ақшалай айып салынуы мүмкін.

5. Кепіл (148 бап)

Бұл сезікті, айыпталушыны анықтау тергеу сот органдарының шақыруы бойынша келуі жөніндегі міндетін орындауын қамтамасыз еру масатында қолданылатын б.ш кепіл сезікті мен айыпталушының және басқа жеке және заңды тұлғаның соттың дипозитіне өткізген ақшасынан тұрады.

Кепіл ретінде алдын ала тергеу кезінде поркурордың рұқсатымен сатта соттың шешімімен басқада бағалы заттармен жылжымайтын мүлік қабылдануы мүмкін. Кепіл ретінде ұсыныоған мүліктің бағалылығын дәлелдеу.

Кепілдің Максимальды мөлшері заңда белгіленбеген, сондықтан әр бір жағдайда тергеуші, прокурор, сот айыпталушының жеке басын оның қылмысының ауырлылығын кепіл берушінің мөлікті жағдайын ескере отырып белгіленеді.

Кепілдің мөлшері:

1. жеңіл қылмыстар бойынша кемінде 100 а.е.к есебінде.

2. орта дәрежедеті абайсызда жасалған қылмыстар бойынша кемінде 300а.е.к

3. орта дәрежедеті қасақана жасалған қылмыстар бойынша кемінде 500а.е.к

4. ауыр қылмыстар бойынша кемінде 1000 а.е.к есебінде тағайындалады.

Кепіл қолданудың процессуалдық тәртібі:

1. б.ш қолдану туралы қаулы шығарылады

2. кепіл тек прокрордың санкциясымен не соттың шешімі бойынша ғана қабылданады

3. кепіл берушіге айыптың мәні түсіндіріледі, егер кепіл беруші сезікті және айыпталушы болмаса

4. хаттаманың көшірмесі кепіл берушіге тапсырылады.

Айыпталушы не сезікті шақыру бойынша келмеген жағдайда кепіл шешімінің кірісіне аударады. Осыған байланысты: а) прокурор кепілді мемлекеттің кірісіне аудару туралы сатқа ұсыныс жолдайды; б) сот осыған сәйкес тиісті шешім қабылдайды; в) бұл шешімді жоғарғы сатқа шағымдануға болады;

Егер айыпталушы және сезікті шақыру бойынша өз уақытында келіп өз міндетін дұрыс орындаса сот үкім шығарған кезде және қылмыстық істі қысқарту туралы шешім қабылдаған кезде кепілді кепіл беруге қайтарып беру туралы шағым қабылдайды. Егер іс алдан ала таргеу сатысында қысқартылса кепіл кепіл берушіге тергеушінің анықтау ортанының қаулысы бойынша қайтарылады.

Айыпталушы және сезікті уақытында клмеген жағдайда кепілді мемлекеттің кірісіне аударған жағдайда айыпталушы және сезікті мәжбүрлі түрде алынып келтірілуі мүмкін және оларға қатаңырақ б.ш қолдануы мүмкін

5. Қамауға алу б.Ш қолдануға болады тек келесі жағдайларда:

1. қылмыстық заңның санкциясында 2 жылдан артық мерзімде бас бостандық айыру жазасы көзделсе

2. ерекше жағдайда санкцияда 2 жылдан артық емес мерзімде басбостандығынан айыру жазасы көзделсе. Бұл жағдайда қамауға алуға болады.

Егер:

а) айыпталушының Қ.Р аумағында тұрақты тұратын жері болмаса

б) егер оның жеке басы анықталмаса, егер құжаты болмаса және құжаттың дұрыстығында күмән болса;

в) егер айыпталушы бұрын таңдалған б.ш-сын бұзса;

г) айыпталушы қылмыстық ізге тісу органдарына не сотқа бой тасалауға тырысса;

Қамауға алу қолданылмайды егер қылмыстық заңның санкциясында басбостандығынан айыру көзделсе

Қамауға алудың тәртібі:

1. тергеуші, анықтаушы, б.ш қолдану туралы дәлелдік қаулы шығарады;

2. қамауға алу тек прокурордың санкциясымен және соттың шешімімен қолданылады.

3. Қаулы б.ш қолдануға байланысты басқа іс материалдары тергеуші прокурорларға тапсырады. Прокурор санкцияны беру мәселесін іс материалдары түскен уақыттан бастап 6 сағ ішінде кідіріссіз шешуі тиіс

4. Прокурор: іс материалдарымен, қаулымен танысып айыпталушыдан жауап алады. Жауап алу хаттамасы прокурордың атанан толтырып прокурор оған қол қояды

5. Жауап алу кезінде тергеуші, анықтаушымен, қорғаушымен жасы кәмелетке толмағанның заңды өкілі қатысуы мүмкін;

6. Прокурор осыдан кейін қаулыға өзінің қолын қойып санкция береді және санкциядан бас тартады;

7. Прокурордың санкция беруден бас тартуына жоғары тұрған прокурорға шағымдануға болады. Жоғары тұрған прокурордың шешімі ары қарай шағымдануға жатпайды

8. Прокурор санкция берудан бас тартса қайтадан осы адамға қатасты және бірінші қаулыда көрсетілген негіздер бойынша прокурорға қайтадан санкция алу үшін өтініш білдіруге жол берілмейді.Қайтадан ұсыныс жасауға болады, егер қамауға алу қажеттігін негіздейтін жаңа мән жайлар анықталса.

Қамауға алуға санкция беретін прокурорлар:

Бас прокурор олардың орынбасарлары, облыстық прокурор және қалалық прокурор Алматы және Астана қалалық прокурордың орынбасарынан басқа.

Қамауға алудың мерзімдері:

Алдын ала тергеу кезінде қамауға алудың мерзімі 2 ай.

Қамауға алу мерзімін ұзарту:

1. Аудандық проқурор 3 айға дейін ұзартылуы мүмкін. Яғни ол бұл мерзімді келесі жағдайларға байланысты ұзартады: тергеуді 2 айға дейін мерзімде аяқтау мүмкін болмаса жәнеде б.ш өзгертуге не оны жоюға негіз болмаса тергеушінің қамауға алу мерзімін ұзарту туралы өтініші прокурорларға қамауға алу мерзімі аяқталғанға дейін 7 тәуліктен кешіктірілмей берілуі тиіс.

2. Облыстық прокурор және олардың орынбасарлары 6 айға дейін ұзарта алады. Бұл жағдайда 7 тәуліктен кешіктірмеуі тиіс.

3. Бас әскери прокурор және оның орынбасары 9 айға дейін ұзартылуы мүмкін, бұл жағдайда істің ерекше күрделілігі ескеріледі. Өтініш бұларға 15 тәуліктен кешіктірмей берілуі тиіс.

4. Бас прокурор 12 айға дейін ұзартады. Бұл жағдайда: а) істің ерекше жағдайы ескеріледі; б) тек ауыр және аса ауыр қылмыстары бойынша ұзартады. Өтініш 15 тәуліктен кешіктірмей берілуі тиіс

Қамауға алудың ең шеткі мерзімі 12 ай.

Алдын ала таргеу сатысында бұл мерзімнен артық адамды ұстауға болмайды. Сондықтан 12 ай мерзімі өткеннен кейін айыпталушыға қатысты қолданылған қамауға алуды басқа б.ш –сымен алмастырады және мүлдем б.ш қолданылмайды.

Қамауға алудың мерзімі алдын ала тергеу санкция берген кезден бастап прокурор істі сотқа беру туралы қаулы шығару арқылы сотқа жолдаған уақытқа дейін есептеледі. Қамауға алудың мерзімінің ішіне кіреді:

1. адамды сезікті ретінде ұстау уақыты (72 сағ)

2. мәжбірлеп медициналық психиятриялық мекемелерде орналасу уақыты.

3. ал, айыпталушы мен оның қорғаушысының іс метериалдарымен танысу уақыты қамауға алу мерзімінің ішіне кіреді. Қылмыстық іс соттан қайта тергеуге қайтарылған кезде яғни прокурор қамауға алу мерзімін 1 ай көлемінде ұзарта алады.

Үйде қамауда ұстау (149 -бап)

Бұл б.ш қамауға алу негіздері бойынша қолданылады.

Бірақ айыпталушы тергеу изоляторында және үйде қамауда ұсталады, оған қатысты үйінен шықпау, үйінен басқа адамды келтірмеу, телефон арқылы хабарламалар ұстау сияқты шаралар қолданылады. Бұл б.ш негізінен айыпталушы отбасы жағдайына байланысты тергеу изоляторында ұстау мүмкіндігі болмаған кезде қолданылады.

Үйде қамауда ұстау, қамауға алу сияқты прокурордың санкциясын қажет етеді. Егер қамауда ұстаудың мерзімі ұзартуды талап етсе оны ұзартудың тәртібі қамауға алу б.ш-ға сәйкес жүргізіледі.

Б.ш тоқтату және өзгерту, қандайда болмасын б.ш тоқтатылады және (жойылады). Егер б.ш қолданудың негізі оның қажеттігі болмаса б.ш өзгерту қатаң б.ш-рын және жеңіл б.ш қолдану қажеттілігі жүзеге асырылады. Мысалы: қамауға алу б.ш кепілдікке немесе ешқайды кетпеу туралы қолхатпен ауыстыруға болады.

Б.ш жоюдың немесе өзгертудің прцессуалдық тәртібі

1) тергеушінің анықтау органның прокурор мен сотың дәлелді қаулы шығару

2) пркурордың санкциясын қолданған немесе прокурордың жазбаша нұсқауы бойынша қабылданған және соттың шешімі бойынша қабылданған б.ш жою не өзгерту үшін міндетті түрде прокурордың келісіме қажет.